Prvi anglo-avganistanski rat
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Prvi Anglo-avganistanski rat | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Anglo-avganistanskih ratova | |||||||||
 Britansko-indijski napad na Gazni | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
| Britansko carstvo | Avganistanski emirat | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
| Džon Kin, Vilijam Džordž Elfinston | Dost Muhamed, Akbar Kan | ||||||||
| Jačina | |||||||||
| 21 000 | |||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 4700 vojnika, 12 000 civila koji su pratili vojsku | oko 500 ubijenih i 1500 zarobljenika | ||||||||
Prvi anglo-avganistanski rat vođen je u periodu 1839-1842. godine između Britanskog carstva i Avganistanskog emirata.
Uvod[uredi | uredi izvor]
Rat su poveli Britanci da bi sa avganistanskog prestola zbacili Dost Muhameda i nametnuli šaha Šudžu kao svog vazala. Na strani Britanaca u ratu učestvuju i pripadnici hinduske sekte Siki, ali Randžit Sing, njihov vladalac, nije dopustio prolaz britanskim trupama preko svoje teritorije kuda vodi najkraći put za Kabul. Siki će tim pravcem dejstvovati sami.
Početak rata[uredi | uredi izvor]
Induska armija (oko 21000 ljudi) pod generalom Džonom Kinom krenula je u januaru 1839. godine obilaznim putem od oko 1500 km, sa srednjeg Inda preko prevoja Bolan. Usput je povredila neutralnost Sinda koje Britanci još uvek nisu anektirali. Uz velike teškoće i gubitke, izazvane nedostatkom hrane i vode, stigla je u Kabul 3. avgusta 1839. godine. Dost Muhamed se sklonio u planine. Jačeg otpora bilo je samo u gradu Gazniju. U Kabulu su Britanci postavili svečano na presto nepopularnog Šudžu, ali su apsolutno vladali oni sami. General Kin se vratio sa delom snaga ostavivši 8000 ljudi.
Nastavak i kraj rata[uredi | uredi izvor]
Nezadovoljstvo Avganistanaca pretvorilo se 1841. godine u otvoreni ustanak. General Vilijam Džordž Elfinston otpočeo je povlačenje iz Kabula 6. januara 1842. godine sa 4500 demoralisanih vojnika (od kojih samo 700 Britanaca) i 12 000 Indijaca koji su pošli s vojskom. Prethodno je predao Avganistancima svoju kasu, sve topove i nekoliko oficira sa njihovim ženama kao taoce. Za to je dobio obećanje da će imati slobodan put do granice. Ali, Akbar Kan, Dost Muhamedov sin i glavni vođa ustanka, nije bio u mogućnosti da umiri fanatičnu mržnju svojih podanika. Anglo-indijska armija usput je napadana dok nije sasvim uništena. Britanci su sačuvali samo garnizone u Kandaharu i Džalalabadu. Odavde je pošla kaznena ekspredicija koja je sredinom septembra ponovo ušla u Kabul i, pošto je uništila grad, vratila se preko Hajbarskog prevoja u Indiju. Dost Muhamed, koji se 1840. godine predao Britancima, vraćen je na presto.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, tom 1 (149)
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
