Rajko Tomović
| Rajko Tomović | |
|---|---|
 akademik Rajko Tomović | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1. novembar 1919. |
| Mesto rođenja | Baja, Mađarska |
| Datum smrti | 30. maj 2001. (81 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, SR Jugoslavija |
| Nacionalnost | Srbin |
| Obrazovanje | doktor nauka |
| Naučni rad | |
| Polje | robotika, biotehnologija |
| Institucija | Institut Mihajlo Pupin |
| Akademija | SANU |
| Poznat po | Beogradska šakaCER-10 |
Rajko Tomović (Baja, 1. novembar 1919 — Beograd, 30. maj 2001) bio je srpski naučnik, robotičar. Bavio se informacionim tehnologijama u medicini, medicinskom robotikom i vještačkom inteligencijom. Bio je jedan od naučnika koji su konstruisali prvi srpski digitalni kompijuter 1960. godine . Izumitelj je prve antropomorfne vještačke šake u svijetu, poznate kao "Beogradska šaka". Ova bionička šaka konstruisana je 1963. godine na Institutu Mihajlo Pupin.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Gimnaziju je pohađao u Bačkom Petrovcu, Novom Vrbasu i Somboru. Od 1936. živi u Beogradu, gde je završio srednju školu. Na Elektrotehnički fakultet u Beogradu upisao se 1938. godine. Bio je učesnik Narodnooslobodilačkog pokreta Jugoslavije od 1941. godine, a 1942. bio je uhapšen u Beogradu i poslat u logoru na Banjici i Sajmište, odakle je dalje odveden u rudnik Trepča na prinudni rad. Zbog ratnih prilika prekinuo je studiranje, a po svršetku rata diplomirao je 1946 godine. Pripadao je naprednom studentskom pokretu. Po završetku Drugog svjetskog rata, prebačen je kao kapetana iz JNA na Beogradski univerzitet.[1]
Doktorirao je u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti 1952. godine iz oblasti analognih računara. Do 1960. radio je u Institutu „Boris Kidrič“ Vinča, a od 1960. radio je duži periodu u Institutu „Mihajlo Pupin“ u Beogradu, gdje je oformio prvu grupu za robotiku kod nas. Bio je jedan od tvoraca prvog digitalnog računara napravljenog u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji.[2] Izumitelj je prve u svijetu bioničke šake nazvane Beogradska šaka. Šaka je imala pet prstiju koji su imali senzore za dodir i mogućnost hvatanja uporedivu sa današnjim. Predstavljala je preteču svih bioničkih proteza i vještačkih pomagala.[3] Poznat je i po refleksnom upravljanom vještačkom koljena i hibridnom sistemu sa nenumeričkim upravljanjem za rehabilitaciju paraliziranih pacijenata.[4]
Objavljivao je radove u domaćim i stranim časopisima; napisao je preko 120 naučnih i stručnih radova. Autor je i koautor 21 knjige u našoj zemlji i inostranstvu (Francuska, SAD, Rusija, Njemačka).
Doprinosi teoriji sistema i računarskim naukama objavljeni su u sledećim radovima sa koautorima:
- An Adaptive Artificial Hand transactions;
- Finite State Approach to the Synthesis of Bioengineering Control Systems;
- Systems Approach to Muscle Control;
- Robot Control by Reflex Actions;
- Strategy for Grasp Synthesis with Multifingeres Robot hands;
- Hybrid Assistive System the Motor Neuroprosthesis;
- Neanalitičko upravljanje manipulatorima;
- Skill Based Artificial Intelligence Systems in Robotics.
Akademik Rajko Tomović bio je savjetnik Organizacije za ekonomsku saradnju evropskih zemalja (OECD) i Ujedinjenih nacija za pitanja tehnološkog razvoja. Bio je jedan je od rukovodilaca međunarodnih organizacija za automatsko upravljanje i analogne računare. Učestvovao je u primjenjenim istraživanjima u rehabilitacionim centrima Majamija, Vankuvera i Edmontona na Teoriji upravljanja funkcionalnim pokretima.[4]
Povodom 100 godina od njegovog rođenja u Galeriji nauke i tehnike SANU priređena je izložba krajem oktobra i naučni skup 1. novembra 2019. godine.[5][6][7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Biografija na sajtu SANU
- ^ „E-potencijali Srbije, Nikola Marković DIS”. Arhivirano iz originala 06. 03. 2012. g. Pristupljeno 16. 03. 2016.
- ^ Politika:Srbin u svetu robotike
- ^ a b Naučno društvo Srbije:Rako Tomović
- ^ Rajko Tomović: sto godina od rođenja (SANU, oktobar 2019)
- ^ „Omaž naučniku Rajku Tomoviću”. Politika. 24. 10. 2019. Pristupljeno 26. 10. 2019.
- ^ Tamo gde se sastaju inženjering i priroda: 100 godina od rođenja Rajka Tomovića (SANU, 29. oktobar 2019)
