Respiratorna sincicijalna virusna infekcija

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Respiratorna sincicijalna virusna infekcija
Klasifikacija i spoljašnji resursi
Specijalnostinfektologija, Pedijatrija
MKB-9-CM460
DiseasesDB31088
MedlinePlus000678
eMedicineaaem/ med/2339
MeSHD003139

Respiratorna sincicijalna virusna infekcija (RSV) je uobičajen respiratorna infekcija donjeg respiratornog trakta izazvana virusom praćena blagim simptomima bolesti sličnih prehladi. Većina bolesnika se oporavlja za nedelju ili dve, ali RSV može biti ozbiljan, posebno za bebe i starije odrasle osobe. RSV je najčešći uzrok bronhiolitisa (zapaljenja malih disajnih puteva u plućima) i pneumonije (infekcije pluća) kod dece mlađe od 1 godine u mnogim zemljama sveta. Prema dosadašnjim istraživanjima skoro sva deca će imati RSV infekciju do svog drugog rođendana.[1]

Većina RSV infekcija prolazi sama od sebe za nedelju ili dve.[1] Lečenje je obično simptomatsko i sprovodi se ambulantno kod većine bolesnika sa lakšom infekcijom disajnih organa, a kod bolesnika sa težom infekcijom donjih respiratornih organa lečenje se sprovodi u bolničkim uslovima.[1]

Početkom 2020-ih uočeno je da se prethodno prilično predvidiva i sezonska bolest izazvana RSV virusom pretvorila u onu vrstu bolesti koja uspeva da iznenadi bolnice i porodice u bilo koje doba godine, na to svakako utiče činjenica...život se promenio, svet se promenio, a ovi virusi se razvijaju i ponašaju na neočekivane načine.[2]

Etiopatogeneza[uredi | uredi izvor]

Respiratorni sincicijalni virus je glavni virusni uzročnik infekcija donjih respiratornih puteva kod odojčadi i dece (bronhiolitis i pneumonija).[3]

Video: Respiratorni sincicijalni virus i bronhiolitis

Respiratorni sincicijalni virus (RSV) pripada grupi RNK virusa. Prvi put je izolovan 1956. godine kod šimpanzi koji su patili od akutne respiratorne bolesti, da bi 1957. godine R. Čenok izolovao slične vrste virusa kod dece obolelele od akutne respiratorne bolesti.

Postoji i nekoliko drugih pneumovirusa koji pokazuju veliku sličnost sa humanim RSV. Najznačajniji od njih je goveđi RSV, koji deli približno 80% svog genoma sa humanim RSV. Takođe humani RSV deli sklonost prema mladim govedima, izazivajući teže oblike bolesti kod teladi mlađe od 6 meseci. Pošto se telad inficirana goveđim RSV ona imaju skoro identičnu prezentaciju kao deca inficirana humanim RSV. Ovo se pokazalo kao važno za primenu životinjskog modela u istraživanju RSV.[4]

Morfologija virusa[uredi | uredi izvor]

Šematski prikaz životnog ciklusa RSV

Virion je sferičnog oblika, a njegov promer varira u pojedinačnim česticama od 120 do 200 nm. Genom predstavlja RNK sa masom od oko 5.6 MD; koji nosi 10 gena koji kodiraju 10 proteina specifičnih za virus, od kojih su 7 deo viriona, a ostali su nestrukturalni. RSV se razlikuje od drugih paramiksovirusa u tome što nema hemaglutinin i neuraminidazu i nema hemolitičku aktivnost. Prema antigenskim osobinama, postoje dva serovarianta virusa. Virus se umnožava dobro u kulturama mnogih sojeva ćelija (HeLa, Hep-2, itd) sa manifestacijom karakterističnom za citopatske efekte, i formira plakove. RSV je vrlo labilan i lako se uništava zamrzavanjem i odmrzavanjem, kada se tretira sa mastnim rastvaračima, deterdžentima, raznim dezinfekcionim sredstvima ili kada se zagreje do 55 °C, kada sagori za 5-10 minuta.

Postoje dva pod tipa RSV A i B koji daju sličnu kliničku sliku.

Lumen opstruirane bronhiole koji sadrži ćelijske ostatke i agregate nekrotičnih epitelnih ćelija

Izaziva infekcije širom sveta najčešće kod odojčadi do 6 meseci starosti. Praktično sva deca budu prokužena ovim virusom do 2 godine starosti . Epidemije se javljaju naglo u poznim jesenjim mesecima . Odrasle osobe , a naročito imunokompromitovani bolesnici često mogu oboleti od RSV infekcije.[3]

Bolest koja se prenosi kapljičnim putem prvo zahvata gornje respiratorne puteve a zatim se putem sekreta spušta u donje.[3] Virus se razmnožava u respiratornom cilijarnom epitelu, a zahvaćene su bronhiole i/ili plućni parenhim. U bronhiolama dolazi do nekroze epitela i peribronhijalne limfocitne infiltracije, koja dovodi do suženja lumena bronhiola. a u plućima nastaju intersticijalni infiltrati.[3]

Inkubacija i transmisija[uredi | uredi izvor]

Inkubacija bolesti je oko 4 do 6 dana nakon infekcije.

Ljudi zaraženi RSV-om obično su zarazni 3 do 8 dana i mogu postati zarazni dan ili dva pre nego što počnu da pokazuju znake bolesti. Međutim, neka odojčad i ljudi sa oslabljenim imunološkim sistemom mogu nastaviti da šire virus čak i nakon što prestanu da pokazuju simptome, oko 4 nedelje. Deca su često izložena i zaražena RSV-om van kuće, kao što su škole ili centri za brigu o deci. Oni tada mogu preneti virus na druge članove porodice.

RSV se može širiti kada:

  • kapljicama sekreta kada zaražene osobe koja kašlje ili kija,
  • direktnim kontaktom sa virusom, kao što je ljubljenje lica deteta od strane osobe zaražene RSV-om,
  • dodirivanjem površinu na koje je dospeo virus, a zatim se dodirne lice pre nego što se operu ruke.

RSV može preživeti mnogo sati na tvrdim površinama kao što su stolovi i ograde za krevetić. Obično živi na mekim površinama kao što su tkiva i ruke kraće vreme.

Ljudi se tipično zaraze RSV-om prvi put kao novorođenčad ili mala deca, tako da skoro sva deca bivaju zaražena do pre svog drugog rođendana. Međutim, ponovljene infekcije se mogu javiti tokom života, a ljudi bilo kog uzrasta mogu biti zaraženi.

Infekcije kod zdrave dece i odraslih su generalno manje teške nego kod novorođenčadi i starijih osoba sa određenim zdravstvenim stanjima. U osobe sa najvećim rizikom od teške bolesti spadaju:

  • prevremeno rođena deca,
  • mala deca sa urođenom (od rođenja) srčanom ili hroničnom bolešću pluća,
  • mala deca sa kompromitovanim (oslabljenim) imunološkim sistemom zbog zdravstvenog stanja ili lečenja,
  • deca sa neuromuskularnim poremećajima,
  • odrasli sa oslabljenim imunološkim sistemom,
  • stariji odrasli, posebno oni sa osnovnim bolestima srca ili pluća.

U Sjedinjenim Američkim Državama i drugim oblastima sa sličnom klimom, cirkulacija RSV obično počinje tokom jeseni i dostiže vrhunac zimi. Vreme i ozbiljnost cirkulacije RSV-a u datoj zajednici mogu varirati iz godine u godinu.

Klinička slika[uredi | uredi izvor]

Klinička slika se kreće od blage infekcije gornjih respiratornih puteva pa do teških pneumonija. U prvih nekoliko dana obično su prisutni samo simptomi infekcije gornjih disajnih puteva, da bi se u slučaju pneumonije javilo otežano i ubrzano disanje, vizing, a kod najtežih oblika i cijanoza.[5]

Bolesnici zaraženi RSV obično pokazuju sledeće simptome:[1][6]

Ovi simptomi se obično javljaju u fazama, a ne svi odjednom. Kod veoma male odojčadi sa RSV-om, jedini simptomi mogu biti razdražljivost, smanjena aktivnost i poteškoće sa disanjem.

Često se javlja i akutno zapaljenje srednjeg uha.[5]

Dijagnoza[uredi | uredi izvor]

Rendiogram pluća deteta sa RSV bronhiolitisom koji pokazuje tipičnu bilateralnu perihilarnu infiltraciju

Uzrast bolesnika, karakteristična klinička slika i radiografski nalaz ukazuju na virusnu prirodu bolesti što se potvrđuje serološkim pregledima ili kultivacijom.

Najviše se koriste brzi testovi za detekciju virusnih antigena imunofluorescencija ili ELISA.[8]

Radiografski nalazi pokazuju znake hiperinflacije (karakteristika bronhiolitisa) ili plućnog infiltrata (kod pneumonije).[5]

Terapija[uredi | uredi izvor]

Lečenje je obično simptomatsko i sprovodi se ambulantno kod većine bolesnika sa lakšom infekcijom disajnih organa . Teži bolesnici sa infekcijom donjih respiratornih organa leče se bolnički .Kada postoji opstrukcija disajnih puteva primenjuju se bronhodilatatori .Ukoliko postoji poterba primenjuje se oksigena terapija ili veštačka ventilacija . Kada postoji bakterijska koinfekcija primenjuju se antibiotici . Kortikosteroidi se preporučuju kod starije dece i odraslih osoba naročito ako boluju od bronhijalne astme a obično se ne preporučuju kod odojčadi sa bronhiolitisom. Ribavirin je kauzalna antivirusna terapija . Kod transplantiranih bolesnika preporučuje se kombinovana kortikosteroidna terapija i Ribavirin . Hiperimuni globulini dobijeni od donora sa visokim titrom RSV neutrališućih antitela kombinuju se sa ribavirinom kod imunokompromitovanih i nakon transpalntacije koštane srži ili pluća . Palivizumab predstavlja monoklonska antitela na na F glikoprotein RSV i primenjuje se u kombinaciji sa ribavirinom kod transplantiranih bolesnika i kod male dece koja su u visokom riziku (nedonoščad, neonatusi sa hroničnim plućnim bolestima ...).[8]

Prevencija[uredi | uredi izvor]

Imunoprofilaksa[uredi | uredi izvor]

Injekcijom humanizovanog monoklonalnog antitela (IgG1k) mogu se zaštititi prevremeno rođene bebe

Većina rizičnih pacijenata, kao što su prerano rođene bebe i one sa postojećim problemima sa plućima i srcem, mogu da se zaštite palivizumabom, injekcijom humanizovanog monoklonalnog antitela (IgG1k) koje je proizvedeno primenom rekombinantne DNK tehnologije i koje prepoznaje epitop A antigenog mesta F proteina respiratornog sincitijalnog virusa (RSV). Ovo antitelo je kompozit ljudske (95%) i glodarske (5%) sekvence.[9] [10]

Sa primenom imunoprofilakse započinje se pre sezone RSV infekcije, obično u novembru.

Injekcija mora da se daje svakog meseca tokom meseci kad je RSV aktivan, što je još jedan razlog zašto je priprema za skokove broja slučajeva toliko važna.

Imunoprofilaksa se sprovodi kod dece mlađe od 24 meseca sa:

  • hroničnim bolestima pluća,
  • teškim srčanim bolestima,
  • imunokompromitovanih,
  • prematurusa.

Vakcina[uredi | uredi izvor]

Vakcina za sada nije dostupna jer su u toku ispitivanja žive, atenuisane RSV vakcine, a razvoj vakcine se suočio sa značajnim preprekama koje su blokirale njen napredak. Među njima su faktori specifični za novorođenčad, kao što su nezreo imuni sistem bebe i prisustvo majčinih antitela, koji otežavaju imunizaciju dece.[11]

Pokušaji da se razvije vakcina protiv RSV počeli su 1960-ih sa formalinom inaktiviranom vakcinom koja je razvijena za upotrebu kod novorođenčadi i dece. Dok je sličan metod korišćen za stvaranje bezbedne i efikasne vakcine protiv poliovirusa, ova vakcina je rezultovala opasnom pojavom koja je postala poznata kao pojačana respiratorna bolest povezana sa vakcinom, nakon koje su vakcinisana novorođenčad razvila značajno goru respiratornu bolest od nevakcinisane dece tokom naknadne prirodne infekcije. Oko 80% takve dece (u odnosu na 5% dece u kontrolnojgrupi izloženoj virusom) je hospitalizovano, a u dva slučaja vakcina je dovela do smrti. Ova katastrofa je dovela do krajnjeg opreza i ometala razvoj vakcine dugi niz godina.[11][12]

U dokumentu iz 2019. godine se tvrdilo da je istraživanje razvoja vakcine značajno napredovalo u prethodnih 5-10 godina, sa više od 30 kandidata u jednoj od faza razvoja.[13] Ista studija predviđa da će vakcina biti dostupna u roku od 10 godina. Vrste vakcina koje se trenutno istražuju spadaju u pet širokih kategorija:

  • živa atenuirana,
  • proteinska podjedinica,
  • vektorska,
  • bazirana na česticama,
  • RNK.

Svaka od ovih kategorija cilja različite imunološke odgovore i stoga može biti bolje prilagođen za sprečavanje bolesti u različitim rizičnim grupama.

Žive atenuirane vakcine pokazale su određeni uspeh kod novorođenčadi koja nisu bila izložena RSV. Drugi kandidati za vakcinu ciljaju ranjivu populaciju tokom čitavog njihovog životnog veka, uključujući trudnice i starije osobe.[11][13]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g CDC (31. 10. 2022). „Symptoms and Care for RSV”. Centers for Disease Control and Prevention (na jeziku: engleski). Pristupljeno 26. 11. 2022. 
  2. ^ „Malo poznati virus koji je ove godine zarazio veliki broj dece”. BBC News na srpskom (na jeziku: srpski). 22. 9. 2021. Pristupljeno 26. 11. 2022. 
  3. ^ a b v g Infektivne bolesti – udžbenik za studente medicine Katedra za infektivne bolesti Medicinski fakultet univerziteta u Beogradu, 2004.
  4. ^ Borchers AT, Chang C, Gershwin ME, Gershwin LJ (December 2013). "Respiratory syncytial virus--a comprehensive review". Clinical Reviews in Allergy & Immunology. 45 (3): 331–379.
  5. ^ a b v Cvetković, dr Martina. „INFEKCIJE IZAZVANE RESPIRATORNIM SINCICIJALNIM VIRUSOM”. www.bolnicapancevo.rs. Pristupljeno 26. 11. 2022. 
  6. ^ „Respiratory syncytial virus (RSV) - Symptoms and causes”. Mayo Clinic (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-29. 
  7. ^ „Vizing, sviranje u grudima, bolest, bolesti, pulmologija”. Stetoskop.info (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-11-29. 
  8. ^ a b Dijagnostika i terapija infektivnih bolesti. Srpsko udruženje za antimikrobnu hemoterapiju Beograd, 2017.
  9. ^ Knox C, Law V, Jewison T, Liu P, Ly S, Frolkis A, Pon A, Banco K, Mak C, Neveu V, Djoumbou Y, Eisner R, Guo AC, Wishart DS (2011). „DrugBank 3.0: a comprehensive resource for omics research on drugs”. Nucleic Acids Res. 39
  10. ^ David S. Wishart; Craig Knox; An Chi Guo; Dean Cheng; Savita Shrivastava; Dan Tzur; Bijaya Gautam; Murtaza Hassanali (2008). „DrugBank: a knowledgebase for drugs, drug actions and drug targets”. Nucleic acids research. 36
  11. ^ a b v Jha A, Jarvis H, Fraser C, Openshaw PJ (2016). Hui DS, Rossi GA, Johnston SL (eds.). Respiratory Syncytial Virus. SARS, MERS and other Viral Lung Infections. Wellcome Trust–Funded Monographs and Book Chapters. Sheffield (UK): European Respiratory Society. ISBN 978-1-84984-070-5. PMID 28742304
  12. ^ Kaslow RA, Stanberry LR, LeDuc JW (2014). Viral infections of humans: Epidemiology and control (Fifth ed.). New York: Springer. p. 601–610
  13. ^ a b Battles MB, McLellan JS (April 2019). "Respiratory syncytial virus entry and how to block it". Nature Reviews. Microbiology. 17 (4): 233–245

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Респираторна_синцицијална_вирусна_инфекција&oldid=27442496”