Rista Marjanović

Rista Marjanović
Lični podaci
Datum rođenja	(1885-03-01)1. mart 1885.
Mesto rođenja	Šabac, Kraljevina Srbija
Datum smrti	7. april 1969.(1969-04-07) (84 god.)
Mesto smrti	Beograd, SFRJ

Rista Marjanović (Šabac, 1. mart 1885 — Beograd, 7. april 1969) bio je prvi srpski foto-reporter, autor fotografija iz balkanskih ratova i Prvog svjetskog rata.

Biografija

Rođen je kao sin žitnog trgovca Dragojla Marjanovića, poreklom iz Radenkovića. Imao je starijeg brata Dušana (1882-1958), profesora matematike, i mlađeg Kostu, farmaceuta.

Pred Prvi balkanski rat 1912. radi kao urednik za ilustracije američkog lista Njujork Herald (New York Herald) za Evropu. Odlazi na front kao ratni izvještač srpske Vrhovne komande. Evropske novine objavljuju snimke i izvještaje sa bojišta koje Marjanović pravi i piše.

Fotografija iz spomen zbirke Riste Marjanovića: Princ Đorđe Karađorđević na Mačkovom kamenu.

Tokom Prvog svjetskog rata snima bitke na Ceru, Kolubari i druge, a zatim povlačenje srpske vojske kroz Albaniju. 1915. ga Vrhovna komanda šalje u Francusku, gde objavljuje snimke sa bojišta. Na izložbi ratnih fotografija u Parizu 1916. izlaže svoja djela, koja su kasnije prikazana i u Ujedinjenom Kraljevstvu i SAD. Na Solunskom frontu dobija ponovo zadatak snimanja i izveštavanja s bojišta.

Poslije Prvog svjetskog rata je zaposlen u agenciji Avala, centralnom pres-birou, i odeljenju za štampu ministarstva spoljnih poslova. Bio je i dopisnik „Pariske ilustracije”.

Odbio je saradnju sa Nijemcima i kvislinzima 1941. godine i nastavlja da snima u tajnosti. Oktobra 1944. snima ulazak partizana u Beograd.

Poslije Drugog svjetskog rata je radio u agenciji TANJUG.

O njemu je 2019. godine snimljen dokumentarni film „Rado ide Srbin u vojnike”.

Literatura

• Vojna enciklopedija, Beograd, 1973, knjiga peta. str. 288.
• Goran Malić, Letopis srpske fotografije 1839-2008. Beograd : Fotogram, 2009.

Spoljašnje veze

• Veliki rat Riste Marjanovića (RTS Oko magazin - Zvanični kanal)
• Ratni foto-reporter Rista Marjanović (RTS Kulturna baština - Zvanični kanal)
• Ratni album Riste Marjanovića, 1912—1915.
• Ratni foto-reporter Rista Marjanović („Politika”, 4. oktobar 2018)
• Dokumentarac o Risti Marjanoviću - fotografu srpske vojske u Velikom ratu (Politika, 26. januar 2019.)
• Fotografije koje su vaskrsnule Srbiju (Politika, Dimitrije Bukvić, 3. februar 2019.)