Spomenik Jovanu Nenadu u Subotici
Spomenik Jovanu Nenadu u Subotici, svečano je otkriven, 27. novembra 1927. godine, na centralnom gradskom trgu, današnjem Trgu Slobode.[1]
Vekovima nakon svoje smrti Jovan Nenad je postao legendarna figura za Srbe. Mnogi srpski istoričari ga kao prvog tamošnjeg srpskog vladara smatraju začetnikom današnje Vojvodine.
Car Jovan Nenad[uredi | uredi izvor]
Car Jovan Nenad ili Jovan Crni bio je vođa vojnika koji je u anarhiji koja nastala nakon pogibije hrvatsko-ugarskog kralja Ljudevita Jagelovića osvojio kontrolu na delu današnje Vojvodine i proglasio se carem svoje „državice” koja je nastala nakon povlačenja glavnine otomanske vojske o septembru/oktobru 1526. godine i prestala postojati 25. jula 1527. godine.
Formiranje Odbora i podizanje spomenika[uredi | uredi izvor]
Početkom 1927. godine, istoričar dr Aleksa Ivić, profesor Pravnog fakulteta u Subotici, pokrenuo je inicijativu za organizovanje proslave i podizanje spomenika. U odbor za proslavu uključilo se brojno ugledno građanstvo slovenskog porekla. Posao na izradi tri figure poveren je Petru Palavičiniju, cenjenom jugoslovenskom vajaru, koji je u mermeru izrazio svoje umetničko viđenje Jovana Nenada i njegovih dvorjana – franjevca Fabijana Literate i palatina Subote Vrlića. Skulpture su od kararskoga, a postament je bio od venčačkog mermera. Na najvišem mestu je „car” u ratničkoj opremi, Literata u rukama ima knjigu i pero, a Subota Vrlić drži subotičku tvrđavu i štit sa grbom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Na spomeniku stoji natpis: „Tvoja je misao pobedila”.[2]
Rušenje i obnova spomenika[uredi | uredi izvor]
Po ulasku fašističke mađarske vojske u Suboticu, 1941. godine, spomenik je porušen, a obezglavljene mermerne figure su ostale da leže obezglavljene u dvorištu tadašnjeg muzeja. Posle odluke da se spomenik obnovi i ponovo postavi na trgu pored Gradske kuće, restauraciju skulptura je uradio akademski vajar mr. Sava Halugin, a projekat postolja je izradio diplomirani inženjer arhitekture Aleksandar Petrov.
Novo postolje za spomenik izradio je Vaso Zlokolica iz Žablja i to od prilepskog mermera, a novac za ovaj i sve ostale poslove oko postavljanja spomenika obezbedio je SKC „Sveti Sava” kroz dobrovoljne priloge i besplatno izvođenje radova.
Spomenik je po drugi put otkriven 9. novembra 1991. godine.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Spomenik Jovanu Nenadu Subotičkom – podizanje, rušenje i povratak”. Grad Subotica. Pristupljeno 11. 11. 2020.
- ^ „87 godina od otkrivanja spomenika u čast Cara Jovana Nenada”. portal Subotica. Pristupljeno 11. 11. 2020.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Šuletić, Nebojša (2008). „Jovan Nenad”. Enciklopedija srpskog naroda. Beograd: Zavod za udžbenike. str. 451.
- Šuletić, Nebojša (2009). „Jovan Nenad”. Srpski biografski rečnik. 4. Novi Sad: Matica srpska. str. 436—437.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Spomenik caru Jovanu Nenadu”. TO Subotica. Pristupljeno 11. 11. 2020.
