Srpska demokratska liga
Srpska demokratska liga u Osmanskoj carevini je prva politička stranka Srba u Osmanskom carstvu, a osnovana je u Skoplju od 10. do 13. avgusta 1908. godine na Prvoj srpskoj konferenciji odmah posle Mladoturske revolucije.[1]
Osnivanje[uredi | uredi izvor]
Odmah nakon izbijanja Mladoturske revolucije Srbi su odlučili da se organizuju na drugačiji način. Na Prvoj srpskoj konferenciji u Skoplju učestvovalo je 26 najuglednijih Srba u Osmanskom carstvu. Izabran je centralni odbor na čijem čelu je bio Bogdan Radenković.[2] U sastav Centralnoga odbora ušli su: Bogdan Radenković, Đorđe Hadži-Kostić, Sava Stojanović, David Dimitrijević, Jovan Šantrić, Milan Čemerikić, Velimir Prelić, Vasa Jovanović i Gliša Elezović.[2] Srbima u Osmanskom carstvu upućen je proglas, u kome se
- najavljuje napuštanje revolucionarne organizacije i najavljuje ustavno dozvoljen oblik političke akcije[2]
- priznaje se celovitost Osmanskog carstva[2]
- stvara se Srpska demokratska liga, sa ciljem političkoga, ekonomskoga i prosvetnoga napretka srpskoga naroda.
Skupština[uredi | uredi izvor]
Prva skupština Srba u Osmanskom carstvu održana je od 2.-11. februara 1909. u Skoplju.[1] Na toj skupštini donesene su rezolucije o političkim, ekonomskim i crkvenoškolskom prilikama. Tražilo se da se poštuju zakoni, a posebno slobode i ravnopravnost građana i da se slobodno upotrebljava srpsko ime.[1] Osudili su i aneksiju Bosne i Hercegovine. U drugoj rezoluciji tražili su da srpski mitropoliti dobiju privilegije kakve su dobili grčki mitropoliti. Zahtevali su i da Srbi imaju prava i u eparhijama u kojima nema Srba mitropolita i da se selima ostavi za pravo da prime srpskoga ili bugarskoga sveštenika po svojoj želji.[1] U trećoj rezoluciji su tražili da se Srbima vrate oteta imanja, kao i da se seljacima omogući otkup imanja od veleposednika.
Izbori[uredi | uredi izvor]
Na izborima 1909. Srpska demokratska liga osvojila je 3 poslanika i jednoga senatora. Isti uspeh ponovila je 1911. godine.[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Srpska demokratska liga u Otomanskoj carevini (Vikizvornik)
- Jagodić, Miloš (2008). „Nufusko pitanje: Problem zvaničnog priznavanja srpske nacije u Turskoj 1894-1910” (PDF). Istorijski časopis (57): 343—353. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 3. 2018. g. Pristupljeno 22. 8. 2017.
- Jagodić, Miloš (2009). Srpsko-albanski odnosi u Kosovskom vilajetu (1878—1912). Beograd: Zavod za udžbenike.
- Mikić, Đorđe (1983). „Pod mladoturcima”. Istorija srpskog naroda. knj. 6, sv. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 330—348.
