Srpska milicija (1718—1739)
Srpska narodna milicija je bila vojna formacija Habzburške monarhije na prostorima Kraljevine Srbije. Postojala je u periodu od 1718. godine do poraza Austrije u ratu sa Turcima (1737—1739).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Nakon sklapanja mira u Požarevcu, Austrija je dostigla vrhunac svog uticaja u Istočnom pitanju. Novoosvojene teritorije trebalo je učvrstiti osnivanje Vojne krajine koja je predstavljala odbrambenu ustanovu, a ne posebnu teritoriju. U Kraljevini Srbiji je postojala redovna vojska i Srpska narodna milicija. Srpska narodna milicija pomagala je Austrijancima u odbrani pograničnih krajeva istovremeno sprečavajući buduće saveze Turaka i pobunjenih Ugara. Zapis Spiridona Vujanovića, igumana manastira Hopova u Fruškoj gori, vezuje nastanak Narodne milicije za Eugena Savojskog koji je postavio prvi komandni kadar Srpske narodne milicije po Krajini. On se sastojao od dvojice oborkapetana, deset kapetana, dvojice poručnika i jednog majora. Oborkapetani su bili Vuk Isaković i Staniša Marković-Mlatišuma. Guverner Karlo Aleksandar Virtemberški naredio je svom kapetanu Dekregu da uredi Srpsku narodnu miliciju. On ju je razdelio na 19 kapetanata, vojnih komandi za odbranu pograničnog pojasa od Turaka. Vuk Isaković imao je sedište u Crnoj Bari, a Mlatišuma u Kragujevcu. Na prostore Kraljevine su u periodu nakon završetka rata dovođeni doseljenici. Najveći broj njih bili su uskoci. Do preuređenja Srpske narodne milicije došlo je 1728. godine. Jedan kapetanat je ukinut. Na čelu osamnaest kapetanata nalazio se nadkapetan (oborkapetan) Vuk Isaković. Svi kapetanati podeljeni su u četiri grupe na čelu sa trojicom oborkapetana. Krajem dvadesetih godina 18. veka dolazi do prvih sužavanja privilegija srpskog stanovništva u Habzburškoj monarhiji. Privilegije je Srbima garantovao car Leopold još tokom prve Velike seobe Srba. Prva deklaratorija Leopoldovog naslednika Karla kojom se smanjuju privilegije Srba u korist državne vlasti i rimokatoličke crkve doneta je 1727. godine. Prava Srba ponovo su sužavana 1729. i 1732. godine.
Nakon zauzeća Beograda (1. septembar 1739. godine), srpske izbeglice, među kojima je bio i veliki broj boraca Srpske milicije, beži preko Save i Dunava. Sa izbeglicama prelazi i komandni kadar Srpske narodne milicije iz Šapca. Time je prestala njena dalja aktivnost u Srbiji. Brojno stanje Srpske narodne milicije 1740. godine iznosilo je 687 pešaka (hajduka) i konjanika (husara).
Srpska milicija u drugoj polovini 1741. godine kreće u borbu protiv Bavaraca, Prusa i Francuza, čiji su vladari osporavali Pragmatičnu sankciju, odnosno pravo nove carice Marije Terezije na presto (Rat za austrijsko nasleđe). Pošto je 1746. godine počelo obrazovanje tzv. ugarskih regimenti, dotadašnja „nacionalna“ milicija po gradovima u Ugarskoj postala je nepotrebna, pa se pristupilo njenom raspuštanju.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Grupa autora, Istorija srpskog naroda 4/1, Beograd (1994), drugo izdanje