Taboriti

Jan Žiška, vođa taborita do 1424. godine

Taboriti (češki: Táborité) je naziv za radikalno krilo husita, češke jeretičke verske zajednice iz 15. veka.

Istorija

Ubistvo Jana Husa na saboru u Konstanci 1415. godine izazvalo je izbijanje Husitskih ratova. Husiti, njegove pristalice, nisu bili jedinstveni. Delili su se na kalikstince (umerene husite) i taborite (radikalne husite). Dok su se kalikstinci zalagali za sekularizaciju crkvene imovine, misu na narodnom jeziku i slično, taboriti su se borili za mnogo radikalnije reforme. Njihov ideal bila je jednakost za sve i zajednička imovina. Naziv su dobili po svom sedištu, gradu Taboru. Najistaknutiji predstavnik taborita bio je Jan Žiška, vođa husita u prvim godinama rata. Nakon njegove smrti, vođa taborita postaje Prokop Veliki. Husiti su odbijali sve napade saveza katoličkih barona te je Bazelski sabor 1431. godine stupio u pregovore sa kalikstincima. Pregovori su okončani 1433. godine donošenjem Praških kompaktata. Ovim dokumentom prihvaćeni su zahtevi kalikstinaca. Taboriti nisu prihvatili Praške kompaktate što dovodi do potpunog rascepa među husitima. Izbija rat među samim husitima. U bici kod Lipana (30. maj 1434) kalikstinci im nanose veliki poraz. Taboriti su uspeli da sačuvaju neka uporišta dok su kalikstinci od cara Žigmunda Luksemburškog dobili pravo imenovanja arhiepiskopa. Taboriti nisu prihvatili novog češkog kralja Alberta II Nemačkog (1438-1439) koga su izabrali katolici i kalikstinci. Njegov naslednik bio je maloletan te je za regenta izabran husitski pan Jirži Podjebradski. On je 1452. godine zauzeo Tabor, poslednje uporište taborita.

Vidi još

• Kalikstinci

Izvori

• Udaljcov, A. D.; Kosminski, J. A.; Vajnštajn, O. L. (1950). Istorija srednjeg veka. Beograd. pp. 327-330