Tvrda moć
U politici, čvrsta moć je upotreba vojnih i ekonomskih sredstava za uticaj na ponašanje ili interese drugih političkih tela. Ovaj oblik političke moći je često agresivan (prinuda) i najneposredniji je kada ga jedno političko telo nametne drugom manje vojne i/ili ekonomske moći.[1] Tvrda moć je u suprotnosti sa mekom moći, koja dolazi iz sfere diplomatije, kulture i istorije.[1]
Prema Džozefu Naju, tvrda moć uključuje „sposobnost da koristite šargarepe i štapove ekonomske i vojne moći da naterate druge da slede vašu volju“.[2] Ovde „šargarepe“ predstavljaju podsticaje kao što su smanjenje trgovinskih barijera, ponuda saveza ili obećanje vojne zaštite. Sa druge strane, „štapovi“ predstavljaju pretnje – uključujući upotrebu diplomatije prinude, pretnju vojnom intervencijom ili sprovođenje ekonomskih sankcija. Ernest Vilson opisuje čvrstu moć kao sposobnost da se prinudi „drugi da deluje na načine na koje taj entitet inače ne bi delovao”.[3]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Iako postojanje čvrste moći ima dugu istoriju, sam termin je nastao kada je Džozef Naj skovao meku moć kao novi i drugačiji oblik moći u spoljnoj politici suverene države.[4] Prema realističkoj školi u teoriji međunarodnih odnosa, moć je povezana sa posedovanjem određenih materijalnih resursa, uključujući stanovništvo, teritoriju, prirodne resurse, ekonomsku i vojnu snagu, između ostalog. Tvrda moć opisuje sposobnost nacije ili političkog tela da koristi ekonomske podsticaje ili vojnu snagu da utiče na ponašanje drugih aktera.
Tvrda moć obuhvata širok spektar politika prinude, kao što su diplomatija prinude, ekonomske sankcije, vojna akcija i formiranje vojnih saveza za odvraćanje i međusobnu odbranu. Čvrsta moć se može koristiti za uspostavljanje ili promenu stanja političke hegemonije ili ravnoteže moći. Iako se termin tvrda moć generalno odnosi na diplomatiju, može se koristiti i za opisivanje oblika pregovora koji uključuju pritisak ili pretnje kao polugu.
Primeri[uredi | uredi izvor]
Sjedinjene Države su pokazale politiku 'tvrde moći' u vezi sa ratom u Iraku, ratom u Avganistanu i nastavljenim ratom protiv Talibana.[5][6] Da budemo precizniji, napad Sjedinjenih Država na Irak 2003. u početku je bio opravdan na osnovu zabrinutosti u vezi sa posedovanjem oružja za masovno uništenje u Iraku. Delimično pozivajući se na „ Rat protiv terorizma “, administracija Džordža V. Buša je koristila mere čvrste moći da iskoreni iračkog diktatora Sadama Huseina i da reši kasniju krizu u Iraku.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Copeland, Daryl (2. 2. 2010). „Hard Power Vs. Soft Power”. The Mark. Arhivirano iz originala 1. 5. 2012. g. Pristupljeno 26. 4. 2012.
- ^ Nye, Joseph S. (10. 1. 2003). „Propaganda Isn't the Way: Soft Power”. International Herald Tribune. Pristupljeno 19. 6. 2021.
- ^ Wilson, Ernest J. (mart 2008). „Hard Power, Soft Power, Smart Power” (PDF). The Annals of the American Academy of Political and Social Science. 616 (1): 110—124. doi:10.1177/0002716207312618. Pristupljeno 1. 10. 2012.
- ^ Barzegar, Kayhan (10. 7. 2008). „Joseph Nye on Smart Power in Iran-U.S. Relations”. Belfer Center. Pristupljeno 19. 6. 2021.
- ^ Copeland, Daryl (2. 2. 2010). „When it comes to Afghanistan, mixing military might with diplomatic talk is easier said than done.”. The Mark. Arhivirano iz originala 1. 5. 2012. g. Pristupljeno 26. 4. 2012.
- ^ Godson, Roy (6. 2. 2012). „Between Hard Power and Soft.”. The Weekly Standard. Pristupljeno 19. 6. 2021.
Dodatna literatura[uredi | uredi izvor]
- Kurt Campbell and Michael O'Hanlon, Hard Power: The New Politics of National Security.
- Joseph S. Nye, Jr, Soft Power: The Means to Success in World Politics.