Toma Kostić
Toma Kostić | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 1900. |
| Mesto rođenja | Bratmilovce, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 4. februar 1942. (41/42 god.) |
| Mesto smrti | Velika Biljanica, Kraljevina Jugoslavija |
Toma Kostić Srećko (Bratmilovce, 1900 — Biljanica, 1942) bio je mlinarski radnik, revolucionar, član Komunističke partije Jugoslavije i pripadnik NOVJ.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1900. godine u selu Bratmilovcu kod Leskovca u siromašnoj porodici. Nije redovno pohađao osnovnu školu, a kao veoma mlad morao je da nađe zaposlenje u leskovačkoj industriji. Nakon odsluženog vojnog roka zaposlio se kao mlinarski radnik u mlinu Sokolovića u Leskovcu. Na tom radnom mestu upoznao je Kostu Stamenkovića i od njega po prvi put saznao za radnički pokret. Ubrzo nakon toga počelo je njihovo neposredno druženje i saradnja.
Toma je, uoči Drugog svetskog rata, po odluci Partije bio kandidovan na listi opozicije kao Kostin zamenik. Tokom izborne kampanje, 1938. godine, održavao je veliki broj zborova u gradu i okolnim selima. Neposredno po održanim izborima uhapšen je i proveo je u zatvoru 15 dana. Po izlasku iz zatvora nastavio je sa organizovanjem sindikalnog pokreta održavajući sastanke sa radnicima po leskovačkim fabrikama. Bio je organizator i učesnik mnogih štrajkova. Posle jednog uspešno održanog štrajka tekstilnih radnika teško je povređen oštrim predmetom u leđa.
U proleće 1940. godine, po direktivi PK KPJ za Srbiju, postavljen je za sekretara Mesnog komiteta KPJ Leskovac. Kao sekretar MK KPJ Leskovac doprineo je postavljanju veoma važnog zadatka koji se ticao daljeg razvijanja i vođenja ideološke borbe u redovima radničke klase i jačanju borbe i stvaranju uslova rada i života. Na okružnoj partijskoj konferenciji održanoj septembra 1940. godine Toma Kostić izabran je za člana Okružnog komiteta KPJ Leskovac. U njegovoj kući u Bratmilovcu održano je okružno partijsko savetovanje 22. juna 1941. godine.
U vreme aprilskog rata 1941. godine mobilisan je, ali se desetak dana po kapitulaciji bivše jugoslovenske vojske vratio kući. Po povratku kući neprekidno je radio na prikupljanju oružja i municije koje je zakopavao u njivu, nedaleko od svoje kuće. Prvih dana ustanka i diverzantskih akcija njegova kuća bila je mesto okupljanja ilegalnih partijskih radnika. Tu su se štampali leci, sakrivao ilegalni materijal i krili ilegalni radnici.
U jesen 1941. godine otišao je u partizane na planinu Kukavicu. Međutim, vrlo brzo, na predlog Koste Stamenkovića i po odluci OK KPJ, sa Petrom Kulićem i dvojicom partizana iz Kukavičkog NOP odreda, upućen je za zamenika komandanta Babičkog NOP odreda.
Kao zamenik komandanta Babičkog partizanskog odreda poginuo je 4. februara 1942. godine na mostu kod Biljanice u najvećoj i najžešćoj borbi koju je Babički NOP odred vodio.[1]
Spomen-biste[uredi | uredi izvor]
Njegove spomen-biste nalaze se na nekoliko lokacija u Leskovcu. Bista u naselju „Toma Kostić” prvobitno je bila postavljena ispred Železničke stanice. Kada je plato ispred stanice uređivan prebačena je na sadašnju lokaciju a naselje u kome je postavljena od tada nosi njegovo ime. Na otkrivanju je govorio Vitko Aranćelović a autor biste je prof. Dušan Nikolić.
Druga bista nalazi u nekadašnjem preduzeću „Toma Kostić”, a otkrivena je februara 1985. godine. Tom prilikom govorio je Milorad Veljković. Autor ove biste je akademski vajar Aleksandar Šakić iz Niša.[2] Treća bista se nalazi u rodnom Bratmilovcu, kod nekadašnje škole, a sad vrtića. Glavna ulica u Bratmilovcu nosi ime po njemu. Jedna ulica, pored starog mlina, nosi ime po njegovom sinu, koji je stradao u Norveškoj u logoru, Božidar Kostić.
Reference[uredi | uredi izvor]
