Umetnička zbirka Draginje i Voje Terzića
Umetnička zbirka Draginje i Voje Terzića je pokretno dobro i nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1] Zbirku čine više od 1000 predmeta, mahom jugoslovenskih autora. Veći deo umetničke zbirke Draginje i Voje Terzića smeštena je u galerijskom prostoru u okviru porodičnog stana u ulici Milana Tepića br. 15 u Banja Luci.
Bračni par Terzić[uredi | uredi izvor]
Draginja Milanović rođena je 29. avgusta 1918. godine u Sarajevu u periodu kada je Bosna i Hercegovina bila u poslednjim mesecima pod austrougarskom vlašću. Tu je završila gimnaziju a potom upoznala Voju Terzića. Oboje su poticali iz sarajevskih zanatlijskih porodica. Par se venčao 1939. godine i sve do prelaska u Banja Luku godine 1950. živeli su u Sarajevu.
Njihova nemogućnost da imaju potomke ublažila je strast ka sakupljaju umetnina. Ubrzo posle završetka Drugog svetskog rata upoznali su Kostu Strajića, slikara i likovnog kritičara koji je imao velika poznanstva u umetničkom kremu Jugoslavije. Pasionirani slikar sakupljao je mlade i neafirmisane umetnike na mnogobrojnim druženjima koje je organizovao u svom stanu u Dubrovniku. Zahvaljujući poznanstvu sa Kostom, Terzići su imali prilike da upoznaju mnogobrojne jugoslovenske umetnike i kolekcionare.
Dugogodišnje sakupljanje umetnina proslavilo je Draginju i Voju i zainteresovalo društvo za njihov rad. Grad Banja Luka je 1977. godine ponudio je Terzićima doživotno izdržavanje i dva stana u zamenu za deo njihove kolekcije. Grad je dobio 238 umetnina, a u novom domu Terzići su odvojili deo za galerijski prostor ne bi li izložili svoju kolekciju. Takođe, Voji i Draginji pripala je i mesečna apanaža za održavanje galerije. Nekoliko godina kasnije, Vojo umire 23. maja u Dubrovniku, a Draginja nastavlja da živi u stanu sve do marta 2003. godine, kada i ona umire. S obzirom da nisu imali decu a samim tim, članovi dalje porodice uselili su se u stan ali su sudskim postupkom iseljeni a kolekcija je ostala zapečaćena do rešavanja pitanja nasledstva. Iste godine, stan je provaljen a policija je utvrdila nedostatak 44 predmeta umetničke kolekcije.
Opis kolekcije[uredi | uredi izvor]
Draginja i Vojo sakupili su 1030 predmeta, uglavnom jugoslovenskih umetnika. Procenjuje se da je reč od oko 150 autora čije dela potiču s kraja 19. veka pa sve do novijeg datuma. Oboje su poticali iz radničkih porodica, a i sami su imali skromne prihode. Zahvaljujući prijateljstvima i poznanstvima, mnogi autori poklanjali su im svoja dela ili pak prodavali po znatno nižim cenama. Veći deo zbirke porodice Terzić podeljena je u tri celine: dubrovačka, jugoslovenska i bosansko-hercegovačka celina. Dubrovačka zbirka bila je pod velikim uticajem Stajića i veoma je ličila na njegovu zbirku. Koliko je cenila Stajićevu kolekciju govori i podatak da je nakon njegove smrti porodica Terzić otkupila deo umetnina. Neki od najpoznatijih primera dubrovačke kolekcije su „Mrtva priroda“ Ivane Etorea, „Pogled s Graca“ Gabora Rajčevića, „Atelje u Parizu“ Vlahe Bukovca, „Crveni brod“ Đure Pulitike i drugi. Ovde se nalaze i portreti Draginje kojeg je naslikao Iva Dulčić i portret Koste Strajića čiji je autor Branko Kovačević. Bosansko-hercegovački opus čini čine dela četrdeset autora. Zapažene su „Igračke“ Romana Petrovića, „Aleja čempersa“ Vojislava Hadžidajanovića, „Portret mladića“ Ismeta Mujezinovića i „Portret vojvode Petra Kreca“ Jovana Bijelića. U ovoj kolekciji nalaze se i skulpture Setava Kijca. Jugoslovenska celina obuhvata mnogobrojna dela moderne umetnosti stvaralaca sa prostora SFRJ. Među kolekcijom nalaze se vredni dela kao što su „Mrtva priroda“ Save Šumanovića, „Portret plemića“ Izidora Krašnjavog, „Somborska županija“ Milana Konjovića i druga. Pored slika u raznim tehnikama, zbirku čine i kolekcije ikona, crteža, skica, drvoreza u boji, bakropisa, linoreza serigrafija i skulptura.
Zaštita pokretnog dobra[uredi | uredi izvor]
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine proglasila je oktobra 2003. godine, kolekcionarsku zbirku porodice Terzić za nacionalni spomenik. Deo zbirke koje su Draginja i Vojo poklonili gradu nalazi se u depou Muzeja savremene umetnosti Republike Srpske u Banja Luci. Godine 2012. muzej je organizovao veliku izložbu ovih dela pod nazivom „Šta se dogodilo sa Galerijom Draginje i Voje Terzić?“
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Antun Karaman, Spomen-zbirka Draginje i Voje Terzić, Banja Luka, 1991.
- Muhamed Karamehmedović, Zbirka Terzić, Umjetnička galerija Banja Luka, Banja Luka
- Karaman, Antun, Draginja Terzić, Vojo Terzić. Spomen zbirka Draginje i Voje Terzić: [monografija]. Banja Luka: Novi glas, 1991.
