Фердидурке
| Ferdidurke | |
|---|---|
 Korice prvog izdanja | |
| Nastanak i sadržaj | |
| Autor | Vitold Gombrovič |
| Zemlja | Poljska |
| Jezik | poljski jezik |
| Žanr / vrsta dela | roman |
| Izdavanje | |
| Datum | 1937. |
Ferdidurke (polj. Ferdydurke) satirični je roman poljskog književnika Vitolda Gombroviča objavljen 1937. Zaplet započinje kada glavni protagonista, tridesetogodišnji književnik Josa Kovalski, nakon posete školskog profesora Pimeka, biva redukovan u pubertetsko doba i na silu vraćen u školu. Jezički i formalno inovativan, ovaj roman u vidu niza apsurdnih i komičnih epizoda, satirično prikazuje društveni i politički život onovremene Poljske, dok u isto vreme negira i parodira dotadašnju književnu tradiciju. Osnovna priča romana se prekida dvaput, radi uvođenja zaokruženih pripovesti pod nazivom: Detinjasti Filidor i Detinjasti Filiber. Obe pripovetke propraćene su predgovorima u kojima je Gombrovič duhovito izneo sopstvene poetičke poglede vezane za formu.
Ferdidurke je žanrovski, prema pisanju samog Gombroviča, najbliži volterijanskom filozofskom romanu, doduše parodiranoj i ujedno povezanoj sa svežim i novim doživljajem sveta.[1] Takođe je žanrovska parodija obrazovnog romana jer je zaplet sadržan u izokrenutnoj inicijaciji odrastanja, gde se iz odrasle faze prelazi u pubertet.[2] U knjizi su razvijene prepoznatljive Gombrovičove filozofske ideje: nezrelost i inferiornost, koje će dalje razvijati u svom stvaralaštvu. Autor je štampanje knjige propratio tekstom u listu Književne novosti (Wiadomości Literackie) pod naslovom Da se izbegnu nesporazumi. U njemu je istako: Moja namera je bila da iskažem ne samo tuđu, već i sopstvenu nezrelost; dodavši da mnogi predgovori u romanu imaju cilj da povežu izmišljenu fabulu sa piščevom privatnom stvarnošću.[1] Poljska avangardna scena pozdravila je roman, dok su ga nacionalistički krugovi napali.[3] Bruno Šulc je u književnom prikazu zapisao da se u poljskoj književnosti nikada nije pojavila takva vrsta ideološkog pražnjenja velikih razmera i nešto tako potresno.[4] Danas ima status remek-dela poljske književnosti. Istoimena filmska adaptacija snimljena je 1991, u režiji Ježija Skolimovskog. Ferdidurke je na srpski jezik preveo Uglješa Radanović 1982.
Izdanja na srpskom[uredi | uredi izvor]
- Vitold Gombrovič: Ferdidurke (s poljskog preveo:Uglješa Radanović), Nolit, Beograd, 1982. COBISS.SR 19769863
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Janjon 1982, str. 7.
- ^ Goddard 2010, str. 32.
- ^ Sollars & Jennings 2008, str. 315.
- ^ Bruno Šulc, Ferdidurke (Pristupljeno: 11. 3. 2016)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Goddard, Michael (2010). Gombrowicz, Polish Modernism, and the Subversion of Form. Purdue University Press. ISBN 978-1-55753-552-8.
- Sollars, Michael; Jennings, Arbolina Llamas (2008). The Facts on File Companion to the World Novel: 1900 to the Present. Infobase Publishing. ISBN 978-1-4381-0836-0.
- Janjon, Marija (1982). „Umetnost, to je čovek koji se organizuje“ predgovor u: Vitold Gombrovič, Ferdidrke. Nolit. COBISS.SR 19769863
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
