Pređi na sadržaj

Crkva Svetog Eustahija u Parizu

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Crkva Svetog Eustahija
église Saint-Eustache
Crkva Svetog Eustahija u Parizu
Osnovni podaci
Statusaktivna
Jurisdikcijakatolička crkva
Osnivanje1532-1633
Arhitektura
Stilgotički, renesansni, klasični
Lokacija
MestoPariz
DržavaFrancuska

Crkva Svetog Eustahija u Parizu (fr. église Saint-Eustache) je crkva u 1. arondismanu Pariza. Sadašnja zgrada sagrađena je između 1532. i 1632. godine.

Smeštena u blizini srednjevekovne pijace u Parizu, crkva predstavlja primer mešavine višestrukih arhitektonskih stilova: njegova struktura je blistava gotika [1] dok je unutrašnja dekoracija [2] i drugi detalji renesansni i klasični.

Uskršnja misa 2019. u katedrali Notr Dam u Parizu premeštena je u u crkvu Svetog Eustahija nakon požara u katedrali Notr Dam.

Istorija

[uredi | uredi izvor]

Smeštena u Le Alu, delu Pariza koji je nekada bio dom najveće pijace hrane u zemlji, poreklo crkve Svetog Eustahija datira iz 13. veka. Skromna kapela podignuta je 1213. godine, posvećena Svetoj Agniji, rimskoj mučenici. [3] Malu kapelu je finansirao Žan Ale, trgovac u Le Alu, kome je dodeljeno pravo da ubira porez na prodaju korpi ribe kao otplatu zajma koji je dao kralju Filipu Avgustu. [4] Crkva je 1223. godine postala parohijska crkva oblasti Le Al, a 1303. je preimenovana u Sveti Eustahije. [1]

Ime crkve se odnosi na Svetog Eustahija, rimskog generala iz drugog veka nove ere. Bio je strastveni lovac; njegovo obraćenje je usledilo nakon vizije koju je imao o raspeću u rogovima jelena kojeg je lovio. Poginuo je zajedno sa svojom porodicom zbog prelaska u hrišćanstvo. Sada je zaštitnik lovaca. [5] Crkva je preimenovana u Svetog Eustahija nakon što je primila relikvije vezane za rimskog mučenika kao donacije od opatije Sen Deni. [6]

Kako je oblast napredovala, crkva je postala premala za svoju kongregaciju; crkveni upravnici su odlučili da podignu veću zgradu. Izgradnja sadašnje crkve počela je 1532. godine, za vreme vladavine Fransoa I i nastavljena je do 1632. godine, a 1637. godine osvetio ju je Žan Fransoa de Gondi, nadbiskup Pariza.

Iako su arhitekte nepoznate, sličnosti sa dizajnom korišćenim pri proširenju crkve Saint-Maclou de Pontoise (započetom 1525. godine) ukazuju na Žana Delamara i/ili Pjera Lemersijea, koji su sarađivali na tom delu. [7] Ukazuje se i na arhitektu italijanskog porekla Domenika da Kortona. [8]

Zgrada je u potpunosti završena tek 1640. godine. Gradnju su usporili teška lokacija, nedostatak sredstava i Hugenotski ratovi. Dodavanje dve kapele 1655. godine ozbiljno je ugrozilo strukturalni integritet crkve, što je zahtevalo rušenje fasade, koja je obnovljena 1754. godine. [6]

Mnogi proslavljeni Parižani su povezani sa crkvom Svetog Eustahija. Luj XIV se tamo prvi put pričestio 1649. [6] Tu su kršteni kardinal Rišelje, Žana-Antoaneta Poason (Madam Pompadur) i Molijer; Molijer se tu i oženio 1662. [9] Mocart je tamo održao sahranu svoje majke. [10] Sahrane su održane i za kraljicu Anu od Habzburga, vojnog heroja Turena. Mari de Gurne, rana zagovornica jednakih prava žena, sahranjena je tamo 1645. godine. [11]

Tokom Francuske revolucije, crkva je, kao i većina crkava u Parizu, oskrnavljena i opljačkana. Zatvorena je za katoličko bogosluženje 1793. godine i neko vreme je korišćena kao „Hram poljoprivrede“, skladište za hranu. [5] Ponovo je otvorena 1795. godine sa značajnim oštećenjima zgrade i nameštaja. [6] Zvanično je vraćena crkvi tek 1803. godine. [5]

Zgrada je dodatno oštećena u požaru 1844. godine, a obnovio ju je Viktor Baltar. [5] [4] Baltar je rukovodio kompletnom restauracijom zgrade od 1846-1854, uključujući izgradnju kućišta za orgulje, propovedaonice i glavnog oltara i popravku crkvenih slika. [6] Crkva je zapaljena tokom poslednje bitke Pariske komune u maju 1871, zbog čega su bile potrebne popravke potkrovlja, kontrafora i južne fasade. [4] [6] Fasada je modifikovana 1928-1929. [6]

Godine 1969. pijaca je izmeštena u Rungis, značajno modifikujući susedstvo crkve Svetog Eustahija. [12] Le Al je postao tržni centar i čvorište za regionalni prevoz, a crkva Svetog Evstahija ostaje obeležje oblasti, i crkva koja funkcioniše. [6]

Eksterijer

[uredi | uredi izvor]
  • Klasična zapadna fasada (levo), tradicionalni ulaz, sa nedovršenom kulom
    Klasična zapadna fasada (levo), tradicionalni ulaz, sa nedovršenom kulom
  • Južna fasada, sa transeptom u centru
    Južna fasada, sa transeptom u centru
  • Detalj južnog transepta i sunčanog sata, sa skulpturom jelena sa raspećem na vrhu
    Detalj južnog transepta i sunčanog sata, sa skulpturom jelena sa raspećem na vrhu
  • Apsida, ili istočni kraj katedrale
    Apsida, ili istočni kraj katedrale

Eksterijer crkve predstavlja mešavinu plamtećih gotičkih, klasičnih i renesansnih elemenata. Najgotičkiji deo je apsida na istočnom kraju, gde kontrafori okružuju polukružnu grupu kapela, smeštenih iza oltara. Klasični elementi dominiraju glavnom fasadom, koja je nedovršena i različita od ostatka eksterijera. Ukrašena je uparenim garniturama dorskih stubova na donjem nivou, i jonskih stubova na gornjem nivou. Južni portali su prvenstveno uređeni u renesansnom stilu, sa obiljem ornamentalne skulpture u obliku lišća i školjki. Na vrhu šiljatog luka je skulptura jelena sa raspećem u rogovima, koji prikazuje viziju svetog Eustahija. [1]

Enterijer

[uredi | uredi izvor]
  • Plan of the interior
    Plan enterijera
  • The nave and choir viewed from the western entrance
    Naos i hor, pogled sa zapadnog ulaza
  • Nave facing west, organ, pulpit (left) and banc d'ouvre (right)
    Naos okrenut prema zapadu, orgulje, propovedaonica
  • Vault of the choir, with a hanging keystone
    Svod pevnice, sa visećim kamenim elementom

Crkva je relativno kratka i iznosi 105 m, ali je njena unutrašnjost visoka do svoda 33,45 m. [13] Gotički elementi su prvenstveno u zasvođenim plafonima ukrašenim mrežom ukrasnih rebara i visećim kamenim ukrasima. Ispod njih su renesansni elementi, u vidu stubova i pilastara koji predstavljaju klasične redove arhitekture, zaobljenih arkada i zidova prekrivenih razrađenom dekorativnom skulpturom serafima i buketima cveća. Stubovi koji nose svodove, prateći renesansni stil, imaju dorski ukras na najnižem nivou, jonski ukras na stubovima iznad, a korintski ukras na najvišim stubovima. [14]

Naos je okružen sa dva kolateralna prolaza, koji omogućavaju pristup nizu malih kapela, od kojih je svaka bogato ukrašena slikama i skulpturama. Najvažnije su su:

  1. Kapela Bogorodice
  2. Kapela Žan Batist Kolbera
  3. Kapela Svete Madlene
  4. Kapela Svetog Vinsenta de Pola
  5. Kapela Svete Ženevjeve
  6. Kapela mesara svinjetine
  7. Kapela hodočasnika iz Emausa

Jedna od značajnih klasičnih karakteristika naosa je grupa sedišta prekrivena grčkim tremom i veoma kitnjastim rezbarijama. Bilo je to mesto rezervisano za članove odbora koji je nadgledao finansije crkve. 1720. godine izradio ga je vajar Pjer Lepotr, a kruniše ga statua koja predstavlja „Trijumf svete Agnije“. [14]

  • A blend of Renaissance classicism (the Corinthian column capitals) and Gothic (the vaults)
    Mešavina renesansnog klasicizma (kapitali korintskih stubova) i gotike (svodovi)
  • Banc d'oeuvre of the Cathedral, the seating area for the lay committee that oversees the church finances, by Pierre Lepautre. (1720)
    Prostor za sedenje odbora koji nadgleda crkvene finansije, Pjer Lepotre (1720)
  • Detail of "The Triumph of Saint Agnes" on the Banc d'oeuvre (1720)
    Detalj "Trijumfa svete Agnije" (1720)
  • The pulpit
    Propovedaonica

Slike

[uredi | uredi izvor]
  • Peter Paul Rubens, "The disciples of Emmaus" (1611)
    Piter Pol Rubens, „Emausovi učenici“ (1611)
  • Martyrdom of Saint Eustache, by Simon Vouet (1635)
    Mučeništvo svetog Eustahija, Simon Voje (1635)
  • "Tobias and Angel" by Santi di Tito (1575)
    "Tobijas i anđeo" Santi di Tito (1575)
  • Saint John the Baptist by Francois Lemoyne (1726)
    Sveti Jovan Krstitelj, Fransoa Lemoan (1726)

Najpoznatija slika u Svetom Eustahiju je Rubensova slika " Emausovi učenici". U kapeli Svete Madlen čuva se Manetijeva „Ekstaza Madlene“. [13]

Slika „Sveti Jovan Krstitelj“ Fransoa Lemoana, naslikana 1726. godine, prikazuje sveca u opuštenoj, gotovo senzualnoj pozi, sa jagnjetom u bašti, prethodniku rokoko dela Šarla-Žozefa Natoara i Fransoa Bušea kasnije, sredinom 18. veka.

Slika "Tobijas i anđeo" (1575) firentinskog umetnika Santi di Tita prikazuje karakteristike kasnog manirizma ili proto-barokne škole, posebno izdužene figure, svetle boje palete i preuranjene stavove figura. [15]

Dekorativna umetnost

[uredi | uredi izvor]
  • Bas-relief of the martyrdom of Saint Cecile
    Bareljef mučeničke smrti svete Cecilije
  • Sculpture in the chapel of the Crucifixion
    Skulptura u kapeli Raspeća
  • Sculpture of the delivery of produce in the Market of Les Halles
    Skulptura isporuke proizvoda na pijaci Le Al

Vitraži

[uredi | uredi izvor]

Najraniji prozori su iz 17. veka i uglavnom su delo Antoana Sulinjaka, majstora pariskog umetnika stakla. Njegovi prozori se uglavnom nalaze u pevnici. U tom periodu cilj vitraža bio je da propušta što više svetlosti, tako da je veliki deo prozora bio od belog stakla.

  • Clair-etage of the choir, Saint Philip and Saint Matthew, by Antoine Soulignac (1631)
    Sveti Filip i Sveti Matej, Antoan Sulinjak (1631)
  • Saint Thomas and Saint Simon, by Antoine Soulignac, choir (17th c.)
    Sveti Toma i Sveti Simon, Antoan Sulinjak, hor (17. vek)

Većina vitraža je relativno novijeg datuma, iz 19. i 20. veka, i sadrži staklo obojeno tehnikom sa srebrom, što omogućava realističnije crtanje, slično uljanim slikama. Prozor ruže severnog transepta datira iz 19. veka.

  • Education of Louis IX, St. Louis Chapel (19th century)
    Obrazovanje Luja IX, kapela Sv. Luja (19. vek)
  • Rose window of the north transept (19th century)
    Prozor severnog transepta (19. vek)
  • "The Nativity", south transept (19th c.)
    „Roždenstvo“, južni transept (19. vek)
  • "The Annonciation", north transept (19th c.)
    „Blagovest“, severni transept (19. vek)

Orgulje

[uredi | uredi izvor]
Orgulje

Sa skoro 8.000 cevi, velike orgulje, sa 101 stopom i 147 redova cevi, jedne su od najvećih orgulja u Francuskoj, koje se takmiče za prvo mesto sa velikim orguljama Notr Dama i Sen Sulpisa. [16] Orgulje, koje je prvobitno konstruisao P.A. Dikroke, bile su dovoljno moćne da premijera titanskog Te Deum Ektora Berlioza bude izvedena ovde 1855. godine. Sadašnje orgulje svetog Eustahija datiraju iz 1989. godine, kada ih je skoro u potpunosti obnovila holandska firma van Den Heuvel, zadržavši nekoliko redova cevi od nekadašnjih orgulja i drveno kućište, koje je originalno.

Značajne grobnice

[uredi | uredi izvor]

Vidi još

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b v Dumoulin, Ardisson, Maingard and Antonello, Églises de Paris (2010), p. 20
  2. ^ „Patrimoine artistique - Eglise Saint Eustache”. Eglise Saint Eustache (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2020-04-16. 
  3. ^ „Paroisse Saint-Eustache - Histoire et Patrimoine”. Eglise Saint Eustache (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2018-11-16. 
  4. ^ a b v „Saint-Eustache”. www.nicolaslefloch.fr. Pristupljeno 2018-11-16. 
  5. ^ a b v g Dumoulin, Ardisson, Maingard and Antonello, Églises de Paris (2010), p. 18
  6. ^ a b v g d đ e ž „Histoire de l'église”. Eglise Saint Eustache (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2018-11-16. 
  7. ^ Ayers 2004, str. 52
  8. ^ Fletcher, Banister and Palmes, J. C. A History of Architecture Charles Scribner's Sons. Fletcher, Sir Banister (1975). Sir Banister Fletcher's a History of Architecture. Scribner. str. 908. ISBN 0-684-14207-4. 
  9. ^ Goldsby, Robert W. (2012-04-01). Molière on Stage: What's So Funny? (na jeziku: engleski). Anthem Press. ISBN 9780857289421. 
  10. ^ „Histoire de l'église”. Eglise Saint Eustache (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2018-11-17. 
  11. ^ „Marie DE GOURNAY : Biographie, Tombe, Citations, Forum... - JeSuisMort.com”. JeSuisMort.com (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2018-11-17. 
  12. ^ „Rungis Market over time - Rungis Market”. Rungis Market (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2018-11-16. 
  13. ^ a b „Patrimoine artistique - Eglise Saint Eustache”. Eglise Saint Eustache (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2018-11-17. 
  14. ^ a b Dumoulin, Ardisson, Maingard and Antonello, Églises de Paris (2010), p. 21
  15. ^ Dumoulin, Ardisson, Maingard and Antonello, Églises de Paris (2010), p. 212
  16. ^ Le grand orgue, description in French at https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89glise_Saint-Eustache_de_Paris#Le_grand_orgue

Literatura

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Црква_Светог_Еустахија_у_Паризу&oldid=27699469”