Crkva Uznešenja Bogorodice Crnagorske
| Crkva Uznešenja Bogorodice Crnagorske | |
|---|---|
 Crkva u Letnici | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Letnica |
| Opština | Vitina |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1584. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Centar za očuvanje kulturne baštine na Kosovu i Metohiji Leposavić |
Crkva Uznešenja Bogorodice Crnagorske, se nalazi u naseljenom mestu Letnica, na teritoriji opštine Vitina, na Kosovu i Metohiji. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.
Selo Letnica, središte Letničke katoličke župe, na severnim padinama Skopske Crne Gore, poznato je još u srednjem veku kao rudarsko naselje, koje se pominje kao Montenegro ili Montenegro in Servia. Stanovništvo, pretežno iz Dalmacije, podiglo je 1584. godine katoličku crkvu koja je više puta obnavljana, da bi 1864. godine na njenim temeljima izgradili novu crkvu.
Konačno, na istom mestu 1934. godine podignuta je katedrala posvećena Sv. Bogorodici sa pratećim zgradama škole i samostana. U crkvi se čuva drveni kip Bogorodice sa malim Hristom i kip Sv. Roka (kraj 16. ili početak 17. veka).
Osnov za upis u registar[uredi | uredi izvor]
Rešenje Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Prištini, br. 245 od 27. marta 1968. Zakon o zaštiti spomenika kulture (Sl. glasnik SRS br. 3/66 ).
Rimokatolička propaganda[uredi | uredi izvor]
Zbog jakog kulta Bogorodice vezanog za manastir Presvete Bogorodice u selu Matejče, katolička crkva je pri pokatoličavanju pravoslavnih u Letnici i okolini, stvorila kult Letničke Bogorodice, koju su nazvali Karadačkom Bogorodicom (Crnom ili Crnogorskom). Ivan Jastrebov je o tome pisao da je u Gornjoj Moravi živeo latinski (katolički) spahija Vicković, koji je uticao da se tamošnji pravoslavci pokatoliče. Po Jastrebovu, jedan od ukrasa njegove kuće bio je i kip mlade žene koja u levoj ruci drži dete, a desna joj je položena na desnom kolenu, u kojoj drži kamenu jabuku. Nakon njegove smrti, ta statua je ležala do dolaska Turaka na otvorenom polju, a kad se to zaboravilo, katolički popovi su je udostojili velike počasti. U doba Jastrebova, ona se nalazila u crkvi letničkoj, nad oltarom iznutra, obučena sa detetom u crkvenoj suknji i sa vencima na glavama. Raniji katolički popovi, koji su znali da je u Skopskoj Crnoj Gori bila velika crkva uspenja Bogorodice, a kada su crkvu u Letnici prisvojili, stavili su u nju ovaj kip i nazvali je Karadačkom Bogorodicom, umesto one u selu Matejiću. Govorili su da je statua doletela iz Skoplja. U doba Jastrebova u 6 sela Gornje Morave, sa 225 kuća, živeli su katolici, a tadašnji biskup je energično radio da i okolne pravoslavce pokatoliči. Privlačio je mnoge da idu na poklonjenje letničkoj Bogorodici. Tada su i pravoslavni počeli ići u Letnicu, gde su primali blagoslov revnosnog biskupa Fuljđenca Čareva.[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Jastrebov 2020, str. 296, 297, 298.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Jastrebov, Ivan (2020). Podaci za istoriju srpske crkve i naroda. Službeni glasnik, Beograd. ISBN 978-86-519-2522-4.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Napomena: Sadržaj ovog članka je jednim delom ili u celosti preuzet sa http://www.sanu.ac.rs. Nosilac autorskih prava nad materijalom je dao dozvolu da se isti objavi pod slobodnom licencom. Dokaz o tome se nalazi na OTRS sistemu, a broj tiketa sa konkretnom dozvolom je 2009072410055859.