Crkva sabora svetog arhangela Gavrila (Kruševica)
Crkva sabora svetog arhangela Gavrila u Kruševici je verski monument vlasotinačkog kraja. U crkvenom sastavu je 1858. godine otvorena škola manastirskog internatskog tipa, u crkvenim konacima. Posle je škola odvojena od crkve i danas pored četvororazredne, postoji i osmorazredna „Karađorđe Petrović“ u koju pohađaju deca iz susednih sela: Donjeg Dejana, Crnatova, Ravnog Dela, Boljara i Kruševice.
Prema starim zapisima, smatra se da je kruševačka crkva osnovana tridesetih i četrdesetih godina XIX. veka. Đorđe Petrović - Crnobarac, tadašnji predsednik opštine, sakupljao je prilog za dogradnju crkvenog trema, a da je 1893. godine urađen i živopis. Crkverno zvono je u dvorištu crkve. Liveno je 1885. godine za vreme vladavine Kralja Milana I.
Crkva je 1923. godine renovinirana na intervenciju oca Jovana i tadašnjeg predsednika opštine Alekse Slavkovića i to sakupljanjem dobrovoljnog priloga, jer je tada bio popustio temelj crkve. Zalaganjem sveštenika Radivoje Davinića, 1931. godine u crkvenom dvorištu podignut je parohijski dom. Zahvaljujući Spaski Krainčaniću iz Vlasotinca, podignuta je stara crkvena kuća i ograđena velika porta. Crkva je stradala za vreme Prvog svetskog rata. Poslednju popravku crkve izvršio je otac Zoran Stojanović (današnji arhijereski namesnik vlasotinački) dok je služio pri ovoj crkvi i ovde živeo sa svojom porodicom krajem sedamdesetih i početkom osamdesetih godina XX. veka.
Postojale su dve parohije: kruševička (Velika Kruševica, Crnatovo, Boljare, Crna Bara) i dejanska (Dejan, Ravni Del i mala Kruševica). Kruševačka parohija je 1924. godine imala 2278 duša, a dejanska 1882 duša.
Sveštenici koji su služili pri ovoj crkvi:
- Pop Stojan (pre oslobođenja od turaka 1878).
- Pop Kosta (takođe pre oslobođenja 1878),
- Pop Stanko Cocin „ot dejan“ (oko 1866),
- Onufije Popović (1875—1895),
- Mihajlo Stefanović, paroh dejanski (oko 1893),
- Dimitrije C. Zdravković (1895—1915),
- Marko Fisić, paroh dejanski (oko 1908),
- Jovan Popović (od oko 1908),
- Jovan Milojković (1919—1923),
- Radivoje Davinić (1924—1952),
- Nikolaj Bazbaj (ruski emigrant),
- Dobrivoje Šušulić, paroh kruševački (pred kraj XX. veka)
- Zoran Stojanović (današnji arh. namesmik vlasotinački, koji danas u XXI. veku opslužuje ove parohije).
U vreme partijskog komunističkog sistema tadašnje SFRJ, negde sedamdesetih godina partijski neistomišljenici i prosvetni radnici u selu Kruševica su sa odobrenjem tadašnjeg sveštenika Zorana Stojanovića igrali fudbal za tadašnji seoski klub koji se takmičio u opštinskoj ligi. Komunistička partija je kaznila prosvetare koji su dodatno imali problema na radnom mestu u seoskoj školi, a svešteniku je bilo zabranjeno da igra fudbal sa omladinom.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dr Jovan F. Trifunovski - „Sela i stanovništvo u donjem slivu Vlasine“; Leskovački Zbornik, broj 15, str. 11-12.
- Podatke o Kruševici i njegovom stanovništvu ostavio je antropogeograf Trifunovski, koji je ranijih šezdesetih godina XX. veka boravio u Kruševici, a rezultate svojih istraživanja publikovao u okviru gore pomenutog rada.
- Dragan D. Vidosavljević – „Crkva sabora svetog arhangela Gavrila u Kruševici“, Vlasotinački Zbornik(2) iz 2006. godine.
- Podaci o osnivanju kruševačke crkve i njenom delovanju u vremenu pod turcima, kao i o sveštenicima-prosvetiteljima i borcima za nacionalnu slobodu toga vremena u vlasotinačkom kraju.