Šavar

Opsada Aleksandrije

Šavar (arap. شاور بن مجير السعدي‎; umro 18. januara 1169. godine) bio je vezir Fatimidskog kalifata od decembra 1162. godine do svoje pogibije. Poznat je po učešću u borbama između muslimana i krstaša u Egiptu prilikom čega je nekoliko puta promenio stranu. Pogubljen je 1169. godine po nalogu vojskovođe Širkua.

Biografija

Sredina 12. veka bio je težak period za Fatimidski kalifat; period spletki, zavera, svađa i ljubomora na dvoru. Veziri su svojevoljno vladali kalifatom dok su mladi kalifi bili samo formalni nosioci vlasti. Devetogodišnji kalif el Adid postavljen je na presto 1160. godine. Godine 1163. ubijen je veliki vezir Abas od strane Šavara koji preuzima vlast. Međutim, već sledeće godine smenio ga je vezir Dirham. Šavar je bio miljenik zengidskog vladara Nur ad Dina koji pokreće pohod na Egipat kako bi zbacio Dirhama sa vlasti. Dirham se obraća za pomoć jerusalimskom kralju Amalriku I. Te 1164. godine pokrenut je prvi krstaški pohod na Egipat. Nur ad Dinov vojskovođa Širku zbacuje Dirhama sa vezirskog prestola i na njega vraća Šavara. Međutim, dokopavši se vlasti, Šavar menja stranu strahujući od mešanja Zengida u unutrašnje poslove Fatimidskog kalifata. Poziva jerusalimskog kralja u pomoć radi oslobađanja od Širkua. Amalrik pritiče u pomoć svome novom savezniku i opseda Širkua u Bilbai. Međutim, Nur ad Din napada krstaške države na severu i u bici kod Harima zarobljava Žoscelina III, Remona III i Boemunda III. Amalrik je prinuđen da se vrati u Jerusalim kako bi ga branio od muslimana.

Godine 1167. Nur ad Din pokreće novi pohod na Egipat. Amalrik pritiče Šavaru u pomoć i doživljava poraz kod Babaina. Širku pobedom u bici kod Babaina osvaja Aleksandriju koju krstaši opsedaju. Odbranu grada vodio je Salah ed Din Jusuf, Širkuov nećak. Iako se u opsadi Aleksandrije nije pokazao kao veliki vojskovođa, kasnije će on postati jedan od najpoznatijih vojskovođa muslimana. Bio je to čuveni Saladin koji će dvadeset godina kasnije osvojiti Jerusalim i predvoditi muslimane u Trećem krstaškom ratu. Doživevši poraz, Saladinov život se našao u opasnosti. Aleksandrijski šiiti hteli su da ga ubiju. Saladin je pobegao u krstaški logor tražeći zaštitu od Amalrika lično. Amalrik je izdejstvovao kod Šavara miran povratak Saladina u Širkuov logor. Fatimidski kalifat 1167. godine postaje vazalna jerusalimska država.

Međutim, sledeće 1168. godine Amalrik krši dogovor i pokreće novi pohod na Egipat. Brzo stiže pred Kairo, a Šavar se odmah pokazao spremnim za pregovore. Krstaši su dobili otkup za neke od zarobljenika (uglavnom Šavarovi rođaci), ali je za ostatak i dalje trajalo nadmudrivanje. Zbog toga je Amalrikova flota stigla na ušće Nila i zauzela Tunis. Dolazak Širkua naterao je Amalrika da povuče svoju flotu. Amalrik je pokušao da spreči Širkua da preće Nil, ali je zakasnio. Širku i Šavar se udružuju protiv krstaša. Širku januara 1169. godine trijumfalno ulazi u Kairo. Osamnaestog januara Širku je dao da se Šavar pogubi preuzimajući vezirski presto. Fatimidski kalifat izgubio je nezavisnost.

Vidi još

• Krstaški pohodi na Egipat
• Širku

Literatura

• Fajfrić, Željko (2006). Istorija krstaških ratova. Sremska Mitrovica: Tabernakl. ISBN 978-86-85269-05-9.