Pančevački most

Pančevački most
Pančevački most
	Bočni pogled na Pančevački most, sa desne obale Dunava.
Mesto	Beograd; Srbija
Održava	Grad Beograd
Karakteristike
Dužina	1526,4
Istorija
Inženjer	Ljubomir Jevtović
Otvaranje	1935; 1946 (obnovljen); 1966 (nadograđen)

Pančevački most je jedan od dva mosta preko Dunava na teritoriji grada Beograda.

Prvobitni most je pušten u saobraćaj 1935. i nosio je ime kralja Petra Drugog. Renoviranje mosta urađeno je 1966. godine kada je dobio sadašnji izgled.^[1]

Istorija[уреди | уреди извор]

Pančevački most su gradila nemačka preduzeća Siemens-Baunion GmbH iz Berlina (stubovi) i firme Deutsch-Luxemburgische Bergwerks- und Hütten-AG (Dortmund) i deo je posleratnih reparacija Srbiji. Prvobitno je trebalo da bude samo železnički most sa dva koloseka i konzolom za drumski saobraćaj. Većim delom je bio završen već 1934, kada su ga seljaci prelazili pešice, ako im žandarmi to dozvole,^[2] a uskoro su prelazili i automobili.^[3] Prva lokomotiva je prešla preko mosta 12. aprila 1935.^[4]

Most je pušten u saobraćaj 10. novembra 1935. pod nazivom Most Nj. V. Kralja Petra II. Istog dana je prošao i prvi voz od Beograda ka Pančevu, otvorena je i nova tramvajska pruga Spomenik - Most Kralja Petra II - Novo groblje^[5]. Put između Beograda i Pančeva je pušten u saobraćaj krajem 1937, formalno predat u maju 1938.^[6] Otvaranje zemunskog i pančevačkog mosta bilo je već 1935. veliki udarac za rečni prevoz.^[7]

Tokom Drugog svetskog rata most je srušila Jugoslovenska vojska, u noći između 10. i 11. aprila 1941, sa namerom da uspori napredovanje nacista. Most je obnovljen 1946, a prvi voz preko njega je prešao 7. novembra iste godine dok je drumski deo pušten u saobraćaj za najznačajniji praznik ondašnje Jugoslavije 29. novembar.^[8]

Pančevački most je nadograđen 1966. godine i tada je dobio današnji izgled. Na konkursu za nadogradnju pobedio je projekat čuvenoga inženjera i profesora Ljubomira Jevtovića:^[1]

Masivni rečni stubovi su prošireni na vrhu, tako da je omogućeno oslanjanje novog paralelnog mosta, osovinski udaljenog od postojećeg (starog) 7,53 metra. Izgradnja novog mosta paralelno s postojećim nije ometala saobraćaj, što je donelo ogroman dobitak u vremenu. Kada je novi most završen, za kratko vreme ukolnjen je stari, a na njegovo mesto, jakim hidrauličkim presama novi most je naguran u projektovanu osovinu. To je bilo remek-delo našeg neimarstva, kome se svojevremeno cela Evropa divila.^[1]

Tehničke karakteristike[уреди | уреди извор]

Most ima po dve trake u oba pravca za drumski saobraćaj i dva koloseka za železnički saobraćaj.

Cela dužina mosta sa betonskim vijaduktom i inundacionim mostom iznosi 1526,4 m. Glavna konstrukcija mosta duga je 1134,7 m.

Rušenje[уреди | уреди извор]

Godine 2021. tadašnji direktor „Puteva Srbije” Zoran Drobnjak najavio je da je Pančevački most zreo za rušenje jer se na njegovu obnovu troši veliki novac.^[9] Stručna javnost se pobunila na ovu najavu jer smatraju da je ovaj most „žila kucavica” samog beogradskog saobraćaja i da preko njega dnevno pređe približno sto hiljada ljudi.^[1]