Jaromil Jireš
Jaromil Jireš | |
|---|---|
 Jaromil Jireš 1986. godine | |
| Datum rođenja | 10. decembar 1935. |
| Mesto rođenja | Bratislava, Čehoslovačka |
| Datum smrti | 24. oktobar 2001. (65 god.) |
| Mesto smrti | Prag, Češka |
Jaromil Jireš (češ. Jaromil Jireš; Bratislava, 10. decembar 1935 — Prag, 24. oktobar 2001) bio je češki režiser i scenarista, koji se smatra rodonačelnikom čehoslovačkog novog talasa. Diplomirao je režiju i fotografiju u poznatoj praškoj, filmskoj školi FAMU. Radio je u pozorištu Laterna magika u periodu od 1960. do 1962. Nakon nekoliko kratkih filmova režirao je svoj prvi dugometražni film „Krik” 1964. Film je prikazan na Kanskom festivalu i neretko se opisuje kao prvi film čehoslovačkog novog talasa, filmskog pokreta koji je prepoznatljiv po crnom humoru, naturščicima i improvizovanim dijalozima. Potom je sarađivao na snimanju omnibus filma „Biseri na dnu” zasnovanog na pričama Bohumila Hrabala.
U periodu kratke liberalizacije tokom Praškog proleća snimio je ostvarenje „Šala” (1968), otvorenu kritiku komunističkog sistema, zasnovanu na romanu Milana Kundere. Nakon Sovjetske invazije na Čehoslovačku iste godine „Šala” je ubrzo zabranjena. Naredne godine snimio je „Valeriju i nedelju čuda”, nadrealistički film o seksualnom sazrevanju.[1] Tokom sedamdestih i osamdesetih mahom je snimao za televiziju, ali je snimio i dugometražne filmove: „Mladić i Mobi Dik” (1979), „Nepotpuno pomračenje” (1982) i „Lavirint” (1991).
Bio je oženjen i imao je dvoje dece.[2]
Odabrana filmografija[uredi | uredi izvor]
| Filmovi koje je režirao Jaromil Jireš | ||||
| God. | Srpski naziv | Izvorni naziv | ||
|---|---|---|---|---|
| 1958. | Groznica | Horečka | kratki dokumentarac | |
| 1959. | Stric | Strejda | kratkometražni | |
| 1960. | Stope | Stopy | kratkometražni | |
| 1962. | Don Spagát | kratkometražni | ||
| 1964. | Krik | Křik | ||
| 1965. | Biseri na dnu (segment Romansa) | Perličky na dně | ||
| 1968. | Šala | Žert | ||
| 1970. | Valerija i nedelja čuda | Valerie a týden divů | ||
| 1972. | ...i pozdravi lastavice | ...a pozdravuji vlastovky | ||
| 1976. | Ostrvo srebrnog kioska | Ostrov stříbrných volavek | televizijski film | |
| 1977. | Ploče nad velikim Malikovim | Talíře nad Velkým Malíkovem | ||
| 1979. | Mladić i Mobi Dik | Mladý muž a bílá velryba | ||
| 1981. | Opera u vinogradu | Opera ve vinici | ||
| 1982. | Nepotpuno pomračenje | Neúplné zatmení | ||
| 1991. | Lavirint | Labyrinth | ||
| 1994. | Učitelj plesa | Učitel tance | ||
| 1999. | Dvostruka uloga | Dvojrole | ||
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Zipes & Greenhill 2015, str. 141.
- ^ Ronald Bergan, Jaromil Jires, The Guardian, 20. 11. 2001. (Pristupljeno 18. 3. 2017)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Zipes, Jack; Greenhill, Pauline (2015). Fairy-Tale Films Beyond Disney: International Perspectives. Routledge. str. 213. ISBN 978-1-134-62813-1.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Jaromil Jireš na sajtu IMDb (jezik: engleski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
