Jednačenje suglasnika po mestu tvorbe

Jednačenje po mestu tvorbe (nastajanja, artikulacije) u srpskom jeziku vrši se u sledećim slučajevima:

Jednačenje suglasnika vrši se kada se ispred palatalnih suglasnika nastalih jotovanjem (š, ž, č, ć, dž, đ, lj i nj) nađu suglasnici s i z, oni tada prelaze u svoje najsrodnije palatalne suglasnike š i ž. Primer: prositi - prosnja -prošnja, ili grozd - grozđe - grožđe.
Jednačenje suglasnika vrši se i kada se dentalni nazal n nađe ispred bilabijalnih okluziva (b i p); on tada prelazi u bilabijalni nazal m: zelenbać - zelembać, prehrana - prehrambeni, stan-stanbeni-stambeni.
Jednačenje suglasnika vrši se i kada se suglasnik h nađe ispred suglasnika č i ć, on tada prelazi u suglasnik š: drhtati - dršćem, orah - oraščić

Situacije u kojima se primenjuje jednačenje po mestu tvorbe su:

Odstupanja[uredi | uredi izvor]

Suglasnik n ne prelazi u m ako se njime završava prvi deo prave složenice, a drugi deo počinje usnenim suglasnicima p i b : jedanput, stranputica, crvenperka, vanparnični, vanbrodski i dr.
I u nekim rečima gde se prefiksi završavaju na s, z (iz, raz, s), a reč na koju se dodaju počinje prednjonepčanim suglasnicima lj, nj, npr. razljutiti, raznježiti, izljubiti, sljuštiti i dr.
U nekim rečima vrši se više glasovnih promena, jedna od njih je i jednačenje suglasnika po mestu tvorbe: izčekivati - isčekivati (jednačenje po zvučnosti) - iščekivati; daskica - dasčica (palatalizacija) - daščica.

Srpski pravopis je fonološki (pre zvan i fonetski, glasovni, izgovorni, a sada i zvučni; kao i hrvatski i makedonski), to znači da se jednačenja (po zvučnosti i mestu tvorbe) vrše u govoru i pisanju. Većina slovenskih jezika (poljski, češki, ruski, ukrajinski, slovački, slovenački, bugarski...) upotrebljava morfonološki (pre često pogrešno zvan etimološki, korenski; sada su u upotrebi još nazivi tvorbeni ili morfološki) pravopis, gde se jednačenja vrše samo u govoru, a ne vrše se u pisanju.