Џентлменски споразум

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Džentlmenski sporazum
Filmski poster
Izvorni naslovGentleman's Agreement
RežijaElija Kazan
ScenarioLora Z. Hobson (roman)
Mos Hart (scenario)
ProducentDaril F. Zanuk
Glavne ulogeGregori Pek
Doroti Makgvajer
Džon Garfild
Selest Houm
Džun Havok
En Revir
MuzikaAlfred Njumen
MontažaHarmon Džouns
Producentska
kuća		20th Century Fox
Godina1947.
Trajanje118 minuta
Jezikengleski
Budžet2 miliona dolara (procena)[1][2]
Zarada7,8 miliona dolara[3]
IMDb veza

Džentlmenski sporazum (engl. Gentleman's Agreement) je američki dramski film iz 1947. godine, režisera Elije Kazana, zasnovan na istoimenom romanu Lore Z. Hobson. Radnja prati novinara (Gregori Pek) koji se predstavlja kao Jevrejin da bi istražio rasprostranjen antisemitizam u Njujorku i bogatim zajednicama Nju Kejnan i Derijen u Konektikatu. Bio je nominovan za osam Oskara, a osvojio tri: za najbolji film, najbolju sporednu glumicu (Selest Houm) i najbolju režiju.

Film je u vreme izlaska bio kontroverzan, kao i sličan film na istu temu, Unakrsna vatra, koji je objavljen iste godine (iako je taj film prvobitno bio priča o antihomoseksualnosti, kasnije promenjenoj u antisemitizam).

Godine 2017, Kongresna biblioteka je odabrala film za čuvanje u Nacionalnom registru filmova Sjedinjenih Država zbog „kulturološkog, istorijskog ili estetskog značaja”.[4][5]

Radnja[uredi | uredi izvor]

Filip Skajler Grin je novinar udovac koji se upravo preselio u Njujork sa svojom majkom i sinom Tomijem. Grin se sastaje sa izdavačem časopisa Džonom Minifajom, koji ga zamoli da napiše članak o antisemitizmu. Nakon početnog dvoumljenja kako da priđe temi na nov način, Grin odlučuje da preuzme jevrejski identitet („Fil Grin” umesto „Skajler Grin”, ime pod kojim je dotad pisao) i napiše priču o svojim iskustvima. Od ključnog značaja je, slažu se Grin i Minifaj, da niko ne zna da Fil nije Jevrejin; budući da su on i njegova porodica novi u Njujorku i da ih gotovo niko ne zna, to ne bi trebalo stvarati poteškoće.

Na večernjoj zabavi, Fil upoznaje Minifejevu razvedenu nećakinju Keti Lejsi, za koju otkriva da je upravo ona predložila temu. Fil i Keti ubrzo ulaze u vezu, iako je Keti neugodno zbog Filovog istraživačkog projekta. Iako je predložila temu i čini se da ima liberalne poglede, nakon što on otkriva kako namerava da se predstavlja kao Jevrejin, ona direktno ga upita je li on stvarno Jevrejin.

U časopisu, gde celo osoblje osim Minifaja misli da je on Jevrejin, Filu je dodijeljena sekretarica, Elejn Vejls, koja mu otkriva da je i ona Jevrejka, ali je promenila ime kako bi dobila taj posao (njena prijava, pod jevrejskim imenom Estel Vilovski, je odbijena). Kasnije, pošto Fil otkriva Minifaju predrasude s kojima se Elejn suočila kako bi dobila posao, Minifaj uvodi novu politiku koja je otvorena i za Jevreje. Fil se sprijateljuje i sa urednicom modne rubrike, En Detri koja mu postaje dobra prijateljica i potencijalna ljubavna partnerka, posebno zbog sve mučnije veze između njega i Keti.

Dok se Filov projekat nastavlja, njegov prijatelj iz detinjstva Dejv Goldman, Jevrejin, doseli se u Njujork zbog posla i počinje da živi sa Grinovima dok ne nađe dom za svoju porodicu. Dom se teško pronalazi u Njujorku, a ovo je posebno problematično Goldmanovima, budući da neće sve gazde da iznajme kuću Jevrejima. Nakon što Fil ispriča Dejvu o svom projektu, Dejv mu pruža podršku, ali je u isto vreme i zabrinut.

Dok Fil istražuje svoju priču, doživljava nekoliko incidenata netrpeljivosti. Kada se njegova majka razboli od srčanog oboljenja, doktor ga obeshrabruje da se konsultuje sa specijalistom sa očiglednim jevrejskim imenom. Nakon što je čuo da je Fil Jevrej, doktoru postaje neprijatno i odlazi. Pored toga, domar je šokiran kada vidi da je jevrejsko ime navedeno na poštanskom sandučetu. Štaviše, kada Fil želi da proslavi svoj medeni mesec u otmenom hotelu, menadžer odbija da registruje Fila i kaže mu da umesto toga ode u drugi hotel.

Tomi takođe postaje meta nasilnika zbog toga. Fil je uznemiren načinom na koji Keti teši Tomija, govoreći mu da su ove uvrede pogrešne jer on nije Jevrej, a ne da je epitet sam po sebi pogrešan. Ketini stavovi se dalje otkrivaju kada ona i Fil objavljuju veridbu. Njena sestra Džejn ih poziva na proslavu u svoj dom u Derijenu, koji je poznat kao zajednica u kojoj Jevreji nisu dobrodošli. Plašeći se neprijatne scene, Keti želi da kaže porodici i prijateljima da se Fil samo pretvara da je Jevrejin, ali je on odvraća. Na zabavi su svi veoma prijateljski raspoloženi prema Filu, iako mnogi ljudi „nisu u mogućnosti” da dođu.

Dejv najavljuje da će morati da napusti posao jer ne može da nađe stan za svoju porodicu. Keti poseduje praznu vikendicu u Derijenu i Fil to vidi kao očigledno rešenje za Dejvov problem. Keti, međutim, ne želi da uvredi svoje komšije tako što će je iznajmiti jevrejskoj porodici. Fil raskine veridbu sa njom i najavljuje da će se odseliti iz Njujorka kada njegov članak bude objavljen. Kad članak izađe, zaposleni u časopisu ga veoma dobro prihvataju.

Keti se sastaje sa Dejvom i govori mu kako se osećala loše kada je jedan gost na zabavi ispričao netrpeljivu šalu. Međutim, ona nema odgovor kada je Dejv pita šta je uradila povodom toga. Ona shvata da ćutanje opravdava predrasude.

Sledećeg dana, Dejv govori Filu da će se on i njegova porodica preseliti u vikendicu u Derijenu, a Keti će se preseliti kod svoje sestre u susedstvu kako bi se pobrinula da se prema njima dobro postupa. Kada Fil to čuje, pomiri se sa Keti. Filova majka, koja se još oporavlja od srčanog oboljenja, kaže Filu da joj je njegov članak dao novu nadu u budućnost, novu motivaciju da ozdravi.

Uloge[uredi | uredi izvor]

Gregori Pek kao Filip Skajler Grin En Revir kao gospođa Grin
Doroti Makgvajer kao Keti Lejsi Džun Havok kao Elejn Vejls
Džon Garfild kao Dejv Goldman Albert Deker kao Džon Minifaj
Selest Houm kao En Detri Džejn Vajat kao Džejn

Nagrade i nominacije[uredi | uredi izvor]

Nagrada Kategorija Nominovani Ishod Ref.
Oskar Najbolji film Daril F. Zanuk (za 20th Century Fox) Osvojeno [6]
Najbolji reditelj Elija Kazan Osvojeno
Najbolji glumac Gregori Pek Nominacija
Najbolja glumica Doroti Makgvajer Nominacija
Najbolja sporedna glumica Selest Houm Osvojeno
En Revir Nominacija
Najbolji scenario Mos Hart Nominacija
Najbolja montaža Harmon Džouns Nominacija
Zlatni globus Najbolji film Osvojeno [7]
Najbolji filmski reditelj Elija Kazan Osvojeno
Najbolja sporedna glumica u filmu Selest Houm Osvojeno
Specijalna nagrada – Najbolji mladi glumac Din Stokvel Osvojeno
Nagrade Nacionalnog odbora za recenziju filmova Top deset filmova 7. mesto [8]
Najbolji reditelj Elija Kazan Osvojeno
Nacionalni odbor za prezervaciju filmova Nacionalni registar filmova Uključen [9]
Nagrade Udruženja njujorških filmskih kritičara Najbolji film Osvojeno [10]
Najbolji reditelj Elija Kazan (takođe za film Bumerang!) Osvojeno
Najbolja glumica Selest Houm Nominacija
Doroti Makgvajer Nominacija
Filmski festival u Veneciji Velika međunarodna nagrada Elija Kazan Nominacija

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Solomon, Aubrey (1989). Twentieth Century Fox: A Corporate and Financial History. Lanham, Maryland: Scarecrow Press,. str. 244,. ISBN 978-0-8108-4244-1. .
  2. ^ https://archive.org/stream/variety171-1948-07#page/n0/mode/1up
  3. ^ Box Office Information for Gentleman's Agreement. The Numbers. Retrieved March 4, 2013.
  4. ^ „2017 National Film Registry Is More Than a 'Field of Dreams'”. Library of Congress. Pristupljeno 13. 12. 2017. 
  5. ^ „Complete National Film Registry Listing”. Library of Congress. Pristupljeno 2020-10-05. 
  6. ^ „The 20th Academy Awards (1948) Nominees and Winners”. Oscars.org. Pristupljeno 18. 8. 2011. 
  7. ^ „Gentleman's Agreement – Golden Globes”. HFPA. Pristupljeno 5. 7. 2021. 
  8. ^ „1947 Award Winners”. National Board of Review. Pristupljeno 5. 7. 2021. 
  9. ^ „Complete National Film Registry Listing”. Library of Congress. Pristupljeno 16. 12. 2015. 
  10. ^ „1947 New York Film Critics Circle Awards”. New York Film Critics Circle. Pristupljeno 5. 7. 2021. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Džentlmenski sporazum na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Џентлменски_споразум&oldid=27740221”