Bitka za Marijanska ostrva
| Bitka za Marijanska ostrva | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo rata na Pacifiku u Drugom svetskom ratu | |||||||||
 Marijanska ostrva i Palau u Filipinskom moru. | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 SAD |
 Japan | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
|
admiral Rejmond Spruens admiral Ričmond Turner general Holand Smit | |||||||||
| Jačina | |||||||||
|
130.000 vojnika, 535 brodova i 2.000 aviona[1] |
60.000[1] | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 4.683 mrtva, 20.839 ranjenih i nestalih[1] | 52.206 mrtvih, 2.659 zarobljenih[1] | ||||||||
Bitka za Marijanska ostrva (engl. Mariana and Palau Islands campaign), vođena od 1. juna do 10. avgusta 1944, bila je američka pobeda tokom rata na Pacifiku.[1]
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Geografski položaj[uredi | uredi izvor]
Marijanska ostrva su grupa od 15 vulkanskih ostrva u Tihom okeanu, oko 1.500 milja istočno od Filipina. Pripadaju ostrvima Mikronezije, a pružaju se u lancu dugom oko 500 milja u pravcu sever-jug. Najveće ostrvo je Gvam, a ostala važnija su Rota, Sajpan i Tinijan. Ostrva su brdovita, sa tropskom klimom i čestim tajfunima. Ostrva su bila u španskom posedu od 1521. do 1898, kada su SAD zauzele Gvam, a ostala ostrva prodata su Nemačkoj 1899. Japan ih je zauzeo 1914, i do Drugog svetskog rata ostala su pod japanskim protektoratom.[1]
Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Na samom početku rata na Pacifiku, Japaci su munjevitim prodorom zauzeli Gvam posle dvodnevne borbe 12. decembra 1941. Na Sajpanu, Gvamu i Tinijanu izgradili su pomorske i vazduhoplovne baze za zaštitu pomorskih komunikacija između metropole i osvojenih jugoistočnih oblasti.[1]
Američka ofanziva 1944[uredi | uredi izvor]
Posle zauzimanja Gilbertovih i Maršalovih ostrva u sklopu plana za brzo napredovanje kroz centralni Pacifik, Amerikanci su 1. juna 1944. počeli napad na Marijanska ostrva (engl. Operation Forager), da bi na Sajpanu, Tinijanu i Gvamu obrazovali isturene pomorske i vazduhoplovne baze danje nadiranje ka Filipinima i Japanu.[1]
Američke snage[uredi | uredi izvor]
Izvođenje desanta povereno je 5. floti admirala Rejmonda Spruensa, uz podršku avijacije Centralnog Pacifika sa bazama na na kopnu - svega 535 brodova sa oko 130.000 desantnih trupa i 2.000 aviona. Angažovane snage podeljene su u dve grupe.[1]
Severna grupa, namenjena za osvajanje Sajpana i Tinijana - 52. operativna eskadra admirala Ričmonda Ternera (engl. Richmond Turner) sa 5. korpusom mornaričke pešadije (ojačane 2. i 4. divizija) generala Holanda Smita (engl. Holland Smith), ukupno 71.034 ljudi.[1]
Južna grupa namenjena je za osvajanje Gvama - 53. operativna eskadra admirala Ričarda Konolija (engl. Richard Conolly) sa 3. korpusom mornaričke pešadije (3. divizija i 1. brigada) generala Roja Gajgera (engl. Roy Geiger), ukupno 56.537 ljudi. Zbog bolje koncentracije snaga, predviđeno je uzastopno angažovanje grupa. U drugom ešelonu desanta nalazile su se 27, odnosno 77. pešadijska divizija. Desantne snage podržavao je i sastav brzih nosača aviona (58. eskadra admirala M. Mičera).[1]
Japanske snage[uredi | uredi izvor]
Japanci su za odbranu Marijanskih ostrva imali oko 60.000 vojnika: na Sajpanu 31.629, na Tinijanu oko 9.000 i na Gvamu oko 18.000. Sva tri ostrva bila su jako utvrđena i vrlo pogodna za protivdesantnu odbranu.[1]
Ratne operacije[uredi | uredi izvor]
Američka avijacija i pomorske snage su od 1. do 14. juna bombardovale Marijanska ostrva radi neutralisanja japanske avijacije i obalske odbrane. Pomorski desnt na Sajpan počeo je 15. juna i do 9. jula celo ostrvo bilo je zauzeto. Na ovaj desant Japanci su reagovali koncentracijom gotovo svih raspoloživih pomorskih snaga, koje su potučene u odlučujućoj bici u Filipinskom moru (18-20. juna). Gvam je zauzet od 21. jula do 10. avgusta, a desant na ostrvo Tinijan počeo je 24. jula još u toku borbi za Gvam, prebacivanjem dela jedinica 5. korpusa sa Sajpana. Iskrcane desantne trupe su do 2. avgusta ovladale čitavim ostrvom.[1]
Posledice[uredi | uredi izvor]
U borbama za Marijanska ostrva Japanci su izgubili 52.206 mrtvih i 2.659 zarobljenih, a Amerikanci 4.683 mrtva i 20.839 ranjenih i nestalih. Zauzimanjem Marijanskih ostrva Amerikanci su probili unutrašnji pojas odbrane Japana sa mora.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
