Geografske regije Republike Srpske
Republika Srpska kao entitet Bosne i Hercegovine podjeljena je na 4 regije uz pomoć nodalno-funkcionalnog principa. Regije su manje ili veće cjeline koje sadrže neku odliku koja je razlikuje od susjednih regija. Regije Republike Srpske su: Banjalučka regija, Dobojsko-bijeljinska, Istočnosarajevsko-zvornička i Trebinjsko-fočanska. Svaka od ovih regija je posebna na svoj način i međusobno se razlikuju prema privrednom razvoju, rasporedu i izgledu kuća, veličini naselja, gustini naseljenosti...
Banjalučka regija[uredi | uredi izvor]
Centar svih regija predstavlja Banjalučka regija. Ona je najveća, najrazvijenija i najnaseljenija regija Republike Srpske.
Položaj[uredi | uredi izvor]
Ova regija se nalazi na sjevero-zapadu Bosne i Hercegovine. Na sjeveru se graniči sa Hrvatskom i njihova je granica prirodna. Na istoku se greniči sa Dobojsko-bjeljinskom regijom a na zapadu i jugu sa Federacijom Bosne i Hercegovine. Geografski položaj joj je veoma povoljan što svjedoči to da je ova regija trenzitno područje imeđu Panonske nizije i jadranskog primorja. Sa Dobojsko-bjeljinskom regijom i pojedninim kantonima Bosne i Hercegovine povezana je rijekama Sava, Una i Vrbas.
Reljef[uredi | uredi izvor]
Najveći dio ove regije pripada Panonskoj oblasti dok manji pripada Panonsko-kotlinskoj reljefnoj oblasti Republike Srpske. U ovoj regiji se nalaze ostrvske planine, rudne i flišne planine kao i oblast Bila i polja. U ostrvske spadaju: Kozara, Prosara i Motajica. Rudne i flišne planine Dinarida su Majdan planina, Manjača, Čemernica i Uzolomac, dok planine koje se nalaze u oblasti Bila i polja su Vitorog, Klekovača, Srnetica, Dimitor...
Klima[uredi | uredi izvor]
U ovoj regiji zastupljena su tri tipa klime koji se smjenjuju od sjevera prema jugu regije. Ta tri tipa klime su: kontinentalna, umjereno-kontinentalna i planinska klima. Na sjevernom dijelu u Panonskoj niziji zastupljena je kontinentalna klima, malo južnije u obodu Panonske nizije je umjereno kontinentalna klima i na vrhovima visokih planina je planinska klima.
Rijeke i jezera[uredi | uredi izvor]
Banjalučka regija je veoma bogata rijekama i sve rijeke ove regije se ulivaju u Crno more. Neke od većih rijeka su: Sava, Sana, Vrbas, Una, Jan, Vrbanja, Pliva... U odnosu na rijeke jezera nema mnogo i većina su vještačka. Najveće je jezero Bočac koje je napravljeno za potrebe hidroelektrane.
Dobojsko-bijeljinska regija[uredi | uredi izvor]
Najmanja regija po površini je svakako Dobojsko-bijeljinska regija sa 4.426 km². Među najgušće naseljenim je regijama i gustina naseljenosti iznosi 87 st/km². U ovoj regiji živi približno 387.112 stanovnika. Gradovi ove regije su Bijeljina i Doboj.
Položaj[uredi | uredi izvor]
Na sjevernom i sjeveroistočnom dijelu Republike Srpske nalazi se Dobojsko-bijeljinska regija. Na sjeveru i istoku graniči sa Hrvatskom i Srbijom, dok na zapadu graniči sa Banjalučkom regijom. Na jugu joj je granica sa Istočnosarajevsko-zvorničkom regijom i Federacijom Bosne i Hercegocine. Kao i Banjalučka regija ima razvijen saobraćaj a Doboj predstavlja čvor željezničkog i drumskog saobraćaja.
Reljef[uredi | uredi izvor]
Najveći dio ove regije smješten je u Panonskoj niziji a samo mali dio obuhvata obod Panonske nizije. U ovoj regiji nalaze se dvije aluvijalne ravni a to su Posavina i Semberija. Od planina najviše su zastupljene ostrvske planine ali ima i rudnih i flišnih planina. Ostrvske planine su: Vučjak, Trebovaci Majevica. Planine Ozren i Borja spadaju u rudne i flišne planine.
Klima[uredi | uredi izvor]
U ovoj regiji su zastupljene isti tipovi klime kao u prethodnoj samo malo drugačijeg rasporeda. Najveći dio regije nalazi se u kontinentalnoj klimi što većinom obuhvata Panonsku niziju. U obodu Panonske nizije zastupljena je umjereno-kontinentalna klima dok planinske imamo na pojedinim vrhovima planina.
Rijeke i jezera[uredi | uredi izvor]
Najpoznatije rijeke Crnomorskog sliva su Sava, Ukrina, Bosna i Drine. Njihove veće pritoke su Usora i Spreča. Neuređenost korita rijeka dovodi do čestih poplava. U ovoj regiji nema ni prirodnih jezera ali ima dva vještačka jezera na planini Ozren kod Doboja. To su
- Goransko jezero u selu Jošavka, opština Doboj
- Orlovo jezero nadomak sela Kaluđerice, opština Petrovo
Uz to, na obroncima brda gdje su nekad bili azbestni rudnici formirana je vodena površina poznata kao Azbestno jezero u blizini Petrova.
Istočnosarajevsko-zvornička regija[uredi | uredi izvor]
Istočnosarajevsko-zvornička regija ima izuzetno povoljan ali neiskorišćen geografski položaj. Zbog sbog položaja ima predispozicije da bude regija od velikog tranzitnog značaja. Treća je po veličini i naseljensoti stanovnika. Nju naseljava približno oko 243,523 stanovnika, dok je gustina naseljenosti 45 st/km². Gradovi u ovoj regiji su Istočno Sarajevo i Zvornik.
Položaj[uredi | uredi izvor]
Ova regija nalazi se na istoku Republike Srpske. Graniči se na istoku sa Srbijom i sa njom je granica pretežno prirodna. Na sjeveru se graniči sa Bjeljinskom regijom a na jugu sa Fočanskom. Jedna od takođe važnih granica jeste i granica sa Federacijom Bosne i Hercegocine.
Reljef[uredi | uredi izvor]
Regija je podjeljena na dvije mezoregije Zvorničku i Istočnosarajevsku. Na manjem dijelu Oboda Panonske nizije nalazi se Zvornička regija. Planine ovog dijela spadaju u rudne i flišne planine. Neke od njih su: Javornik, Osat, Glogova planina. Kroz ovaj dio regije protiče rijeka Drina sa svojim pritokama Drinjačom i Jedrom. U Istočnosarajevskom dijelu regije nalaze se planine Trebević, Jahorina, Romanija, Devetak, Javor i Varda koje spadaju u romanijsko-podrinjske planine.
Klima[uredi | uredi izvor]
U većini regije zastupljena je umjerenokontinentalna klima. Odlike ove regije su ravnomjerno izdvojena sva četiri godišnja doba. Biljni svijet ove regije čine šume listopadnog i četinarskog drveća.
Rijeke i jezera[uredi | uredi izvor]
Ova regija ima veoma gustu riječnu mrežu. Najveće rijeke su Drina sa svojim pritokama, Miljacka i Željeznica. Prirodnih jezera u ovoj regiji nema međutim posjeduje tri vjetačka jezera. Ta jezera (po veličini od najvećeg do najmanjeg) su: jezero Perućac, Zvorničko jezero i Višegradsko jezero.
Trebinjsko-fočanska regija[uredi | uredi izvor]
Druga po površini regija Republike Srpske je Trebinjsko-fočanska regija sa svojih 5848,36 km². Iako je po površini druga, po broju stanovnika je zadnja. Ima oko 100.269 stanovnika. Gradovi ove regije su Trebinje i Foča.
Položaj[uredi | uredi izvor]
Na jugu Republike Srpske nalazi se Trebinjsko-fočanska regija. Ova regija ima granice sa Srbijom i Crnom Gorom, kao i sa regijama Federacije Bosne i Hercegovine. Na sjeveroistoku takođe ima dodirne tačke sa Istoćnosarajevsko-zvorničkom regijom.
Reljef[uredi | uredi izvor]
Kao i prethodna regija i ova je podjeljena na dvije mezoregije. To su Fočanska i Trebinjska regija. Fočansku regiju čine Dinarske planine bosanskohercegovačkog krša: Treskavica, Zelengora, Lelija, Volujak, Lebršnik i Maglić. Rijeke koje protiču kroz ovu regiju su Drina, Tara, Sutjeska, Neretva i Bistrica. Tipičan oblik kraškog reljefa je Trebinjska regija. U ovoj regiji nalaze se kraška polja: Nevesinjsko polje, Gatačko polje, Dabarsko polje i Popovo polje.
Klima[uredi | uredi izvor]
Tipovi klime koji su zastupljeni u ovoj regiji su umjerenokontinentalna klima, planinska klima i izmjenjeno sredozemna klima. Umjerenokontinentalna klima nalazi se u kotlinama i niskim planinama, planinska na visokim planinama dok se izmjenjeno sredozemna klima može naći na samom jugu regije.
Rijeke i jezera[uredi | uredi izvor]
Riječna mreža ove regije je najrjeđa u Republici Srpskoj. Veće rijeke su Ćehotina, Sutjeska i Bistrica koje su pritoke najveće rijeke ovog prostora Drine. Takođe ovde se nalazi i Neretva sa svojim pritokama. Ova regija posjeduje i prirodna i vještačka jezera. Prirodna su većinom „gorske oči“ koja se nalaze na visokim planinama. Neka vještačka jezera su Bilećko jezero, Goričko jezero i jezero Klinje.
Informacije o regijama[uredi | uredi izvor]
| Regija | Broj stanovnika | Gustina naseljenosti | Površina | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Banjalučka regija | 597.000 | 67st/km² | 8.869 km² |
| 2. | Dobojsko-bijeljinska regija | 385.112 | 87st/km² | 4.426 km² |
| 3. | Istočnosarajevsko-zvornička regija | 243.523 | 45st/km² | 5330,65 km² |
| 4. | Trebinjsko-fočanska regija | 100.269 | 17st/km² | 5848,36 km² |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- GEOGRAFIJA:za 9 razred osnovne škole; Milka Grmuša; Istočno Novo Sarajevo: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva; Banja Luka 2016.