Gospodar (vladarska tutula)
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Gospodar je bila vladarska titula u srednjovjekovnoj Zeti i kasnijoj Knjaževini Crnoj Gori, a i u Vlaškoj, Moldaviji i ruskim zemljama.
Njegova prva upotreba potvrđena je za vreme druge bugarske države, a posebno u odnosu na Konstantina Dragaša Dejanovića po završetku Dušanovog carstva i za vreme osmanske vazale (1371 — 1395).
Vladarska titula u srednjovjekovnoj Zeti[uredi | uredi izvor]
Gospodar (lat. dominus) je bila vladarska titula u srednjovjekovnoj Zeti, koju su koristili Balšići. Najprije je to bio Đurađ Prvi Balšić (Jure de Balsa, dominus Zente) od sedamdesetih godina XIV vijeka, a zatim i ostali Balšići. U sačuvanoj povelji iz 1469. godine, navodi se: Gospodar Ivan Crnojević. Ista titula postoji i u mnogim njegovim kasnijim poveljama. Ivan Crnojević je sredinom osamdesetih godina XV vijeka, na svom pečatu koristio ispis: „Ivan Crnojević gospodar zetski“.
Vladarska titula u Knjaževini Crnoj Gori[uredi | uredi izvor]
Od 1853. godine „gospodar“ je vladarska titula u knjaževini Crnoj Gori, koja se koristila uz zvaničnu titulu „knjaz“. Knjaz Danilo je titulisan (po jednom dokumentu iz 1853. godine) kao Njegova Svjetlost Gospodar Knjaz. U članu 3. Zakonika knjaza Danila (1855) navodi se da je „knjaz Gospodar naše zemlje“. Takođe, knjaz Nikola je titulisan kao knjaz i gospodar Crne Gore.
Razlozi[uredi | uredi izvor]
Jedan od razloga korišćenja titule Gospodar u XIX vijeku je politička simbolika koju ona ima (jer su istu titulu nosili Balšići i Crnojevići). Njenom ponovnom upotrebom, ukazivalo se da su Petrovići-Njegoši naslednici srednjovjekovnih zetskih i crnogorskih dinastija.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Grupa autora: Istorijski leksikon Crne Gore, knjiga 3, - „Daily Press-Vijesti“, 2006.