Donjovilični živac
Donjovilični ili mandibularni živac (lat. nervus mandibularis) je jedna od završnih grana trigeminalnog nerva (pored oftalmičnog i gornjoviličnog živca). Spada u grupu mešovitih nerava, jer sadrži i motorna i senzitivna nervna vlakna.[1][2]
Njegov motorni deo oživčava mastikatorne i iz njih izvedene mišiće (prednji trbuh dvotrbušnog mišića, milohioidni mišić, mišić zatezač bubne opne i mišić zatezač mekog nepca). Senzitivni deo oživčava kožu donjeg dela lica, slepoočne regije i spoljašnjeg ušnog kanala, sluzokožu prednje 2/3 jezika, podjezičnog predela, donje usne i obraza, kao i zube i desni donje vilice i jedan deo tvrde moždanice. Pored toga, donjovilični živac reguliše rad parotidne, podvilične i podjezične pljuvačne žlezde i prenosi utiske čula ukusa iz pečurkastih papila jezika u centralni nervni sistem.[3]
Senzitivni deo živca polazi od prednje-donje ivice trigeminalnog gangliona, dok se njegov motorni koren provlači ispod gangliona i ujedinjuje sa prethodnim. Odatle se donjovilični živac pruža koso upolje i unapred, prelazi preko velikog krila klinaste kosti i napušta srednju lobanjsku jamu kroz tzv. ovalni otvor. Nakon toga, on dospeva u infratemporalnu jamu, pruža se naniže (iza spoljašnjeg krilastog mišića) i nakon 8-10 mm se deli u svoje završne grane.
U infratemporalnoj jami se od živca odvaja njegova jedina bočna grana - moždanična grana (lat. ramus meningeus) koja odlazi do srednje lobanjske jame i inerviše deo tvrde moždane opne. Osim toga, u infratemporalnoj jami nastaju i dve završne grane (prednja i zadnja), koje se ubrzo i same rasipaju na veći broj grana.
Od prednje završne grane se odvajaju:
Od zadnje završne grane se odvajaju:
- unutrašnji krilasti živac,
- živac zatezača mekog nepca,
- živac zatezača bubne opne,
- ušno-slepoočni živac,
- donji zubni živac i
- jezični živac.
Donjoviličnom živcu su pridodata i dva vegetativna gangliona: otički i podvilični.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Slavoljub V. Jovanović, Nadežda A. Jeličić (2000). Anatomija čoveka – glava i vrat. Beograd: Savremena administracija. ISBN 978-86-387-0604-4.
- ^ Slavoljub V. Jovanović, Neva L. Lotrić (1987). Deskriptivna i topografska anatomija čoveka. Beograd, Zagreb: Naučna knjiga.
- ^ Susan Standring, ur. (2009) [1858]. Gray's anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice, Expert Consult. illustrated by Richard E. M. Moore (40 izd.). Churchill Livingstone. ISBN 978-0-443-06684-9.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Slavoljub V. Jovanović, Nadežda A. Jeličić (2000). Anatomija čoveka – glava i vrat. Beograd: Savremena administracija. ISBN 978-86-387-0604-4.
- Slavoljub V. Jovanović, Neva L. Lotrić (1987). Deskriptivna i topografska anatomija čoveka. Beograd, Zagreb: Naučna knjiga.
| Moždani živci |
|---|
| 0 krajnji živac | I mirisni živci | II vidni živac | III živac pokretač oka | IV trohlearni živac | V trograni živac (oftalmični, gornjovilični, donjovilični živac) | VI živac odvodilac | VII živac lica | VIII tremno-pužni živac | IX jezično-ždrelni živac | X živac lutalac | XI pomoćni živac | XII podjezični živac |
