Opatovac (Lovas)
Opatovac | |
|---|---|
 Opatovac, rimokatolička crkva | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Vukovarsko-sremska |
| Opština | Lovas |
| Oblast | Srem |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  345 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 15′ 38″ S; 19° 10′ 14″ I / 45.26043220065981° S; 19.17064600032058° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 85 m |
  Opatovac Opatovac na karti Hrvatske | |
 Opatovac Opatovac na karti Vukovarsko-srijemske županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 32233 Opatovac |
| Pozivni broj | +385 32 |
| Registarska oznaka | VU |
Opatovac je naseljeno mesto u sastavu opštine Lovas u Vukovarsko-sremskoj županiji, Republika Hrvatska.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Godine 1905. u Opatovcu je bilo 393 Srba, pa Mađara 392, Nemaca 164 a Hrvata 77.[1] Decembra 1937. godine potonuo je u Dunavu kod Opatovca austrijski šlep "D. D. F. G. - br. 5722". Bio je pun uglja (50 tona), a vukao ga je mađarski teretni brod "Fulton". Šteta iznosi oko 400.000 dinara.[2]
Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazio se u sastavu stare opštine Vukovar.
Kulturna istorija Srba u Opatovcu[uredi | uredi izvor]
Juna 1753. godine opatovački pop Gavril je bio u sukobu sa parohijanima, koji su pisali protiv njega žalbu proti. Dve ikone u Opatovačkoj srpskoj pravoslavnoj crkvi, radio je 1758. godine aradski slikar Stefan Tenecki. Jedna je velika ikona i na dasci "Bogorodica". Druga, velika ikona na dasci "Hrista Spasitelja" je verovatno prestona ikona, od starog ikonostasa, nosi zapis sa slikarevim potpisom. Nju je sudeći o zapisu na ikoni, naručio "Gospodar Todor Milašenović iz Opatovca koji prebiva kod Gospodara... marta 1758."
Po državnom šematizmu pravoslavnog klira u Ugarskoj iz 1846. godine u opštini Opatovcu, živi 257 pravoslavaca. Kao parohijska filijala se javlja 1846. godine opština Sotin, sa crkvom Svetog Nikole i 98 pravoslavnih duša. Pravoslavno parohijsko zvanje je osnovano 1769. godine, a crkvene matične knjige se vode od 1777. godine. U mestu je 1846. godine pravoslavna crkva posvećena Sv. velikomučeniku Georgiju građena 1802. godine, a paroh je Gavrilo Bilić.[3] Izrazio je javnu zahvalnost crkveni tutor opatovački Adam Đaković maja 1866. godine darodavcima tamošnje crkve. Crkvi su priložili kadionicu srebrnu, supružnici Đoka i Ljubica Simonović iz Šida.[4] Zemaljska vlada u Zagrebu je 1895. godine odredila pomoć od 600 f. za opravku srpske pravoslavne crkve u Opatovcu.[5] Juna 1896. godine stari paroh u Opatovcu, Jovan Blidović je dobio pravo nošenja crvenog pojasa. Priložili su zajedno 7 f. za Fond Sv. Save u Beogradu, opatovačka srpska crkvena opština i paroh Jovan Blidović. Pop Blidović paroh opatovačko-sotinski je umro te iste 1896. godine. U njegovom nekrologu piše da je rođen 1842. godine u Herceg-Suljošu, kao sin učitelja pa kapelana tamošnjeg. Otac paroh se skrasio i službovao u Opatovcu. Posle završene Karlovačke bogoslovije, od 1868. godine Jovan je bio kratko očev pomoćnik i učitelj opatovački. Zatim je službovao u drugim mestima, do smrti očeve, kada se povratio u Opatovac i preuzeo tu dvojnu parohiju.[6] Eparhijske vlasti su odobrile 1896. godine izabranu crkvenu opštinsku vlast u Opatovcu, koja će početi da se sprema za reparaciju svoje crkve. Godine 1897-1898. imenovan je đakon Dušan Blidović za administratora upražnjene opatovačke parohije, koji je zatim rukopoložen za sveštenika. On je prethodno završio Zadarsku bogosloviju u Dalmaciji. Raspisan je juna 1898. godine "Jeftimbeni oglas" u crkvenom listu, za popravak srpske pravoslavne crkve u Opatovcu. Troškovi popravka iznose 1108 f. 66 novčića. Na čelu tadašnje crkvene opštine su predsednik Stevan Dimitrijević i perovođa Milan Vuksanović (učitelj).[7] Za eparhijskog skupštinara U Karlovcima izabran je 1902. godine Steva Nestorović posednik iz Opatovca.[8] Zajednički paroh za Sotin i Opatovac, biran je 1903. godine. Paroh u Opatovcu 1899-1937. godine je pop Emilijan Josipović. Pop Emilijan je 1902. godine kao administrator parohije u Opatovcu položio u Karlovcima "stečajni ispit".
U narodnoj veroispovednoj školi u Opatovcu bilo je 1846. godine samo 15 đaka, kojima je predavao učitelj Cvetko Popović. Raspisan je 1855-1857. godine, svake jeseni stečaj za upražnjeno mesto srpskog učitelja u Opatovcu, sa godišnjom platom od 160 f. srebra.[9] Učiteljka (žena učitelja) opatovačka Ljubica Bizumić poslala je 1866. godine prilog od 40 novčića za Fond Školskog lista. To je bila prva Srpkinja priložnik tom Fondu.[10] Njen muž, učitelj Mojsej Bizumić je prethodno 1864. godine dao 2 f. za isti Školski fond. Bizumić je pretpatnik "Školskog lista" iz Novog Sada 1965-1866. godine. Iz raspisanog stečaja za učitelja u Opatovcu, iz godine 1869. vidi se da je njegova plata 186 f. i stan. Učitelj u Opatovcu 1888. godine je Đorđe Borocki, kojem je zbog siromaštva poklonjena godišnja pretplata na "Školski list". Lazar Kekić učitelj pripravnik iz Opatovca položio je 1897. godine ispit za učiteljsko osposobljavanje u Somboru. Postavljen je 1899. godine u mestu za definitivnog. Po izveštaju iz 1905. godine u Opatovcu je komunalna (državna) škola sa jednim zdanjem podignutim 1850. godine. Učitelj je Milorad Zeković, stalno namešten. Redovnu nastavu pohađa 34 đaka, a u poftornu školu je išlo sedam starijih učenika.[11]
Preminuo je 16. juna 1862. godine u Opatovcu Adam Dragosavljević, rodom iz sela Bremena (1800), poznati književnik i filolog srpski. Umro je u gostima kod zeta, dok se vraćao iz Vukovara za Šid, sa zasedanja županijske skupštine. Bio je učitelj u Šiklušu, Mohaču i Vukovaru. Najviše se bavio filologijom, istraživanjem i analizom narodnog govora. Objavio je u Beču 1833. godine delo "Prevod psaltira kao prva proba na srpskom jeziku". Zatim, "Nemačka gramatika za decu i svakoga..." dva izdanja, te "Postanak slovenskih slova ili pismenost kakva je i kakva treba da bude" u Beogradu izdata 1840. godine. Bio je dopisnik novina "Srpski letopis" i "Bačka vila". Mnogo spisa je ostalo u rukopisu.[12]
U Opatovcu i Sotinu je 1865. godine u jedinstvenoj parohiji, šeste klase na koju pripada jedan paroh, izbrojano 400 pravoslavnih duša.[13] Godine 1885. mesto je u Erdevičkom izbornom srezu sa svojih 449 duša.[14]
Istorijsku knjigu o francuskoj i Napoleonovoj propasti u ratu, kupili su 1818. godine Opatovčani: Grigorije Mihajlović paroh i Aleksije Lukić učitelj.[15] Pretplatu su dali 1831. godine za jednu srpsku knjigu Opatovčani: Georgije Nedić učitelj i Lazar Mihajlović kupac. Godine 1843. učitelj Cvetko Popović je prenumerant jedne dopadljive knjige. Uz njega su čitaoci iste knjige pet njegovih učenika i Đorđe Lučić poštar.[16] Opatovački poštar Lazar Lučić bio je 1862. godine pretplatnik časopisa "Danica" iz Novog Sada. Trgovački šegrt u Opatovcu Lazar Mihajlović nabavio je 1870. godine Vukovu knjigu.[17] Stevan Đorđević iz Opatovca je 1872. godine bio kandidat za Tekelijinu stipendiju, pri Matici srpskoj. On je međutim kasnije 1875. godine, kao pravnik treće godine u Zagrebu, izabran od strane Patrijarha kao prvi od kandidata, u Zakladi Nestora Dimitrijevića sa godišnjom stipendijom od 250 f. [18] Drugi Opatovčanin, Veselin Lučić izabran je 1895. godine za stipendistu Zaklade Pavla Jovanovića.
Po srpskom izvoru iz 1905. godine Opatovac je selo, u kojem živi 1090 stanovnika u 180 kuća. Srba ima 393 duše sa 54 srpska doma. Od javnih zdanja tu su pošta, srpska pravoslavna crkva i komunalna škola. Crkvena opština je uređena, skupština redovna a predsednik iste je Nikola Krstić. Tu pripada mesto Sotin kao parohijska filijala. Hram pravoslavni je u dobrom stanju, njegov ikonostas je prekupljen od manastira Kuveždina. Parohija je šeste platežne klase, ima parohijski dom i srpsko pravoslavno groblje. Opatovački paroh je pop Emilijan Josifović rodom iz Boljevaca, koji služi već sedam godina u mestu.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 2011. godine, Opatovac je imao 345 stanovnika.[19]
Popis 1991.[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Opatovac je imalo 550 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mata Kosovac, navedeno delo
- ^ "Pravda", Beograd 1937. godine
- ^ Reesch de Lewald, Aloysius: "Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant... pro anno...", Buda 1846.
- ^ "Zastava", Pešta 1866. godine
- ^ NjSrpski sion", Karlovci 1895. godine
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1896. godine
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1898. godine
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1902. godine
- ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1855. godine
- ^ "Školski list", Novi Sad 1866. godine
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
- ^ "Srpski letopis", Budim 1863. godine
- ^ "Srpski letopis", Budim 1866. godine
- ^ "Zastava", Novi Sad 1885. godine
- ^ Konstantin Pavlović: "Povjest o konačnom izgibelji celago francuskoga vojinstva", Budim 1818. godine
- ^ "Zlatotvorno selo...", prevod od Čokea, Segedin 1843. godine
- ^ Vuk St. Karadžić: "Srpske narodne pripovetke", Beč 1870. godine
- ^ "Letopis Matice srpske", Novi Sad 1872-1876. godine
- ^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. Pristupljeno 7. 3. 2017.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
 | Ovaj članak vezan za sela u Vukovarsko-sremskoj županiji je klica. Možete doprineti Vikipediji tako što ćete ga proširiti. |
