Rekvijem

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za drugu upotrebu, pogledajte stranicu Rekvijem (film).
Strazburska kripta katedrale Notr Dam tokom mise Rekvijem

Rekvijem ili rekvijemska misa (lat. Missa pro defunctis — misa za preminule) je liturgijska služba u Katoličkoj crkvi, u čast preminulog i njegove duše. Smatra se za počasnu sahranu pojedinca ili grupe. Pored Katoličke crkve, rekvijem kao služba je zastupljen u anglikanizmu i luteranstvu. Rekvijem je sličan službi opela u Pravoslavnoj crkvi i grkokatoličkim crkvama. Reč rekvijem je latinskog porekla i spominje se u liturgijskim zapisima (lat. Requiem aeternam dona eis, Domine; engl. Grant them eternal rest, O Lord — „Podarim im večni pokoj, Gospode.“). Rekvijem je bio i veoma popularan vid muzičkog komada. Obično je započinjao dramatično i jednoglasno, a većina tekstova preuzeta iz liturgijskih zapisa. Najpoznatiji kompozitori ove vrste komada bili su Volfgang Amadeus Mocart i Đuzepe Verdi.

Termin se takođe koristi za slične ceremonije izvan Rimokatoličke crkve, posebno u zapadnom obredu pravoslavnog hrišćanstva,[1][2][3] anglokatoličkoj tradiciji anglikanstva i u pojedinim luteranskim crkvama.[4][5] Slična služba, sa potpuno drugačijim obrednim oblikom i tekstovima, postoji u istočnoj pravoslavnoj i istočnokatoličkoj crkvi, kao i u nekim metodističkim crkvama.[6]

Misa i njene postavke vuku svoje ime iz uvoda liturgije, koja počinje rečima Requiem aeternam dona eis, Domine (latinski za „Večni pokoj daj im, Gospode“), koji se citira iz 2. Esdre – rekvijem je oblik akuzativa jednine latinske imenice requies, „odmor, počinak“.[7] Rimski misal revidiran 1970. koristi ovu frazu kao prvi ulazni antifon među formulama za mise za mrtve, i ostaje u upotrebi do danas.

Liturgijski obred[uredi | uredi izvor]

Vanredna misa rekvijemska misu u Santisima Trinita dej Pelegrini (Presvete Trojice hodočasnika) crkva u Rimu[8][9][10][11]
Crna odežda koja se koristi na rekvijemskim misama

U ranijim oblicima rimskog obreda, od kojih su neki još uvek u upotrebi, misa zadušnica se na nekoliko načina razlikuje od uobičajene mise. Neki delovi koji su bili relativno skorašnjeg porekla, uključujući i neke koji su isključeni u reviziji redovnog obreda iz 1970. mise, izostavljaju se. Primeri su psalam Judica na početku mise, molitva koju sveštenik izgovara pre čitanja Jevanđelja (ili blagoslov đakona, ako ga čita đakon), i prva od dve molitve sveštenika za sebe pre primanja Pričešća.[12] Ostali propusti uključuju upotrebu tamjana na Introitu i Jevanđelju, poljubac mira, upaljene sveće koje drže akoliti kada đakon peva Jevanđelje i blagoslove. Nema Glorije u ekcelsis Deo i nema recitovanja kreda; pojanje Aliluja pre Jevanđelja je zamenjeno Traktatom, kao u Velikom postu; a Agnus Dei je izmenjen. Ite missa est se zamenjuje sa Requiescant in pace (Neka počivaju u miru); odgovor Deo gratias je zamenjen sa Amen. Crna je bila obavezna liturgijska boja odeždi u ranijim oblicima, dok se u obnovljenoj liturgiji „osim ljubičaste, bele ili crne odežde mogu se nositi na pogrebnim službama i drugim obredima i misama za mrtve“.[13] Sekvenca Dies irae, recitovana ili pevana između Traktata i Jevanđelja, bila je obavezan deo mise zadušnice pre promena kao rezultat liturgijske reforme Drugog vatikanskog saveta. Kao što uvodne reči Dies irae („Dan gneva“) ukazuju, ova pesnička kompozicija govori o Sudnjem danu u strašnim izrazima; onda se obraća Isusu za milost. U izvanrednom obliku rimskog obreda, komemoracije (tj. prikupljanje, tajno i post-pričešće liturgijskih praznika nižeg ranga koji se događaju istog dana ili zavetnih/sezonskih komemoracija) su odsutni iz liturgije; kao rezultat toga, uobičajena je praksa za poseban, manji Rekvijemski misal koji sadrži samo rubrike i različite misne formulare za mise za mrtve koje će se koristiti, a ne pun oblik koji sadrži tekstove koji se nikada ne koriste na zadušnicama.

Rimski obred[uredi | uredi izvor]

U liturgijskim reformama sredinom 20. veka u Rimokatoličkoj crkvi došlo je do značajne promene u pogrebnim obredima koje je koristi crkva.[14][15][16] Tema tuge i bola takođe je napravljena da se istakne obožavanje Boga cele zajednice u kome se pokojnik poverava Božijoj milosti, na osnovu poverenja u spasonosnu[17][18][19] vrednost strasti, smrti i vaskrsenja Isusa Hrista.[20]

Tokom 1970-ih, 1980-ih i 1990-ih, termin „misa zadušnica“ se ponekad nazivala „misa vaskrsenja“[21] ili misa hrišćanske sahrane, iako prva nikada nije bila zvanična terminologija. U zvaničnom engleskom ritualu, Redu hrišćanskih sahrana, koji su objavili rimokatolički biskupi Engleske i Velsa 1990. godine, naslov je dat kao „Pogrebna misa“. Rekvijemska misa ostaje prikladan naslov za druge mise za mrtve i za samu misu zadušnica, (pošto odgovarajući antifoni ostaju na snazi, Introit: „Večni pokoj daj...“ / „Requiem æternam dona eis Domine“; Ofertori: „Gospode Isuse Hriste, Kralju slave, izbavi duše svih vernih upokojenih...“ / „Domine Iesu Christe, Rex gloriæ, libera animas ...“, pričešće: „Neka svetli večna svetlost...“ / „Lux æterna luceat eis, Domine..."). U skladu sa tim trendom u potonjem 21. veku, upotreba belih odeždi je postala dozvoljena opcija od Misala, ali samo od indulta; crna ostaje normalna boja svih rekvijemskih misa, uključujući i zadušnice. Ljubičasta, boja pokajanja, bila je dozvoljena, jer pokajanje i popravku za dušu, verovatno u Čistilištu, podstiče Crkva. Tekstovi koji se koriste za liturgiju doživeli su sličnu promenu, sa više opcija za čitanje, od kojih neki pojačavaju opštu temu obećanja večnog života koje je dao Isus.[22]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Farley, Fr Lawrence (2019-09-18). „The Western Rite and the Flow of History”. No Other Foundation (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 30. 01. 2023. g. Pristupljeno 2020-07-31. 
  2. ^ „What is Western-Rite Orthodoxy?”. www.stpaulsorthodox.org. Arhivirano iz originala 28. 06. 2017. g. Pristupljeno 2020-07-31. 
  3. ^ Abramtsova, David (1959). „The Western Rite and the Eastern Church: Dr. J. J. Overbeck and his scheme for the re-establishment of the Orthodox Church in the West” (PDF). anglicanhistory.org. Pristupljeno 31. 7. 2020. 
  4. ^ Bishop Jerome of Manhattan (22. 2. 2013). „On the Western Rite in the ROCOR”. ROCOR Studies (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-07-31. 
  5. ^ „Western Rite: A Brief Introduction”. ww1.antiochian.org. Antiochian Orthodox Christian Archdiocese. Pristupljeno 2020-07-31. 
  6. ^ Fahlbusch, Erwin (2005). The Encyclopedia Of Christianity, Volume 4. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0802824165. Pristupljeno 3. 11. 2012. „The possibility of a funeral Eucharist is provided in North American Lutheran, Episcopal/Anglican, and United Methodist worship books.” 
  7. ^ 2 Esdras 2:35 (4 Esdras in Vulgate).
  8. ^ Sonnen, John Paul (5. 11. 2016). „Pontifical Mass at Roman Parish of Santissima Trinità dei Pellegrini in Celebration of the Annual Populus Summorum Pontificum Pilgrimage”. Orbis Catholic Travel. Blogspot. Pristupljeno 28. 10. 2019. 
  9. ^ Dipippo, Gregory (5. 3. 2019). „Bishop Schneider Celebrates at Trinità dei Pellegrini”. New Liturgical Movement. Pristupljeno 28. 10. 2019. 
  10. ^ Dipippo, Gregory. „EF Pontifical Mass with Card. Burke for Epiphany in Rome”. New Liturgical Movement (5 January 2018). Pristupljeno 28. 10. 2019. 
  11. ^ Dipippo, Gregory (29. 9. 2019). „Card. Burke to Celebrate Pontifical Mass in Rome on Wednesday”. New Liturgical Movement. Pristupljeno 28. 10. 2019. 
  12. ^ Missale Romanum, Ritus servandus in celebratione Missae, XIII
  13. ^ General Instruction of the Roman Missal, 346e
  14. ^ „The difference between funerals and celebrations of life – funerals often include flowers such as VineLily Moments or VineLily see www.vinelily.com. Funeral Costs Help”. Funeral Costs Help. 30. 7. 2014. 
  15. ^ Paul Pettitt (avgust 2002). „When Burial Begins”. British Archaeology. Arhivirano iz originala 15. 6. 2016. g. Pristupljeno 28. 6. 2016. 
  16. ^ Sommer, J. D. (1999). „The Shanidar IV 'Flower Burial': a Re-evaluation of Neanderthal Burial Ritual”. Cambridge Archaeological Journal. 9 (1): 127—129. ISSN 0959-7743. S2CID 162496872. doi:10.1017/S0959774300015249. 
  17. ^ "Salvation." Dictionary.com. Random House, Inc. Accessed on 25 July 2020.
  18. ^ "Salvation." Oxford English Dictionary (2nd ed.). Oxford University Press. 1989. "The saving of the soul; the deliverance from sin and its consequences."
  19. ^ „salvation - religion”. Encyclopædia Britannica. 
  20. ^ „The Catholic Diocese of Richmond, Office of Worship "Rites of the Order of Christian Funerals"”. .richmonddiocese.org. Arhivirano iz originala 2013-03-11. g. Pristupljeno 2013-02-20. 
  21. ^ „Mass of the Resurrection”. Merriam-Webster.com. Pristupljeno 20. 2. 2013. 
  22. ^ The Rites of Christian Burial, Catholic Publishing Company 1984

Literatura[uredi | uredi izvor]


Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Rekvijem na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Реквијем&oldid=27556501”