Rumuni u Mađarskoj

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Rumuni u Mađarskoj
рум. Românii din Ungaria
мађ. Magyarországi románok
Rumunska zastava
Ukupna populacija
35.641 (2011.)[1]
Regioni sa značajnom populacijom
uglavnom županije Bakeš, Pešta, Đer-Mošon-Šopron, Komarom-Estergom, Nograd i grad Budimpešta
Budimpešta6.189
Bekeš5.137
Pešta4.000
Hajdu-Bihar2.000
Čongrad-Čanad1.500
Heveš500
Jas-Nađkun-Solnok500
Jezici
mađarski i rumunski
Religija
Prevoslavci, rimokatolici, luterani
Srodne etničke grupe
Rumuni

Rumuni u Mađarskoj (rum. Românii din Ungaria, mađ. Magyarországi románok) su manjinua u Mađarskoj. Prema poslednjem mađarskom popisu iz 2011. godine (na osnovu samoopredeljenja),[traži se izvor] ukupan broj stanovnika Mađaske koji su se izjasnili Rumunima je bilo 35.641 ili 0,3% ukupne populacije, što je značajno povećanje u odnosu na 8.482 ili 0,1% iz 2001. godine. Zajednica je koncentrisana u gradovima i selima u blizini do rumunske granice, kao što su Batanja, Elek, Keteđhaza, Pustaotlaka i Mehkerek, i u gradu Đula. Rumuni takođe žive i u glavnom gradu Mađarske Budimpešti. Od 2011. Rumuni predstavljaju jednu od najvećih manjinskih zajednica u Mađarskoj.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Rumuni u Mađarskoj prema popisu iz 1890. godine

Istorijski gledano, značajan deo današnje Rumunije bio je deo Kraljevine Mađarske. I najstariji sačuvani dokumenti iz Transilvanije pominju Vlahe. Bez obzira na temu rumunskog prisustva/neprisustva u Transilvaniji pre mađarskog osvajanja (vidi Poreklo Rumuna), prvi pisani izvori o rumunskim naseljima potiču iz 13. veka, zapis o selu Olahteluk u okrugu Bihar pisan je iz 1283. godine.[2][3] 'Zemlja Rumuna',Terram Blacorum (1222,1280)[3][4][5][6] pojavila se u Fogarašu i ova oblast se pominje pod drugim imenom olahi (Olachi) 1285.[3] Prvo pojavljivanje navodnog rumunskog imena 'Ola' u Mađarskoj potiče iz povelje (1258).[3] Bili su značajno stanovništvo u Transilvaniji, Banatu, Maramarošu (Maramureš) i Partijumu.

Godine 1881. naselja sa rumunskom većinom projektovana na današnju teritoriju Mađarske bila su: Bede, Čengerujfalu, Keteđhaza, Keresakal, Mađarčanad, Mehkerek, Mezepeterd, Pustaotlaka i Vekerd.[7] Važne zajednice živele su u Batonji, Eleku, Kerešsegapati, Letavertešu, Njiradonju, Počaju, Šarkadkeresturu i Žaki.[7] Nakon Trijanonskog sporazuma iz 1920. godine, Mađarska se približila etničkoj homogenosti, sa samo 10,4% manjina, od kojih su 6,9% bili Nemci, a Rumuni su činili oko 0,3%.

Broj Rumuna u Mađarskoj se nakratko povećao sa početkom Drugog svetskog rata kada je Mađarska anektirala delove Čehoslovačke, Rumunije i Jugoslavije. Ove aneksije su potvrđene Minhenskim sporazumom (1938), dve Bečke arbitraže (prva 1938. i druga 1940). Konkretno, stanovništvo severne Transilvanije, prema mađarskom popisu iz 1941. godine, činilo je 53,5% Mađara i 39,1% Rumuna.[8]

Godine 1950. u Đuli je osnovana Foja Romaneska („Rumunski list“, tada poznat pod drugim imenom). Bile su to prve novine rumunske manjine u modernoj Mađarskoj i trenutno su one sa najdužim i najširim tiražom u zemlji.[9][10]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ 2011. Godišnji popis
  2. ^ György Fejér, Codex diplomaticus Hungariae ecclesiasticus ac civilis, Volume 7, typis typogr. Regiae Vniversitatis Vngaricae, 1831 [1]
  3. ^ a b v g Tamás Kis, Magyar nyelvjárások, Volumes 18-21, Nyelvtudományi Intézet, Kossuth Lajos Tudományegyetem (University of Kossuth Lajos). Magyar Nyelvtudományi Tanszék, 1972, p. 83 [2]
  4. ^ Dennis P. Hupchick, Conflict and chaos in Eastern Europe, Palgrave Macmillan, 1995 p. 58 [3]
  5. ^ István Vásáry, Cumans and Tatars: Oriental military in the pre-Ottoman Balkans, 1185-1365, Cambridge University Press, 2005, p. 28 [4][mrtva veza]
  6. ^ Heinz Stoob, Die Mittelalterliche Städtebildung im südöstlichen Europa, Böhlau, 1977, p. 204 [5]
  7. ^ a b „Hungarian 1881 census” (na jeziku: mađarski). 
  8. ^ Károly Kocsis, Eszter Kocsisné Hodosi, Ethnic Geography of the Hungarian Minorities in the Carpathian Basin, Simon Publications LLC, 1998, p. 116-153 [6] Arhivirano 2015-04-03 na sajtu Wayback Machine
  9. ^ Iova, Eva (2006). „Rolul presei în viața unei minorități. Perspectivă generală cu referire la evoluția în timp a săptămânalului "Foaia Românească"” (PDF). Studii de Știință și Cultură (na jeziku: rumunski). 2 (5): 123—125. 
  10. ^ Dogot, Cristina Maria (2008). „Românii din Ungaria și modul de raportare la problema identitate / alteritate reflectat în publicațiile de limbă română”. Ur.: Sorin Radu, Vasile Ciobanu. Partide politice și minorități naționale din România în secolul XX (na jeziku: rumunski). 3. Editura Universității "Lucian Blaga". str. 332—362. ISBN 9789737865564. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Румуни_у_Мађарској&oldid=27630077”