Sedam mora
Srednjovekovna evropska i arapska književnost često pominju Sedam mora. Na koja mora se pritom misli zavisi od konteksta. „Sedam mora“ su bila opšta fraza u mnogim drevnim književnostima pre nego što su je preuzeli Grci i Rimljani; prvi put se pominje u prevodu jedne Enheduanine himne Inani (Himna 8), napisane oko 2300. p. n. e. u Sumeru.[1] Broj sedam je u mnogim tradicijama i sam posedovao sopstvenu drevnu magiju. „Sedam“ kao neodređen broj dugo je bio sinonim za „nekoliko“, kao u grčkih Sedam mora.[2] U grčkoj i zapadnoj kulturi, „sedam“ mora su se menjala vremenom, varirajući u zavisnosti od dela sveta i perioda vremena. Međutim, obično se broj sedam koristio za sledećih jedanaest vodenih površina:
- Jadransko more
- Egejsko more
- Arapsko more
- Crno more
- Kaspijsko more
- Indijski okean
- Irsko more
- Sredozemno more
- Severno more
- Persijski zaliv
- Crveno more
Druge grupe mora[uredi | uredi izvor]
Stari Rimljani su imali i druga značenja za Septem maria (latinski), koja danas zvuče neobično. Plovna mreža rukavaca u ušću reke Po koji su se izlivali u slane močvare jadranske obale nazivala se „Sedam mora“ u tom području. Rimski pisac Plinije Stariji pominjao je te lagune, razdvojene peščanim sprudovima od otvorenog mora:
"Sve te rečice i jarke nekad su napravili Etrurci, pa se tok reke izlivao u močvare područja Atrijana koje se nazivaju Sedam mora, sa slavnom lukom etrurskog grada po imenu Atria, po kome je Jadran dobio ime." (Historia Naturalis, III 120[1]).
Tako danas u Muzeju Septem Maria možemo videti kako se ta civilizacija vode razvijala od praistorije do danas. Muzej se nalazi u Adriji u Rovigu, nekadašnjoj Atriji [2].
Rani moreplovci Indijskog okeana tvrdili su da se on sastoji od sedam mora, od kojih je svaki imalo svoje ime i posebne karakteristike. Islamski pisac al-Ya'qubi je zapisao:
"Ko god želi da stigne do Kine mora da preplovi sedam mora, od kojih svako ima svoju boju, vetrove i ribe savim drugačije od onog iza sebe. Prvo od njih je More Fars, koje počinje od Sirafa. Završava se u Ra's al-Jumha-i; to je morski tesnac u kome se vade biseri. Drugo more počinje u Ra's al-Jumha i zove se Larwi. To je veliko more, i u njemu je ostrvo Waqwaq i druga koja pripadaju Zanj-u. Ova ostrva imaju kraljeve. Ovim morem se može ploviti samo uz pomoć zvezda. U njemu su ogromne ribe i mnoga čuda koja se ne mogu opisati. Treće more se zove Harkand i u njemu je ostrvo Sarandib na kojem ima dragog kamenja i rubina. Ove ostrva imaju kraljeve, ali je jedan kralj nad svima njima. Na ostrvima ovog mora raste bambus i ratan. Četvrto more se zove Kalah-barm plitko je i nastanjeno ogromnim zmijama. Ponekad one plove na vetru i uništavaju brodove. Ovde su ostrva gde raste kamforovo drvo. Peto ostrvo se zove Salahit, vrlo je veliko i ispunjeno mnogim čudesima. Šesto more zove se Kardanj; i na njemu često pada kiša. Sedmo more se zove Sanji, a poznato je i kao Kanjli. To je kinesko more; nošeni južnim vetrom dolazite do zaliva sa slatkom vodom, duž koga su utvrđena mesta i gradovi, i tako uplovljavate u Khanfu."[3]
John Lightfoot, sveštenik i naučnik iz 17. veka, pominje sasvim drugačiji skup mora u svom Komentaru Novog zaveta. Poglavlje Sedam mora prema talmudistima i četiri reke koje okružuju kopno sadrži „Veliko more“ (Mediteran), „Tiberijadu“ (Galilejsko more), „More Sodome“ (Mrtvo more), „Jezero Samocho" i "Sibbichaean". [3]
Među moreplovcima, još od kolonijalnih vremena, „putovanje preko sedam mora“ je značilo da je neko preplovio sedam malih mora do Holandske Istočne Indije. U stvari to je značilo da su otplovili do i vratili se sa druge strane sveta.
Modernih sedam mora[uredi | uredi izvor]
Neke savremene geografske klasifikacije nabrajaju sedam svetskih okeana:
- Severni Pacifik
- Južni Pacifik
- Severni Atlantik
- Južni Atlantik
- Indijski okean
- Južni okean
- Severni ledeni okean
Relativno standardizovana ikonografija koja govori o Četiri kontinenta i Četiri reke sveta, koja se razvila u Renesansi, uspostavila je jasne slike u evropskoj mašti, ali sedam mora se nije jasno razlikovalo - Neptun je vladao nad svima. Radjard Kipling je jednu svoju zbirku pesama nazvao Sedam mora (1896) i posvetio je gradu Bombaju.[4]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Meador, Betty De Shong, translator and editor (2001). Inanna, Lady of Largest Heart: Poems of the Sumerian High. University of Texas. ISBN 978-0-292-75242-9.
- ^ Hopkins, E. Washburn (1923). Origin and Evolution of Religion. Arhivirano iz originala 15. 02. 2008. g. Pristupljeno 16. 02. 2008.
- ^ Lunde, Paul (2005). „The Seas of Sindbad”. Saudi Aramco World. sv. 56 br. 4. Arhivirano iz originala 08. 02. 2007. g. Pristupljeno 27. 3. 2007.
- ^ Kipling, Rudyard (1896). „'The Seven Seas'”. Arhivirano iz originala 22. 11. 2007. g. Pristupljeno 16. 02. 2008.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- The New Dictionary of Cultural Literacy, 3rd Edition. Houghton Mifflin, 2002 merely states that the phrase is a "popular expression for all the world's oceans".
- Meador, Betty De Shong, translator and editor (2001). Inanna, Lady of Largest Heart: Poems of the Sumerian High. University of Texas. ISBN 978-0-292-75242-9.
- Hopkins, E. Washburn (1923). Origin and Evolution of Religion. Arhivirano iz originala 15. 02. 2008. g. Pristupljeno 16. 02. 2008.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- StraightDope.com Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. maj 2008): Sedam mora
