Tus (Iran)
| Tus طوس | |
|---|---|
 Firdusijev grob u Tusu | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Iran |
| Pokrajina | Razavi Horasan |
| Stanovništvo | |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 36° 16′ 17″ S; 59° 20′ 24″ I / 36.2715° S; 59.3401° I |
| Vremenska zona | UTC+3:30, Iransko standardno vreme |
  Tus Tus na karti Irana | |
Tus (persijski: طوس ili توس Tus ili Tus), takođe se izgovara kao Tous, Toos ili Tus, je drevni grad u pokrajini Razavi Horasan u Iranu, blizu Mašhada. Antičkim Grcima bio je poznat kao Susia (starogrčki: Σουσια). Takođe je bio poznaa i kao Tusa.[1] Tus je bio podeljen u četiri grada, Tabran, Radakan, Noan i Teroid. Celo područje koje se danas naziva Tus bilo je najveći grad na čitavom području u petom veku.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Zauzeo ga je Aleksandar Veliki 330. godine pre nove ere.
Tus je preoteo omejadski kalif Abd el Malik i ostao je pod kontrolom Omajada do 747. godine, kada je podređeni Abu Muslimana Horasanija pobedio guvernera Omejada tokom Abasidske revolucije.[3] Godine 809, abasidski kalif Harun el Rašid se razboleo i umro u Tusu, dok se nalazio na putu kako bi smirio nemire u Horasanu.[4] Njegov grob se danas nalazi u ovoj regiji.[5]
Godine 1220. Tus je otpustošio mongolski general Subutaj, a godinu dana kasnije Toluj je pobio većinu stanovništva[6] i uništio grob kalifa Haruna el Rašida tokom svog pustošenja.[7] Decenijama kasnije, Tus je bio obnovljen pod upravom Kuergueza.[7]
Najpoznatija osoba koja je poticala iz tog područja bio je pesnik Ferdovsi, autor persijskog epa Šahname, čiji je mauzolej, izgrađen 1934. godine, u vreme milenijuma njegovog rođenja, dominira gradom. Ostali značajni stanovnici Tusa uključuju teologa, pravnika, filozofa i mistika El Gazalija i neka kao što su; rani polimat Džabir ibn Hajan; pesnik Asadi Tusi; moćni seldžučki vezir Nizam el Mulk; srednjovekovni polimat Nasir el Din el Tusi; istaknuti Usooli mudžtahid (tumač zakona Tvelver-Ši'a) Šejh Tusi; i istaknuti sufijski mistik i istoričar Abu Nasr as Saradž.[8]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- El Tusi - hroničar koji se koristi za pojedince povezane sa Tusom
- Tvrđava Tus
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Keall, E., M. Roaf, R. Talbert, T. Elliott, S. Gillies. „Places: 952108 (Tusa/Sousia)”. Pleiades. Pristupljeno 5. 1. 2015.
- ^ The Ancient City of Toos-Tus- Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. decembar 2019) [potrebna verifikacija]
- '^ Tus, V. Minorsky, The Encyclopaedia of Islam, ol. X, ed. P.J. Bearman, T. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs, (Brill, 2000), 741.
- ^ The Court of the Caliphs by Hugh N Kennedy (ISBN 0 297 83000 7)
- ^ Hudud al-Alam translated by V. Minorsky (SBN 7189 -2-1 7)
- ^ Tus, Gisela Helmecke, Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia, Vol. I, ed. Josef W. Meri, (Routledge, 2006), 838.
- ^ a b Mediaeval Researches from Eastern Asiatic Sources, Vol. 2, ed. E. Bretschneider, (Routledge, 2000), 65.
- ^ Esposito, John, ur. (2003). „Sarraj, Abu Nasr al-”. The Oxford Dictionary of Islam
. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780195125580. Pristupljeno 24. 4. 2018.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Frye, R. N. (1975). „The Sāmānids”. Ur.: Frye, R. N. The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. str. 136—161. ISBN 978-0-521-20093-6.
- Litvinsky, Ahmad Hasan Dani (1998). History of Civilizations of Central Asia: Age of Achievement, A.D. 750 to the end of the 15th-century. UNESCO. ISBN 9789231032110.
- Khaleghi-Motlagh, Djalal (1993). „DAQĪQĪ, ABŪ MANṢŪR AḤMAD”. Encyclopaedia Iranica, Vol. VI, Fasc. 6. str. 661—662.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Tus na Vikimedijinoj ostavi- Livius.org: Susia (Tus) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. mart 2008)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
