Crep

Za članak o istoimenom srpskom vlastelinu iz XIV veka, pogledajte članak Crep Vukoslavić.

Krov pokriven biber crepom u Zemunu

Ćeramida na kući u Dubrovniku

Srpska čatmara pokrivena krovom od ćeramide

Crep je vrsta krovnog pokrivača koji se obično pravi od gline, a može biti i od betona ili stakla.

Glineni crep

Glineni se proizvodi od kvalitenije gline nego opeka. Sa vodom dobro izrađena glina oblikuje se ručno u kalupima ili mašinski izvlačenjem pomoću pužne prese. Oblikovani crep suši se na vazduhu ili u sušarama, a zatim se peče u kružnim ili tunelskim pećima na temperaturi od 1200 °C. Za ukrasno pokrivanje crep se može angobirati i glazirati pre pečenja kako bi se dobile razne boje koje su onda trajne koliko i sam crep.Vučeni crepovi su proizvodi od pečene gline, rađeni istiskivanjem na odgovarajućoj mašini. Prema obliku izrađuju se tri vrste vučenog crepa:

1. vučeni crep sa jednostrukim žlebom
2. biber vučeni crep
3. kanalice (ćeramida ili vučeni žlebnjak).
4. specijalni komadi

Vučeni crep

Vučeni crep ima oblik pravougaone ploče, koja na krajevima dužnih strana ima žleb sa jedne strane okrenut prema licu, a sa druge strane prema naličju, tako da se prilikom pokrivanja međusobno poklapaju. Vučeni crep sa žlebom primenjivao se još u antičkoj Grčkoj kada se izrađivao u veličini od oko 40h60cm (danas ove mere iznose skoro duplo manje). Vučeni crep zbog svojih dvostranih žlebova trpi i uglove od 18-20 stepeni nagiba, a druge pogodnosti su: manji utrošak po kvadratnom metru krova, jednostavno i brzo uklapanje, mogućnosti oblikovanja, pa tako ovaj crep kada se postavi na krov može izgledati kao ćeramida ili čak i kao biber crep (sa prostim dodatkom žlebova).

Biber vučeni crep

Biber vučeni crep je u obliku pravougaone ploče čija je uža strana zaobljena tako da poluprečnik zaobljenja iznosi od 100 do 180 mm. Površina lica crepa može da bude glatka ili uzdužno izbrazdana. Da bi se omogućila bolja ventilacija, preporučuje se da se sa naličja izrađuju rebra debljine oko 2 mm i širine do 20 mm preko kojih crep naleže na letve. Zbog jednostavnog naleganja preklapanjem bez žlebova, biber crep ne trpi uglove krova manje od 45 stepeni. U praksi se obično primenjuje dvostruko – krunsko pokrivanje, tj. prilikom slaganja jednog reda, odmah se preko njega postavlja i sledeći smaknut za pola širine. Naziv biber nema nikakve veze sa začinom biber, već ima veze sa nemačkom rečju Biber što znači dabar jer jako ovi crepovi liče na rep dabra.

Kanalice (ćeramida)

Ćeramida ima oblik koničnog oluka i mora biti glatka sa obe strane.

Specijalni komadi crepa

Postoje još i različiti specijalni oblici crepa koji se primenjuju na pojedinim mestima na krovu. tu su:

1. Slemenici (slemenjaci, sedla) – crepovi u obliku podužno polovljene cevi (dužine 35-50cm) koji se postavljaju na sleme krova tako da vodu sa najviše tačke krova i sa preloma šalju na dve krovne ravni. Još u antičkoj Grčkoj izrađivani su i trokrakih slemenici koji su postavljani na rogljeve krovova, a i danas ih prave neke fabrike. Postoje i završni slemenjaci u obliku šape ili školjke.
2. Ventilacioni – su oni crepovi (najčešće iz reda vučenih crepova) koji na u sredini na donjem kraju imaju ventilacioni otvor za vazduh, lako ih je primetiti na ravni krova.
3. Crepovi za zadržavanje leda na krovu (snegobrani). Oni služe da zadrže komade leda da prilikom otopljavanja ne sliznu preko strehe, što predstavlja stvarnu opasnost, posebno kod višespratnih zgrada, gde bi udar leda mogao da usmrti slučajnog prolaznika.
4. Crepovi za prodor instalacija (antenski stubovi i slično).

Betonski crep

Proizvodi se tako što se beton lije u kalupima, a zatim se na površinu nanose specijalni premazi koji crepu daju boju i štite ga. Spada u novije materijale. Pojedinačno betonski crep je teži, jer je geometrijski veći, ali po metru kvadratnom površine krova je lakši je ili jednak glinenom.Najveća prednost ove vrste crepa je malo upijanje vlage. Čvrstoća betona vremenom raste, za razliku od glinenog crepa koji najveću čvrstoću ima u trenutku pečenja i ona vremenom opada. Betonski crep karakteriše veliki izbor boja, oblika...

Crep od stakla

Ovi crepovi služe da propuste dnevnu svetlost u prostoriju koju pokrivaju. S obzirom da u tom slučaju ne može biti dasaka ili dodatne izolacije ispod njih, primenjuju se na tremovima, natkrivenim garažama, u tavanima i sl.

Spoljašnje veze

• Čovek i kamen: Pravljenje crepa (RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični kanal)