Čučer-Sandevo
 selo Čučer, stara slika | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Severna Makedonija |
| Opština | Čučer-Sandevo |
| Stanovništvo | |
| — (2002) | 299 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 06′ 13″ S; 21° 22′ 56″ I / 42.1036° S; 21.3822° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 460 m |
  Čučer-Sandevo Čučer-Sandevo na karti Severne Makedonije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 1011 |
| Pozivni broj | (+389) 02 |
| Registarska oznaka | SK |
Čučer-Sandevo (mkd. Чучер Сандево; ranije samo Čučer (Чучер)) je naselje u Severnoj Makedoniji, u severnom delu države. Čučer-Sandevo je sedište istoimene opštine Čučer-Sandevo.
Čučer-Sandevo ima veliki značaj za srpsku zajednicu u Severnoj Makedoniji, pošto Srbi čine većinu u naselju.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Čučer-Sandevo je smešteno u severnom delu Severne Makedonije. Od najbližeg grada, Skoplja, selo je udaljeno 14 km severno. Naselje je na jednom brežuljku ispod kojeg se prostire ravnica zvana "Pocelnice".[1]
Selo Čučer-Sandevo se nalazi u istorijskoj oblasti Crnogorje, u južnoj podgorini Skopske Crne gore, na približno 460 metara nadmorske visine. Severno od naselja izdiže se planina, a južno se pruža Skopsko polje.
Mesna klima je kontinentalna.
Srbi u Čučeru[uredi | uredi izvor]
Kod ovog mesta je severno, blizu manastir Sv. Nikite, zadužbina srpskog kralja Milutina. Darovao ga je Milutin 1308. godine hilandarskom pirgu Hrusiji. Po drugom izvoru, manastir Sv. Nikite u Čučeru je postojao i pre, u vreme kad i Sv. Pantelejmon u Nerezima, tj. 1164. godine. Jedan od mogućih ktitora Sv. Nikite je srpski Arhiepiskop Danilo 1308-1311. godine.
Crkva Sv. Trojice u Čučeru je obnovljena 1838. godine. Po izveštaju crkvenom 1898. godine u Čučeru ima 70 srpskih kuća, i crkva Sv. Trojice.[2] Paroh pri toj crkvi bio je 1899. godine pop Duškićević, a crkveni tutor Spasoje Stevanović. Tada je na Savindan kum školske slave bio bakalin Jovan Čelikić.
U Čučeru je postojala srpska škola između 1866-1874. godine. Aco Popović je bio učitelj 1874. godine, i javlja se kao pretplatnik rečnika objavljenog 1875. godine u Beogradu. Posle srpsko-turskog rata ona prestaje sa radom. Od 1889. godine tu se otvorila bugarska škola, ali posle dve godine - 1891. "seljani izbace bugarske knjige", i od tada se opet uči po srpskom. Prvi srpski učitelji bili su pop Aca Jovanović i Jakov Palamarović. Palamarević je 1866. godine bio učitelj u stvari, u školi pri manastiru Sv. Nikita. Toj školi su pripadala deca iz sela Čučera, Banjana i Gornjana.
Čučerska škola je posle prekida ponovo obnovljena 1891. godine.[3]
Mesto je bilo podeljeno na tri mahale (ulice): gornju (Kačaniklijovska), srednju (Livrinska) i donju (Kajovska). Stanovništvo se u 19. veku bavilo stočarstvom i drvodeljstvom. Iako su bili siromašni "opet su vrlo gostoljubivi i veseli". Jedan dopisnik je primetio za njih 1900. godine: "O velikim praznicima, divno li ti je Bože, pogledati ovu divno iskićenu čučersku mladež, koja se veseli, peva i igra.[1]
Lokalitet "Markova kula" se nalazila između sela Čučera i Nikuštaka. Pop Rista iz Čučera je prodavao sirće 1894. godine; kao dodatni izvor prihoda bila mu je sitna trgovina. Neša Dušćićević je prvo bio učitelj u Čučeru, a 1898. godine je već pop u mesnoj parohiji. On je činodejstvovao o crkvenoj slavi Sv. Trojici, te godine.[4]
Tu je 1899. godine srpska narodna četvororazredna škola sa 24 đaka, i jednim "starovremenskim" učiteljem - Petrom Spasićem.[2] Te godine je proslavljen prvi srpski prosvetitelj i učitelj Sv. Sava. Službovao je u crkvi posvećenoj Sv. Trojici (Duhovima) i srpskoj školi pop Anđelko Duškićević. Školski domaćin (kum slave) bio je bakalin Jovan Čelikić, a za iduću godinu određen - Spasoje Stevanović epitrop crkveni. Po rezanju slavskog kolača svetsavsku besedu je izgovorio učitelj Petar Spasić. U organizaciji školske proslave učestvovao je i drugi učitelj Neša Đorđević.[5]
Osnovna srpska škola radi u Čučeru i 1911. godine.[6] Kraljevina Srbija je finansijski pomagala srpske škole u Makedoniji, i tako za Čučersku je davala 20 carskih dukata, i sve školske knjige besplatno (od 1868).[7] Godine 1919. u Čučeru je bio paroh pop Popović-Acić Neša. Paroh zajednički Sv. Nikitsku parohiju za tri sela: Čučer, Gornjane i Banjane, 1925. godine - pop Nikodim Petković rođ. 1886. godine, a rukopoložen 1919. godine. Godine 1925. februara, otvorena je nova škola u Čučeru kod Skoplja. Međuratni učitelji školi Sv. Nikite, odeljenje u Čučeru su bili: Nikodim Urdarević (1929-1932), Nadežda Popović vraća devojačko prezime Zekmanović (1934-1938), Stefanija Dragović (1938).[8]
Tu je 1945. godine bilo 118 pravoslavnih domova.
Poreklo stanovništva[uredi | uredi izvor]
Podaci datiraju iz 1971. g.[9]
Današnje stanovništvo Čučera i Sandeva potiče od predaka koji su doseljeni. Dve su glavne komponente doseljenika: jedna preklom iz južnog dela Kosova - okoline Kačanika i Vitine: druga sa masivima planine Crne Gore, iz naselja koja sada tamo ne postoje. Uglavnom su svi doseljenici sa severa.
U Čučeru su:
- Kajevići ili Kajovi (20 k., Sv. Đurđic), pravo poreklo im je iz sela Đelekara u okolini Vitine. Njihov predak najpre se doselio u Gornjane. pa je odatle prešao u Čučer. U Čučeru ostala su tri njegova sina, dok se četvrti preselio u susedno Banjani gde je imao vodenicu tamo imaju 13 kuća.
- Livrinići ili Livrini (20 k., Sv. Petka), doseljeni oko 1790. g. sa mesta Sv. Spasa. To mesto leži na planini severno od Banjana kod manastira Sv. Ilije. Znaju ovu genealogiju: Jovan (živ 56 godina) - Anđelko - Stevko - Pero - Milenko, doselio se Milenkov otac. Ranije prezime bilo im je Milenkovići. Predak Milenko imao je sina Zlatana i po njemu jedna rodovska grana zove se Zlatanovići. U rodu Livrinića postoji jedna zadruga od 42 člana (Zivčevići) podelila se 1930. g.
- Putići ili Putovi (4 k., Sv. Đurđic), za njihovo mesto porekla se ne zna.
- Džepići ili Kačaniklići (4 k., Sv. Jovan), doseljeni su oko 1810. g. iz Đurđev Dola u Kačanička Klisura. Znaju sledeću genealogiju: Živko (živ 34 godina) - Pero - Krsta - Mitar - Anđelko, doselio se Anđelkov otac.
- Đuksanovići (13 k., Sv. Đurđic), doseljeni su iz naselja Jurička reka na planini blizu sela Blaca. Tamo je sada državna šuma. Dve njihove grane zovu se Stambolievi i Lulevi - Jankovići ili Jankovi (4 k., Sv. Đurđic), ogranci Đuksanovića.
- Čelikovići (4 k., Sv. Nikola), doseljeni su iz Donjeg Blaca u Kačaničkoj Klisuri.
- Urdarevići (8 k., Sv. Nikola), poreklom su iz Štrpca u Sirinićkoj Župi. Kažu da tamo imaju rođake.
Rod pravoslavnih Cigana:
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Čučer-Sandevo je prema poslednjem popisu iz 2002. godine imalo 299 stanovnika.
Većinsko stanovništvo u naselju su Srbi (60%), a manjina su etnički Makedonci (39%). Početkom 20. veka Srbi su bili isključivo stanovništvo u selu.
Pretežna veroispovest mesnog stanovništva je pravoslavlje.
Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Stojko Kajević, preživeli putnik sa Titanika
- Aleksandar Urdarevski, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b "Carigradski glasnik", Carigrad 1900. godine
- ^ a b "Delo", Beograd 1899. godine
- ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1904. godine
- ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1899. godine
- ^ "Carigradski glasnk", Carigrad 1899. godine
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1911. godine
- ^ "Velika Srbija", Solun 1918. godine
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1938. godine
- ^ (dr. Jovan F. Trifunoski: Ckopska Crna Gora
Literatura[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanična stranica opštine Čučer-Sandevo
- Kvadratura kruga: Skopska Crna Gora (RTS, 27. maj 2017) na sajtu Jutjub
 | ||