Janko Senkijević
Janko Senkijević | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1848. |
| Datum smrti | 22. jun 1904. |
Janko Senkijević je bio lekar a ujedno i jedan od najznamenitijih Piroćanaca koji je rodom iz Poljske .
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1848. godine u mestu Černjavi na prostoru današnje Poljske od oca Nivrosija i majke Rozalije. Bio je osmo dete svojih roditelja. Veruje se da je svoje osnovno i srednje obrazovanje stekao u rodnom mestu dok je studije medicine završio u Beču 1875. godine.
Prijavio se da bude dobrovoljac u srpsko-turskim ratovima kao pripadnik jagodinske okružne vojske[1]. Posle dve godine službovanja, Janko je pisao Narodnoj Skupštini da mu se ove godine broje kao godine redovnog službovanja međutim ta molba je odbijena uz obrazloženje da on nije državljanin Srbije te nema pravo na tako nešto.
Služba u Srbiji[uredi | uredi izvor]
Prvi posao kao redovni lekar je dobio u Nišu 1878. godine u Vojnoj bolnici koja je tada imala 5 odeljenja. Postavljen je za šefa četvrtog odeljenja i radio je na tom radnom mestu do 1879. godine.
Ukazom Milana Obrenovića, premešten je da radi u Pirotu od jula 1879. godine. Imenovan je za okružnog fizikusa pirotskog okruga. U tadašnjem Pirotu nisu postojali dobri uslovi za rad jednog lekara - nije bilo stručnog medicinskog osoblja a nadrilekarstvo je vladalo u varošici. Ubrzo Senkijević dobija kolegu, poznatog lekara Čeha - Jovana Valentu.
Piroćanci ga se sećaju kao nesebičnog lekara koji je predan svom poslu. "Star je 32 godine, neoženjen. Radi u svojstvu okružnog fizikusa sa godišnjom platom od 2173 dinara. Nema nikakvog dodatka, stan plaća sam. Vrlo je sposoban, govori srpski, nemački, poljski i ruski jezik. Tačan je, revnostan, na poziv bolesnika dolazi rado i brzo. Vrlo je prijatan i uljudan čovek. Prema neobičnoj nesebičnosti pri vršenju službe, po kojoj se ovaj lekar može nazvati snobdžijom i prema ukazanoj revnosti i izdržljivostii u oba naša rata sa Turcima, pravedno zaslužuje da se što pre unapredi". [2]
Kako su uslovi u kojima je Janko radio bivali sve gori i gori, zalagao se za otvaranje bolnice u Pirotu. To se desilo 1881. godine kada je otvorena Okružna bolnica. 1882. godine Valenta postaje fizikus bolnice dok Senkijević postaje upravnik bolnice i opštinski lekar [3].
Tragedija koja je zadesila Pirot - Srpsko-bugarski rat, je naterala Janka da se posveti humanitarnom radu i Crvenom krstu. Darivao je mnoge knjige đacima osnovnim školama kao i Fondu siromašnih đaka. Senkijević je kasnije, 1890. godine bio angažovan kao privremeni vojni lekar u Privremenoj vojnoj bolnici te je unapređen u čin rezervnog sanitetskog majora[4]. Iste godine je izabran i za narodnog poslanika pirotskog okruga na listi Liberalne stranke[5]. Olakšanje u radu je nastupilo kada je početkom devedesetih godina devetnaestog veka institucija opštinskog lekara ponovo profunkcionisala[6].
Senkijević je poslednju deceniju života i rada proveo kao školski lekar u Gimnaziji Pirot od oktobra 1898. godine. Posle njegovog dolaska, ubrzo je uveden obavezni lekarski pregled učenika kao i predavanja o njihovom zdravlju i higijeni[7]. Za doprinos vojnog saniteta, Senkijević je stekao čin rezervnog sanitetskog potpukovnika[8].
Penzionisao se 1903. godine.
Privatni život[uredi | uredi izvor]
Senkijević je zvanično dobio srpsko državljanstvo 1889. godine posle pisanja molbe Ministarstvu 1887. godine. Stupio je u pravoslavnu veru 1890. godine krštenjem u crkvi rođenja Hristovog u Pirotu. Oženio se učiteljicom Zorkom J. Radosavljević. Iz tog braka se rodila ćerka Kasija, 1891. godine koja umire od zapaljenja 4 meseca kasnije.
Hobi ovog lekara je bio lov i prepariranje retkih ptica. Lovio je često na Krupačkom jezeru. Veliku zahvalnost na slanju retkih vrsta ptica, je dao Muzej srpske zemlje[9]. Umro je 22. juna 1904. godine zbog problema sa srcem. Sahranjen je na tijabarskom groblju u Pirotu.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Stanojević, Spomenica Srpskog lekarskog društva 1872-1972, 1972
- ^ Načelnik pirotskog okruga o Janku, Arhiv Srbije, Ministarstvo unutrašnjih dela, br.1280,1879
- ^ Kalendar sa šematizmom Kraljevine Srbije za 1822. godinu, Ministarstvo unutrašnjih dela, Sanitet, br. 104
- ^ Službeni vojni list, 1890
- ^ Male novine, 1890
- ^ Srpske novine, 1880
- ^ Nikolić, Radenković, Živković, Pirotska gimnazija 1879-1979, 1979
- ^ Službeni vojni list, decembar, 1902
- ^ Male novine, decembar, 1902.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Davor Lazarević: Česi, Poljaci i Slovaci u Pirotu, 2018.
