Japanski nosač aviona Hirju
| Japanski nosač aviona Hirju | |
|---|---|
 Nosač aviona Hirju | |
| Opšti podaci | |
| Karijera |  |
| Kobilica postavljena | 8. jul 1936. |
| Porinut | 15. novembar 1937. |
| Završetak gradnje | 5. jul 1939. |
| Sudbina | Potonuo 5. juna 1942. |
| Glavne karakteristike | |
| Deplasman | 17.756 tona standardni deplasman 20.250 tona puni deplasman |
| Dužina | 222.90 metara |
| Širina | 21.30 metara |
| Gaz | 7.80 metara |
| Pogon | 4 × Parne turbine, snage 153.000 KS |
| Brzina | 34,3 kn (63,5 km/h) |
| Posada | 1120 oficira i mornara |
| Naoružanje | Topovi: 12 × 127mm, 31 × 25mm Avioni: 68 + 6 |
Hirju (飛龍) je bio japanski flotni nosač aviona klase Sorju iz Drugog svetskog rata. Smatrao se za veoma uspešnu konstrukciju i služio kao primer za kasniju gradnju nosača aviona klase Unrju
Istorija projekta[uredi | uredi izvor]
Hirju se gradio po modifikovanom projektu nosača Sorju. Pri projektovanju novog nosača aviona korišćeni su zaključcu izvedeni nakon zimskih manevra mornarice 1934. godine. Odbijanje japana da produži ugovor iz 1922. godine, dali su moguđnost inženjerima da uveličaju neke od karakteristika brodova, no želja da se uveliča flota nosača aviona naložila je da se ubrza sa izgradnjom Hirija. Za trup su korišćeni crteži od Sorja, no visina je uveličana sa jednom palubom. U vreme gradnje, japanski Vojno-pomorski biro za aero-nautiku došao je do zaključka, da za usavršavanje upravljanja poletanja sa broda, ostrvska nadgradnja treba da se nalazi koliko može blizu do centra palube. Na desnom boku su se nalazili brodski kotlovi, pa je zbog toga rešeno da se premesti komandni most na levom boku. Takav raspored, zajedno sa uveličanom širinom poletne palube za 1 metar, trebalo je da uravnoteži trup. Tako bi po završetku gradnje Hirja, Ujedinjena flota trebalo da raspolaže sa dva flotna nosača avioma sa komandnim mostom na desnom boku i dva sa komandnim mostom na levom boku. Kao rezultat toga, razrađen je specijalni plan kako treba da dejstvuju nosači aviona. U desnoj koloni treba da plove Akagi i Hirju, a u levoj koloni Kaga i Sorju. Na taj način bi se ostrvske nadgradnje nalazile sa unutrašnje starne takve formacije, što bi olakšalo signalizaciju zastavicama među brodovima. Već pri prvoj probi sa modernizovanim Akagijem se pokazalo da most sa leve strane stvara velike vetrovite vrtloge koji otežavaju sletanje aviona. U to vreme gradnja nosača aviona Hirju bila je pri kraju i brodograditelji su odlučili da proekat više ne može da se prepravi. Količina goriva na brodu bila je uvećena za 20% u odnosu na prvi brod te klase (Sorju), a samimi tim je povećana i daljina plovljenja. Kotlovska postrojenja ostala su ista kao i kod Sorja. I pored toga što je Hirju imao 1350 tona veću težinu, na ispitivanjima se javila razlika u brzini od samo 0,2 kn (0,37 km/h). Po projektu se vodilo računa i o oklopu broda. Oklop na boku je iznosio 48 mm, u rejonu mašinskog i kotlovskog dela bio je 90 mm, a sladište municije prekrito je sa oklopom od 150 mm. Prva hangarna paluba prekrita je oklopom 25 mm debljine, a u rejonu sladišta municije sa 55 mm. Hangar je bio optimiziran da prima 2 aviona više nego na Sorju, no zbog ograničene visine prvog etaža, tu su mogli da stanu samo lovci. Tri lifta za avione i razvijen sistem za obsluživanje aviogrupe, omogućavao je da se svi avioni sa nosača aviona podignu u roku od 20 minuta. I naoružanje na Hiriju je bilo drugačije. Pored standardnih 6 dvocevnih univerzalnih topova 127/40 mm bilo je postavljeno i 5 trocevna i 8 dvocevna protivavionska topa 25/60 mm. Gradnja broda počela je 8. jula 1936. godine na doku u Jokosuki. Porinuće broda bilo je 16. novembra 1937. godine a upisan je u spisak japanske flote 5. jula 1939. godine.
Taktičko-Tehnički podaci[uredi | uredi izvor]
| Standardna težina: | 17.756 tona |
| Puna težina: | 20.250 tona |
| Dužina: | 222.90 metara |
| Širina: | 21.30 metara |
| Gaz (srednji): | 7.80 metara |
| Poletna paluba: | 216.90×23.00 metara |
| Pogon: | 8 kotla „Kanpon“ |
| Snaga: | 153.000 KS (4 parne turbine) |
| Brzina: | 34,3 kn (63,5 km/h) |
| Daljina plovljenja: | 10.330 nautičkih milja/18 kn (33 km/h) |
| Količina goriva: | 2800 tona nafte |
| Posada: | 1120 čoveka |
| Univerzalna artiljerija: | 6×2 topa 127 mm |
| Protivavionska artiljerija: | 5×3 topa 25 mm + 8×2 25 mm |
| Aviogrupa: | 68+6 |
| Lovci: | 14+2 A5M2 |
| Obrušavajući bombarderi: | 18+2 D1A2 |
| Torpedonosci: | 36+2 B4J1 |
Modernizacija[uredi | uredi izvor]
Od uvođenja u stroj pa do potapanja na Hiriju se jedino promenio sastav njegove aviogrupe. Tokom 1941. godine aviogrupa na nosaču aviona dobila je nove tipove aviona i mala sledeći sastav: 12+2 A6M2, 34+2 B5N2 i 16+2 D3A1, a pri napadu na Perl Harbor brod je nosio 18+3 A6M2, 18+2 B5N2 i 18+2 D3A1. Praktično sastav aviogrupe ostao je nepromenjen sve do njegovog potapanja.
U Službi[uredi | uredi izvor]
Nosač aviona Hirju bio je upisan u sastav 2. divizije nosača aviona nakon stupanja u stroj. Tokom cele službe brod je uvek dejstvovao sa nosačem aviona Sorju. Bio je jedan od šest japanskih nosača aviona koja su učestvovali u napadu na Perl Harbor 7. decembra 1941. godine, kao i u drugom napadu na ostrvo Vejk 21. decembra 1941. godine. Sledeća akcija nosača aviona je Indonezijska operacija, kde je Hirju učestvuje zajedno sa nosačem Sorju u zauzimanja ostrva Ambon, a nekoliko dana dana kasnije (19. februar 1942) zajedno sa avionima iz 1. Vazdušne flote napadaju Darvin - Australija, kako bi skrenuli pažnju sa toka operacije invazuje na Timor. Sa nosača Hirju je uzletelo 9 aviona A6M2, 18 B5N2 i 18 D3A1, koji sa ostalim avionima iz udarne grupe bombarduju grad i potapaju nekoliko brodova u luci. Nakon toga brod učestvuje u zauzimanju ostrva Java i potapanju avio-transportera Lengli. Početkom aprila brod uzima učešće u operaciji „C“. gde avioni njegove aviogrupe učestvuju u potapanju britanskih teških krstarica Dorsetšir i Kornuol, nosača aviona Hermes kao i nekoliko pomoćnih brodova. Pored toga bombardovali su i mesta Kolombo i Trinkomali. U vreme operacije „MI“ brod je ponovo u sastavu 1. vatdušne flote. Nakon potapanja druga tri japanska nosača aviona, Hirju nanosi poslednja dva udara protiv američke taktičke grupe i teško oštećuje američki nosač aviona Jorktaun. Za vreme sledećeg napada američkih aviona, na Hirju padaju četiri bombe od po 454 kg. između poređanih aviona spremnih za treći napad na američke brodove. Brod je bio jako oštećen i ujutru 5. juna 1942. godine potopljen sa dva torpeda ispaljena sa japanskih razarača. U bici kod Midveja nastradala su 750 mornara i pilota sa ovog broda, a među njima i kontraadmiral Tamon Jamaguči koji je insistirao da potone sa svojim brodom, inače Jamaguči je bio posle Jamamota najviše cenjeni admiral u japanskoj mornarici.
