Jajce (kasarna)

Kasarna Jajce (Safet Hadžić)
Kasarna Jajce (Safet Hadžić)
	Kasarna Jajce, južna fasada
Opšte informacije
Mesto	Sarajevo
Opština	Grad Sarajevo
Država	Bosna i Hercegovina
Vrsta spomenika	Kasarna
Vreme nastanka	1914.
Tip kulturnog dobra	nacionalni spomenik

Kasarna „Jajce” je nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine i bivši vojni objekat u Sarajevu.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Gradnja kasarne započela je 1912. godine, a završena je pred početak Prvog svjetskog rata. Zvanično je otvorena dvije godine kasnije i ponijela ime po knezu Eugena Savojskog. U periodu od otvaranja do devedesetih godina prošlog vijeka predstavljala je jedan od većih i značajnihih objekata u sklopu sistema „Tvrđava Sarajevo”. Godine 1915, iz Jajca je u kasarnu prenesena austro-ugarska bolnica kako bi vojnici na frontu imali bolju zdravstvenu zaštitu, pa otuda i naziv objekta. Od 2002. godine kasanra nosi naziv „Safet Hadžić”, ali u većini dokumenata i turističkih predstavljanja grada Sarajeva pominje se kao „Jajce”. Kasarna je bila dom različitih vojnih formacija od gradnje do danas. Po završetku Prvog svjetskog rata, zgradu je koristila vojska Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (kasnije Kraljevine Jugosavije). U Drugom svjetskom ratu snage NDH zauzele su kasarnu i koristile je do kraja rata kada prelazi u korišćenje Jugoslovenske narodne armije. JNA je ostala u kasarni sve do početka 1992. i rata na području Bosne i Hercegovine kada je preuzima Armija BiH. Po završetku rata, zgrada je ostala prazna bez ikakvih ideja o njenom korišćenju i sanaciji, a pripala je Oružanim snagama BiH. Prema Dejtonskom sporazumu, svi objekti koji se nalaze na manje od 800 m zračne linije od granice dva entiteta, ne mogu imati vojnu namjenu.^[1] Godine 2009. dobila je status nacionalnog spomenika Bosne i Hercegovine.^[2]

Izgled[uredi | uredi izvor]

Kasarna ima simetričnu osnovu u obliku slova E jer se smatra da je napravljena u čast kneza Savojskog po kojem je u početku i nosila ime. Južno krilo, koje je i najveća zgrada u kompleksu postavljeno je u smjeru istok-zapad. Ostala, manja krila se nadovezuju na njega prema sjevernoj strani. Fasada sa južne strane zdanja, kao glavna fasada je posebno oblikovana sa četiri kule - dvije veliki i dvije manje centralne. Površina kompleksa dimenzija od oko( 55,9 x 38,85)metara je oko 8812 m². Trenutno, kasarna je u jako lošem stanju. Veći dio krovne konstrukcije i zidova je unušten. Procjenom je utvrđeno da je šteta objekta 80-85%. U aprilu 2018. Kasarna je dodijeljena na korišćere Gradu Sarajevo^[3] koji je početkom 2019. krenuo u čišćenje područja oko samog kompleksa.^[4]