Aleksandar Šafranski

Aleksandar Šafranski
(1929)
Lični podaci
Datum rođenja	1889.
Mesto rođenja	Harkov,

Aleksandar Šafranski (Harkov, Rusija, 1889 — ?, ?) je bio ruski fotograf i fotografski pisac. Kao ruski emigrant delovao je u srpskoj fotografiji između 1925. i 1941.

Biografija

Fotografijom je počeo da se bavi kada mu je bilo deset godina.

Na početku Prvog svetskog rata, već je bio iskusan amater, koji je odlično vladao fotografijom. U svojoj bateriji je načinio dosta zanimljivih fotografija. Zbog toga je prebačen oficirsku školu avijatičara-izviđača, gde se specijalizovao za avijatičarsku fotografiju. Zbog svojih odličnih radova je ostao da radi u školi kao nastavnik fotografije za oficire.

U narednim godinama nalazio se na raznim specijalnim dužnostima. Bio je šef laboratorija avijatičarskih diviziona i postao je oficir fotograf pri šefu avijacije Donskih armija. Završio je kurs avijatičarske fotografije u Engleskoj avijatičarskoj misiji, a zatim je postavljen za njenog ruskog instruktora.

Jedno vreme je držao kurseve u Bugarskoj, ali je vrlo brzo nakon, 29. maja 1922. godine toga prešao u Jugoslaviju i već 1. juna je počeo da radi kao brodar na remorkeru „Kralj Krešimir”. Avgusta iste godine je otpočne kurseve fotografije u Jugoslovenskoj avijaciji. Organizovao je foto-školu u kojoj je držao časove vojnicima, podoficirima i specijalni kurs za generalštabne pripravnike. Upravljao je i posebnom sekcijom za izradu planova mesta od fotografija načinjenih iz vazduha.

Jugoslovensku avijaciju je napustio 1925. godine i postao dnevničar. Zalaganjem Aleksandra Kostića zaposlen kao foto-laborant Medicinskog fakulteta u Beogradu, gde je aktivno učestvovao u formiranju fotografskog odeljenja Histološkog instituta.

Uporedo, delovao je i kao član Beogradskog foto kluba, i povremeno pisao tekstove o amaterskoj fotografiji (npr. „O organizaciji našeg fotoamaterstva“, Galerija (Ivanec), br. 6 (1934), pp. 111-113). U relativno kratkom razdoblju od devet godina objavio više knjiga iz oblasti fotografske tehnike i tehnologije i tako postao jedan od najplodnijih pisaca u istoriji srpske fotografije. Analiza njegovih knjiga i tekstova otkriva da se osim ruskom, koristio i nemačkom fotografskom literaturom.

Po otpočinjanju Drugog svetskog rata gubi mu se trag (prema sećanjima nekih starih fotografa, npr. Uroša Vlahovića, odselio se u Argentinu).

Knjige

• Osnovi fotografije, Beograd, 1929;
• Kako treba fotografisati, Beograd, 1934;
• Opšta uputstva za fotografiju, Beograd, 1935;
• Prvo poznanstvo sa aparatom - Leicagrafija, Beograd, 1938;
• Leicagrafija - nova era u fotografiji, Beograd, 1938;
• Snimanje pomoću infracrvenih zrakova, Zemun, 1939; (koautor knjige je Sibin V. Todorović, vojni pilot; izgleda da postoji i prethodno izdanje iste knjige iz 1930).

Literatura

• Branibor Debeljković, „Živa aktivnost tridesetih godina : prilog istoriji jugoslovenske fotografije“, Foto kino revija, br. 9 (1982), str. 6-7;
• Milanka Todić, Istorija srpske fotografije 1839-1940, Beograd, 1993, str. 67, 79, 83;
• Goran Malić, „Doprinos ruskih fotografa srpskoj kulturi u XIX i XX veku“, Godišnjak grada Beograda, knj. LI, str. 287 – 314.
• Goran Malić, Letopis srpske fotografije 1839-2008. Beograd : Fotogram, 2009.
• Zrnić, Ivan, ur. (3. 11. 1929). „Fotografija - G. Aleksandar Šafranski”. Ilustrovani list. Beograd. 44: 10. Pristupljeno 21. 11. 2018.