Antonio Venijer
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
 | Ovaj članak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. Problem: Dodavanje vikiveza, prebacivanje u perfekat. |
| Antonio Venijer | |
|---|---|
 Novčić sa likom Antonija Venijera | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | oko 1330. |
| Mesto rođenja | Venecija, |
| Datum smrti | 23. novembar 1400. |
| Mesto smrti | Venecija, Mletačka republika |
| Grob | Bazilika San Đovani e Paolo |
| Porodica | |
| Supružnik | Agnes da Mosto |
| Potomstvo | 
Antoniov grb i potpis |
| Dinastija | Venijer |
| Mletački dužd | |
| Period | 1382. - 1400. |
| Prethodnik | Mikele Morozini |
| Naslednik | Mikele Steno |
_-_Tomb_of_Doge_Antonio_Venier_(%E2%80%A0_1400),_attributed_to_the_brothers_Dalle_Massegne.jpg){kind=spacer}
Antonio Venijer (oko 1330. - 23. novembar 1400) je bio 62. mletački dužd u periodu između 1382. i 1400. godine. Poticao je iz mlađe mletačke porodice, koja je dala nekoliko duždeva. Za vreme njegove vladavine počela je duga mletačka vladavina u Albaniji i Zeti, sa sedištima u gradovima Skadru i Draču.
Za vreme njegove vladavine su često izbijali požari, ali je Mletačka republika tada bila najveća pomorska sila.
Detinjstvo i mladost[uredi | uredi izvor]
Godine 1380. Antonio je postao podesta zamka Tenedos u Anadoliji, potom, 1381. postaje kapetan Kandije.[traži se izvor]
Dolazak na vlast[uredi | uredi izvor]
Kada je od kuge 16. oktobra 1382. godine umro dužd Mikele Morozini, okolne italkijanske državice su iskoristile nestabilnost u republici i opljačkale sve mletačke posede. Mlečane je zahvatila kuga i trgovina je obustavljena. Mnoge mletačke podeste, poput porodica Gradenigo, Kornaro, Zen i Loredan, su napadale Veneciju da bi se dočepali položaja dužda, ali Venecija je uporno branjena. 21. oktobra je odlučeno da se to državno pitanje reši mirnim putem i tada je Antonio zbog svoje rigidnosti i zbog toga što se istakao u ratu za Kjođu, izbran za dužda. Antonio je svestan situacije u republici uspeo da se vrati u Veneciju već 21. januara 1383. godine. Antonio se pokazao kao uman dužd. Njegov dolazak na vlast slavio se godinu dana. Tada su dašavale razne svečanosti, borbe bikova, trke i kuglnja.
Njegova vladavina je počela mletačkim osvajanjem Krfa i proširivanjem vlasti na Egejskom moru. Antonio je pored toga organizovao mnoge građevinske projekte, poput obnove luke i popločavanja trga Svetog Marka.
Antonio u Ugarskom građanskom ratu (1382—1387)[uredi | uredi izvor]
Savazništvo sa kraljem Tvrtkom I[uredi | uredi izvor]
Kada je 10. septembra 1382. godine, posle smrti kralja Lajoša I Velikog izbio ugarski građanski rat, Antonio je bio na strani njegove kćerke Marije, ali u leto 1383. godine je promenio mišljenje. Kada je bosanski kralj Tvrtko, pozvao Antonija u pomoć protiv Ugarske ovaj mu se odazvao i u pomoć mu poslao svoju armadu pod vođstvom Nikoloa Baseja. Zbog toga je Antonio omrznut od strane ugarske kraljice Marije. Zbog toga što se plašio ugarske osvete nad Bosancima, Antonio je 20. jula 1385. godine posredovao za mir, do koga je došlo 23. avgusta u Kraljevoj Sutjesci, ali se i pored tog mira rat nastavio. Zbog toga je Antonio ponovo 5. oktobra posredovao za mir.[traži se izvor]
Savezništvo sa Žigmundom Luksemburškim[uredi | uredi izvor]
U avgustu 1385. godine bohemiski kralj Žigmund Luksemburški, bivši verenik kraljice Marije je, uz Antonijevu podršku, napao Ugarsku, ali kada se Marija udala za Žigmunda napad je prekinut i Bohemija i Ugarska su se spojile u jednu državu. Posle toga Antonio je bio u savezu sa novom Ugarsko-bohemijskom državom, jer nije želeo da se Karlo III Napuljski, još jedan kandidat za ugarski presto, učvrsti u Ugarskoj. Antonio je tako postao Tvrtkov neprijatelj, ali nije hteo da kvari odnose sa njim. Tvrtko je njemu ponudio savez, ali je ponuda odbijena 9. aprila 1388. godine. Ubrzo potom Žigmund je zbog Tvrtkovih napada na Zadar zatražio pomoć od Antonija, koji je pristao pod uslovom da mu Žigmund plati za svoje usluge, ali Antonio je ubrzo odustao od toga i postao neutralan u tom ratu, ali je ipak obaveštavao Žigmunda o Tvrkovim uspesima u Dalmaciji. Antonio je čak 29. aprila 1390. godine poslao posebnog izaslanika da ispita raspoloženje duhova u Dalmaciji. Mlečani su pokušali da posreduju za mir između Ugarske i Bosne, ali ti pokušaji nisu uspeli, pa je Mletačka republika 26. maja obustavila sve svoje akcije u ratu. Tvrtko je Antoniju nekoliko puta pisao, prvi put 8. jula da se pohvali zbog uspeha, a drugi put je tražio od Antonija da se već jedom opredeli za stranu u ratu, ali Antonio se nikad nije opredelio.
Ratovi u Dalmaciji[uredi | uredi izvor]
Za vreme Antonijeve vladavine vodili su se ratovi između Paga i Zadra 1394. godine i ratovi u Splitu 1398. godine. U tim ratovima su jedne i druge strane tražile pomoć od Antonija ili od Žigmunda.
Ratovi u Italiji[uredi | uredi izvor]
Mletačka republika je na početku Antonijeve vladavine živela u miru, ali 1392. godine na vlast u Padovi je došao Frančesko Novelo, koji je planirao da u savezu sa Milanskim gospodarem Đan Galecom Viskontijem i austrijskim vojvodom Anbrehtom III, napadne Veneciju, ali su ga Galeco i Albreht napali i Frančesko je da bi sačuvao državu Padovu morao da Antoniju da neke teritorije u Padovi. Padova je tako postala mletački vazal.[traži se izvor]
Kupovina Argosa[uredi | uredi izvor]
Godine 1388. Mletačka republika je kupila Argos sa Nafpliom. Mletački podesta te oblasti Vetore Paskvaligo je na ostrvu Burdzi sagradio dvorac Mar, da bi odbranio Nafplio od Turaka.
Osvajanja u Zeti i Albaniji[uredi | uredi izvor]
Za vreme Antonijeve vladavine došlo je do prvih mletačkih sukoba sa Turcima, jer su se neki albanski velikaši, umesto da prihvate turski vrhovnu vlast predali Antoniju. Tako su se na primer 1393. godine Mlečanima predali Dukaćini predajući im Lješ. Mlečani su pomagali Krstašima u Nikopoljskom krstaškom ratu protiv Turaka, ali su Krstaši poraženi i mletačke lađe su spasile i samog Žigmunda. Đurađ II Balšić je 14. aprila 1396. godine ustupio Antoniju gradove: Skadar, Drivast i njegovu okolinu, Sveti Srđ, ostrva Skadarskog jezera, levu obalu reke Bojane sve do mora i tvrđavu Šati. Kao nagradu Đurađ je dobio platu od 1 000 dukata godišnje, ali je 1399. godine izbila pobuna protiv mletačke vlasti u okolini Skadra i Drivasta i pobunjenici su opljačkali stovarišta soli kod Svetog Srđa. U toj teškoj situaciji došlo je i do Prvog mletačko-turskog rata.[traži se izvor]
Problemi u porodici i smrt[uredi | uredi izvor]
Poslednjih godina života Antonio je imao problema sa svojim sinom Alvizeom, kojeg je on bacio u tamnicu jer je poverovao kleveti, da je Alvize napadao i prisiljavao suprugu nekog plemića da se uda za njega. Antonio je odbio da pomiluje Alviza i on je teško bolestan umro u tamnici. Antonio je posle toga pao u depresiju i nikad se nije oporavio.
Usred svih događaja u Zeti, Antonio je umro 23. novembra 1400. godine i sahranjen je u bazilici San Đovani e Paolo, koja se nalazi nedaleko od groba njegove supruge Agnes i kćerke Ursule.
Porodično stablo[uredi | uredi izvor]
| 2. | ||||||||||||||||
| 1. Antonio Venijer | ||||||||||||||||
| 3. | ||||||||||||||||
Literatura[uredi | uredi izvor]
Andrea da Mosto: I dužd Venecije. Firenca. 2003. ISBN 978-88-09-02881-4.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
