Bitka kod Dobora (1408)
| Bitka kod Dobora | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Žigmundov pohod na Bosnu Krstaški rat protiv bosanskih jeretika[1] | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Ugarsko kraljevstvo | Kraljevina Bosna | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Žigmund Luksemburški | |||||||
| Jačina | |||||||
| 60.000[2][3] | nepoznato | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| nepoznato | pogubljeno 171 velikaša[4] | ||||||
Bitka kod Dobora vođena je septembra 1408. godine između vojske Ugarskog kraljevstva pod komandom kralja Žigmunda Luksemburškog i bosanske vojske sa druge strane. Završena je velikom pobedom Ugara. Bitka je dovela do raskida dugogodišnjeg saveza između vojvode Donjih Kraja, Hrvoja Vukčića i pretendenta na ugarski presto, Ladislava Napuljskog. Posledica bitke kod Dobora je i zbacivanje bosanskog kralja Tvrtka II i dolazak Stefana Ostoje na vlast (1409).[5]
Uvod[uredi | uredi izvor]
Hrvoje Vukčić Hrvatinić je krajem 1403. godine dobio od ugarskog pretendenta Ladislava Napuljskog titulu hercega splitskog. Vojvoda Donjih Kraja sada se nalazio na vrhuncu moći. Pored titule hercega, Hrvoje je dobio i ostrva Brač, Hvar, Korčulu, kao i vlast nad Ugarskom, Hrvatskom, Dalmacijom i Bosnom. Hrvoje je bio glavni saveznik Ladislava Napuljskog u borbi protiv kralja Žigmunda Luksemburškog. Početkom leta 1406. godine Žigmund se spremao za pohod na Donje Kraje o čemu Dubrovčani obaveštavaju splitskog hercega. Hrvoje od Mletačke republike traži dve galije, ali oni odbijaju da mu ih pošalju. U ratu 1406. godine Hrvoje je izgubio Bihać i Srebrenik u Usori. Sledeće godine je, međutim, uspeo da zaustavi Žigmundov prodor dolinom Vrbasa.[4][6] Žigmund je u pohod krenuo avgusta. Septembra se već nalazio u tvrđavi Bobovcu. Međutim, zbog lošeg zdravlja morao se povući preko Save vodeći sa sobom zarobljenike koji su naseljeni u Ugarskoj.[7]
Žigmund je stupio u veze sa novim papom, Grgurom XII. Od njega je zatražio moralnu podršku za svoj rat u Bosni. Novom papi se učinilo da bi pohod protiv bosanskih jeretika bio u interesu rimokatoličke crkve te je 9. novembra izdao akt kojim je blagoslovio Žigmundovo ratovanje u Bosni dajući mu karakter krstaškog rata. Vest o papskom aktu zatekla je Žigmunda po povratku iz Bosne. Rat nije bio završen već samo prekinut zbog Žigmundove iznenadne bolesti i nastupajuće zime. Celu zimu 1407/8. godine Žigmund je proveo u pripremama za novi, veliki pohod. Na proleće je trebalo napasti Bosnu punom snagom i uz podršku rimokatoličke crkve.[1][8]
Bitka[uredi | uredi izvor]
O Žigmundovim pripremama za nov pohod svedoči pismo gradu Šopronju kojim ga obaveštava da je primio 400 flotina na ime pomoći za rat u Bosni. O ratu su bili obavešteni i Dubrovčani. Aprila 1408. godine Žigmund je sišao u Đakovo kako bi bio bliži neprijateljskoj granici[9]. Iz Dragotina, blizu Đakova, Žigmund poziva jednog svog vazala da se pridruži Pipu u borbi protiv Bosanaca koji "često i drsko napadaju granice kraljevstva"[7].
Zvanični početak kampanje bio je 24. juni (Sveti Jovan Krstitelj) mada se Žigmund sa vojskom već 26. maja nalazio utaboren pred Doborom. Tamo je 1394. godine odneo pobedu nad Ivanišem Horvatom i njegovom braćom koja su pružala podršku Ladislavu i njegovim prethodnicima u prvim godinama građanskog rata. Juna iste godine Žigmund se vratio u Budim da bi se već septembra ponovo vratio u Bosnu. U Bosnu se vratio sa velikim snagama, ukupno oko 60.000 ljudi.[2][3] Kralj se od 18. do 21. septembra nalazio u logoru pod gradom Maglajem. U sastavu njegove vojske je, pored Mađara, bilo i dosta Poljaka. Bosna je pred tolikom silom morala pokleknuti. Prema Žigmundovom biografu, Eberhartu Vindeku, bitka je vođena u okolini Dobora. Bosanska vojska je razbijena. Žigmund je zarobio mnoge velikaše, a mnoge je i pobio. Ubijao je i žene, decu i starce. Porušio je mnoge gradove.[10]
Posledice[uredi | uredi izvor]
U Žigmundove ruke nakon bitke kod Dobora padaju mnogi gradovi: Branič, Dubočac, Maglaj, Vranduk i Doboj[11]. O svojoj pobedi kralj je obavestio Dubrovačku republiku koja mu 24. oktobra čestita. Glavne bosanske velmože posečene su nakon bitke, njih ukupno 171[4]. Međutim, Žigmundovi najveći protivnici, Hrvoje Vukčić, Sandalj Hranić i Pavle Radenović, izbegli su pogibiju. Održao se i kralj Tvrtko Tvrtković. Žigmund je ostavio deo vojske u Bosni. Bitka je imala veliki uticaj i na plemstvo koje nije učestvovalo u bici. Hrvoje je krajem 1408. godine priznao Žigmundovu vlast. Time je dugogodišnja saradnja Hrvoja i Ladislava Napuljskog prekinuta. Hrvoje je izgubio sve privilegije koje je dobio od Ladislava. Prava na Dalmaciju Ladislav je prodao Mlečanima. Hrvoje gubi i Split. Žigmund ga je pozvao u Budim gde ga je uvrstio u svoj, tek formiran Zmajev viteški red[12]. Prema postignutom sporazumu, Žigmund se trebalo da se kruniše na isti način kao što se Tvrtko I krunisao 1377. godine, dakle sugubi vencem za kralja Srba i Bosne. Međutim, već od kralja Stefana Dabiše (1391-1395), iz intitulacije bosanskih vladara gubi se dodatak "Srbi" mada su oni zadržali nemanjićko ime "Stefan".[13] Žigmund je 1409. godine krunisan za vicekralja Bosne. I pored toga, njegova moć nakon 1408. godine opada.
Zbližavanje Hrvoja i Žigmunda dovelo je do izbijanja novih sukoba u samoj Bosni. Hrvoje 1409. godine napada Radivojeviće, a u akciju stupa i bivši kralj Ostoja koji je poveo borbu protiv Tvrtka za obnovu svoje vlasti. Protiv Hrvoja je ustao i Sandalj Hranić koji ga potiskuje iz Drijeva.[10]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Ćorović 1940, str. 398–9
- ^ a b Mrgić 2008, str. 98.
- ^ a b Ćorović 1940, str. 399–400
- ^ a b v Hrvatski biografski leksikon
- ^ Ćirković 1964a, str. 210-211.
- ^ Mrgić 2002, str. 84–8
- ^ a b Mrgić 2008, str. 97.
- ^ Mrgić 2008, str. 97–8
- ^ Ćorović 1940, str. 399.
- ^ a b Ćorović 1940, str. 400.
- ^ Mrgić 2008, str. 101.
- ^ Mrgić 2002, str. 91.
- ^ Ćirković 1964b, str. 343-370.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Ćorović, Vladimir (1940). Historija Bosne. Beograd: Srpska kraljevska akademija.
- Ćirković, Sima (1964a). Istorija srednjovekovne bosanske države. Beograd: Srpska književna zadruga.
- Ćirković, Sima (1964b). „Sugubi venac: Prilog istoriji kraljevstva u Bosni”. Zbornik Filozofskog fakulteta u Beogradu. 8 (1): 343—370.
- Mrgić, Jelena (2002). Donji Kraji: Krajina srednjovekovne Bosne. Beograd: Filozofski fakultet.
- Mrgić, Jelena (2008). Severna Bosna: 13-16. vek. Beograd: Istorijski institut.
- Ferdo Šišić; Vojvoda Hrvoje Vukčić Hrvatinić i njegovo doba (1350—1416), Matica hrvatska, Zagreb (1902)
- *Hrvatski biografski leksikon, pdf
