Vardenis

Vardenis
Վարդենիս
Vardenis; Վարդենիս
	Pogled na grad zimi, u pozadini su Vardenijske planine
Administrativni podaci
Država	Jermenija
Osnovan	1830.
Stara imena	antički Vasakašen; do 1969. kao Bazargečar
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2010.	12.700
— gustina	1.693,33 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	40° 11′ 03″ S; 45° 43′ 52″ I / 40.184102° S; 45.731097° I
Vremenska zona	UTC+4 (leti UTC+5)
Aps. visina	1.943 m
Površina	7,5 km2
	Vardenis Vardenis na karti Jermenije
Poštanski broj	1601-1603
Pozivni broj	+374 (269)

Vardenis (jerm. Վարդենիս) je grad u jermenskom marzu Geharkunik. Grad se nalazi jugoistočno od jezera Sevan, na Masrikskoj ravnici, na nadmorskoj visini od 1.943 metra.

Udaljen je 168 km istočno od glavnog grada države Jerevana, te 75 km od administrativnog centra marza, grada Gavara. Opštinski atar obuhvata površinu od 3.006 hektara, od čega 736 hektara obuhvata sam grad. Status grada dobio je 1995. godine.

U antičkim vremenima naselje na mestu današnjeg grada bilo je poznato pod imenom Vasakašen. Do 1969. nosio je ime Bazargečar.

U 2010. u gradu je živelo oko 12.700 stanovnika.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Vardenis se nalazi u jugoistočnom delu marza Geharkunik, na 5 km udaljenosti od obala jezera Sevan, i na obroncima planinskom masiva Vardenijskih planina.

Grad se nalazi u centralnom delu Masrikske ravnice i na obalama reke Masrik koja protiče kroz severni deo grada. Sama kotlina je ograničena jezerom Sevan sa severozapada, Sevanskim i Istočnosevanskim planinama sa severa i severoistoka i Zangezurom sa istoka. Sama kotlina predstavlja interplaninsko udubljenje ispunjeno rečnim i jezerskim sedimentima.

U blizini grada se nalazi Sevanski nacionalni park.

Pošto leži na nadmorskoj visini od 1.943 metra odlikuju ga blaga leta i veoma hladne zime. Zime su dosta duge, traju i po 6 meseci, a u tom periodu temperature su uglavnom ispod nule. Prosečne zimske temperature iznose oko -6 °C. Snežne padavine počinju u novembru, a sneg se topi u aprilu. Snežne oluje su uobičajena pojava, i tokom svake zime zabeleži se tridesetak takvih vremenskih nepogoda (najviše u januaru). Cela Masrikska ravnica se odlikuje izrazito visokim stepenom insolacije od 2.500 do 2.700 sati godišnje. Količina padavina je mala a godišnji prosek se kreće od 400—500 mm.

Leta su dosta kratka i blaga, sa malo padavina. Maksimalne temperature ne prelaze 35 °C.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Područje današnjeg grada bilo je deo istorijske jermenske provincije Sjunik. Naselje je prema legendi osnovao Hajkov praunuk Gegam i nazvao ga Gegamabak (jerm. Գեղամաբակ). Sjuniški knjaz Gaburn Vasak je u IX veku osnovao novo naselje i preimenovao ga u Vasakašen (jerm. Վասակաշեն), a to ime je bilo aktuelno sve do XVII veka. Početkom XIX veka jermenska populacija je napustila grad i preselila se u Gruziju.

Naselje je obnovljeno 1829/30. kada su se u njega doselili Jermeni proterani iz zapadnih delova Jermenije (danas Istočna Anadolija) iz grada Dijadin. Varoš je sve do 1969. nosila ime Bazargečar (azer. Basarkeçər; jerm. Բասարգեչար) kada je ono promenjeno u današnji oblik.

Nakon početka rata u Karabahu 1988. Azersko stanovništvo je napustilo grad koji je tokom rata često bio na udaru Azerbejdžanske artiljerije.

Demografija[uredi | uredi izvor]

Tokom sovjetskog perioda celo područje oko Vardenisa je bilo naseljeno mešovitim Azerskim i Jermenskim stanovništvom. Međutim između dve zemlje je 1988. izbio ratni sukob oko Karabaha, Azersko stanovništvo je napustilo grad a sa druge strane njih su zamenile jermenske izbeglice iz Azerbejdžana. Prema rezultatima popisa iz 2001. u gradu je živelo 13.700 stanovnika.^[1] Izrazita ekonomska nerazvijenost i velika stopa nezaposlenosti razlog su konstantnog pada broja stanovnika. Tako je broj stanovnika iz 1996. u 2001. smanjen za 2.500, a taj broj je do 2010. opao za još 1.000 ljudi. Tako danas u gradu živi oko 12.700 stanovnika (2010).^[2]

Gotovo celokupu populaciju čine etnički Jermeni, u konfesionalnom smislu pripadnici Jermenske apostolske crkve.

Privreda[uredi | uredi izvor]

Stanovništvo se uglavnom bavi poljoprivredom, trgovinom i uslugama. U samom gradu postoje brojni manji uglavnom porodični prehrambeni objekti (mlekare i pekare).

Na 10 km zapadno od grada u selu Sotk nalazi se rudnik zlata, a zalihe ove rude su među najvećim u Jermeniji upravo u ovom rudniku.

Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]

Vardenis je jedno od najstarijih naseljenih mesta na teritoriji današnje Jermenije. U gradu i njegovoj okolini nalazi se veliki broj kulturno-istorijskih spomenika različite starosti.

U centru grada nalazi se Bogorodičina crkva Surb Astvacacin građena krajem XIX i početkom XX veka. Crkva je okružena brojnim hačkarima i andgrobnim spomenicima koji datiraju iz XIV—XVII veka.

U neposrednoj blizini grada nalazi se nekropola nastala izmeđ 3. i 1. milenijuma pre nove ere.

Iz Vardenisa je poreklom jermenski fizičar i jednog od osnivača teorijske astrofizike Viktor Ambarcumjan. Njegova rodna kuća je danas pretvorena u spomen muzej.