Voklijski izvor
Voklijski izvor su jaka vrela iz kojih voda izbija uzlaznim kanalima iz dubine. Nalaze se na mestima gde topografska površina preseca sistem proširenih podzemnih pukotina ili podzemnih kanala kroz koje voda protiče uvek ili periodski, te stoga mogu biti stalna ili periodska vokliska vrela.[1]
Poreklo voklijskih izvora[uredi | uredi izvor]
Vokliski izvori su dobili ime po čuvenom jakom kraškom izvoru Vokliz u južnoj Francuskoj (blizu Avinjona).
Mesto javljanja[uredi | uredi izvor]
Ima ih po dnu i po stranama rečnih dolina, u samim rečnim koritima, pored jezera i na njihovom dnu-sublakustrijski ili podjezerski izvori (npr. u Ohridskom jezeru u Makedoniji gde su poznati pod imenom virčeta, na dnu jezera Vrane kod Biograda na moru u Hrvatskoj) – po obodu kraških polja i kraj morskih obala.[1]
Odlike voklijskih izvora[uredi | uredi izvor]
Voklijski izvori se odlikuju velikom izdašnošću: srednja izdašnost čuvenog vrela Vokliz iznosi 25-26 m³ vode u sekundi, Stela u severnoj Italiji kod Kasale Sacile 33,3 m³/s, Kabur u Ras-El-Ainu u pustinji Džezir između Tigrisa i Eufrata (na sirijskoj teritoriji) 40 m³ minimum nikada ispod 32 m³/s), Na Floridi dva jača vikliska vrela, Silver Spring i Blu Spring sa 15, odnosno 16 m³/s, Manavgat u južnoj Turskoj 125-130 m³/s.[1]
U Srbiji[uredi | uredi izvor]
U Srbiji se nalazi nekoliko jačih voklijskih izvora: (Žagubičko, Krupajsko, Ljuberađsko, Sopotničko, vrela Gradca).
U Crnoj Gori[uredi | uredi izvor]
U Crnoj Gori najveću izmerenu izdašnost ima vrelo Ljuta u Boki Kotorskoj -170 m³/s, dok maksimalna verovatna iznosi oko 300 m³/s.Tolika količina vode može da protiče samo kroz velike podzemne kanale i da izbija na površinu iz dubokih sifona.[1]
Voklijski izvori daju u sušnom dobu ne samo manju količinu vode, nego neki od njih i presuše. Odlikuju se velikim kolebanjem izdašnosti, što pokazuje primer nekih izvora ovog tipa koji se nalaze u Crnoj Gori.
Izvori u Crnoj Gori[uredi | uredi izvor]
Veliki je broj voklijskih izvora u Crnoj Gori. Neki od njih su: Ljuta (minimum izdašnosti 0,20 m³/s- mahimum 170 m³/s), Škurda (0,05m³/s-335m³/s), Obod (0,02 m³/s-60 m³/s), Oboštičko oko (0,01 m³/s -30 m³/s).[1]
