Gavrilo Gaja Pantelić
| Gavrilo Gaja Pantelić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Puno ime | Gavrilo Pantelić |
| Druga imena | Gavrilo Vodeničarević |
| Nadimci | Gaja |
| Datum rođenja | 1774. |
| Mesto rođenja | Žabare, Topola., Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 1849. (74/75 god.) |
| Mesto smrti | Topola,, Kneževina Srbija. |
| Prebivalište | Zagorice, Topola. |
| Državljanstvo | srpsko |
| Religija | pravoslavlje |
Gavrilo „Gaja“ Pantelić takođe poznat i kao Gavrilo „Gaja“ Vodeničarević (Žabare, Topola, 1774 [1] – Topola?, 1849 [2] ) je bio srpski seljak iz Zagorice, dobar prijatelj i pašenog vožda Karađorđa Petrovića, učesnik srpskog ustanka i jedan od poznatijih ljudi ustaničke Srbije pod voždom Karađorđem.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Bio je sin Pantelije Jovanovića Desimirovića iz Žabara kod Topole,[3][4] koji se sa porodicom doselio u Zagoricu,[3] isto kao i otac vožda Karađorđa Petrovića, Petar Jovanović, sa kojim je bio prijatelj još dok su im porodice živele u Žabarima,[3] i njegove supruge. Porodica Pantelije J. Desimirovića doselila se u Zagoricu otprilike u isto vreme kada i porodica oca vožda Karađorđa. Njegov otac Pantelija bio je vodeničar u Zagorici, a Karađorđev otac pčelar.[3] Gavrilo je imao tri brata, starijeg, Jevtu Pantelića (1767–1836) i dva mlađa brata.[5] Njegov brat Jevta imao je sina Radoja (rođen 1816). Gaja Pantelić je bio dobar i stari prijatelj sa voždom, a kasnije mu je postao i pašenog,[3] oženivši sestru Karađorđeve supruge Jelene, imao je tri sina, Milosava, Milovana i Živana.[5] Gaja je poznavao Karađorđa od detinjstva.[3] Njihovi očevi su bili dobri prijatelji i to prijateljstvo se prenelo i na njih dvojicu. U vreme ustaničke Srbije, u vreme vožda Karađorđa, bio je odan saradnik svog dobrog starog prijatelja.[3]
„Jasenica“ Borivoja M. Drobnjakovića (1890–1961) o poreklu njegove porodice iz Zagorice kaže: „Gajići 12 k. Slava: sv. Nikola. Pre 100 g.[6] se doselili iz Žabara (od Jankovića). Od njih su Todorovići - Pešakovići u Belosavcima.“ [7] Ista knjiga o poreklu jedne porodice iz Žabara kaže sledeće: „... Nedeljkovići (Jankovići 9, Čolići 10, Markovići 9, Jovičići 6, Vesići 7, Uroševići 6, Milovanovići 5, Brkići 5, Radojevići 9, Simići 3, Stepanovići 1, Đurđevići 2, Miloševići 2, Vujičići 2, Radojkovići 4, Vulovići 2, Stanići 2). 84 k. Slava: sv. Nikola. Došao praded Nedeljko sa sedam sinova iz Kladnice (Sjenica). Od doseljenja su peto ili šesto koleno. Rod su im: Gajići (u Zagorici), Blažići (u Rabrovcu), Vujičići (u Aranđelovcu), Uroševići (u Natalincima).“ [7]
Pantelić o Karađorđu Petroviću[uredi | uredi izvor]
U poslednje dve godine svog života, Gavrilo Gaja Pantelić (1774–1849) je ispričao svoja sećanja iz vremena ustaničke Srbije i o svom starom prijatelju i pašenogu Karađorđu, srpskom istoričaru Isidoru Stojanoviću (1809–1849), što je Isidor i zapisao u svoje delo „Delovodni protokol Karađorđa Petrovića“ iz 1848. godine.[3] Na osnovu tog dela, iz kazivanja Gaje Pantelića, znamo da je vožd Karađorđe rođen u selu Petrovac,[8][9] 1766. godine,[9] jer je, kako Pantelić kaže, vožd bio osam godina stariji od njega.[3] Ako uzmemo u obzir činjenicu da je ruski diplomata Konstantin Rodofinikin zapisao podatak da je Karađorđe rođen na Đurđic, samim tim poznat je tačan datum i mesto rođenja prvog novovekovnog srpskog vladara. Milan M. Jovanović iz Viševca kod Rače, u svom delu „Prilog o naselju Viševac“,[10] samo je zapisao najverovatnije datum i mesto krštenja vožda, ali savremenici tog događaja su kasnije, po svemu sudeći, zaboravili tačnu godinu kada je vožd kršten, a to je najverovatnije bilo one godine koje je i rođen.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Isidor Stojanović, „Delovodni protokol Karađorđa Petrovića“ (1848).
- Miodrag„Mile“ Nedeljković, „Delovodni protokol Karađorđa Petrovića“, (izdanje iz 1987).
- Milan M. Jovanović, „Prilog o naselju Viševac“, (1938).
- Borivoj M. Drobnjaković, „Jasenica“ (1923).
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Rođen je prema ličnoj tvrdnji, 1774. godine.
- ^ Umro je prema matičnim knjigama 1849.
- ^ a b v g d đ e ž z „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 31. 10. 2020. g. Pristupljeno 05. 10. 2021.
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 30. 08. 2011. g. Pristupljeno 05. 10. 2021.
- ^ a b Poznato je na osnovu teftera.
- ^ Delo Borivoja Drobnjakovića objavljeno je 1923. godine, pa ispada da su se Pantelija, Gajin otac i Petar, Karađorđev otac doselili sa svojim porodicama u Zagoricu oko 1823. godine, ali to ne može biti tačno, jer se to moralo dogoditi 45 - 50 godina ranije.
- ^ a b https://www.scribd.com/doc/306131803/Borivoje-M-Drobnjakovi%C4%87-Jasenica, Borivoj M. Drobnjaković, „Jasenica“ (1923).
- ^ To selo više ne postoji, a nalazilo se između sela Viševac i Sepci.
- ^ a b Miodrag„Mile“ Nedeljković, „Delovodni protokol Karađorđa Petrovića“, (izdanje iz 1987).
- ^ http://arhiva.glas-javnosti.rs/arhiva/2004/02/09/srpski/DO04020801.shtml