Galebova krila (spomenik)
|
Ovaj članak je deo članka o Spomenicima posvećenim Narodnooslobodilačkoj borbi 1941—1945.
|
Spomenik Galebova krila je monumentlni spomenik iznad sela Podgore u blizini Makarske. Visok je preko 20 metara. Autor spomenika je vajar Rajko Radović.
Istorijska pozadina[uredi | uredi izvor]
Za vreme rata, u Podgori je 28. decembra 1942. bila formirana prva mornarička stanica, a 23. januara 1943. godine osnovan Prvi mornarički odred. Posle kapitulacije Italije 8. septembra 1943, Podgora je postala sedište Primorske flotile, a u oktobru 1943. tamo je formirana 26. dalmatinska divizija NOVJ.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Spomenik je svečano otkrio predsednik SFRJ, Josip Broz Tito, 10. septembra 1962. godine, na dvadesetu godišnjicu osnivanja Jugoslovenske ratne mornarice. Ovaj spomenik Radović je izradio u fazi jugoslovenskog vajarstva kada se ugledao na primenu geometrizma i simbolike u izradi spomenika.[2]
Nacionalisti su dva puta pokušali da sruše spomenik, ali su ga zbog njegove specifične konstrukcije samo oštetili. Kada je predsednik Hrvatske, Franjo Tuđman, 1997. godine posetio Podgoru, obraćajući se narodu rekao je: „Hvala vam, Podgorani, što ste sačuvali ovaj divni spomenik“. Jedna žena iz mase mu je doviknula: „Nismo ga mi sačuvali, već je on sa svojom žilavošću bio jači od tvojih rušitelja-minera“.[3]
Opis[uredi | uredi izvor]
Spomenik predstavlja stilizovana galebova krila u letu što obeležava pobedu nad fašizmom na Jadranskom moru. Levo krilo na spomeniku je uspravno, odnosno u letećem položaju, dok je desno je savinuto prema dole nalevo. Osim što se slavi pobeda, spomenikom se odaje i počast palima za oslobođenje zemlje, simbol čega je slomljeno krilo.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Vojna enciklopedija (knjiga šesta). Beograd 1973. godina, 753. str.
- ^ Revolucionarno vajarstvo. „Spektar“, Zagreb 1977. godina, 22. str.
- ^ Rušenje antifašističkih spomenika u Hrvatskoj 1990-2000. „SABARH“, Zagreb 2002. godina, 217. str.
