Grgur Pavlović Hrvatinić
| Grgur | |
|---|---|
 Donji Kraji u srednjovekovnoj Bosni | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Grgur Pavlović Hrvatinić |
| Mesto rođenja | Bosanska banovina, Donji Kraji |
| Datum smrti | posle 1360. |
| Mesto smrti | Dobra Kuća, Ugarsko kraljevstvo |
| Porodica | |
| Supružnik | nepoznato |
| Potomstvo | nepoznato |
| Roditelji | Pavle Hrvatinić nepoznato |
| Dinastija | Hrvatinići |
| knez Zemunika | |
| Period | posle 1345. - posle 1360. |
| Prethodnik | Pavle Hrvatinić |
| Naslednik | Lajoš I Anžujski |
 | |
Grgur Pavlović Hrvatinić (umro posle 1360) je bio velikaš iz Donjih Kraja. Kao knez je sa svojim bratom Vladislavom upravljao župom Zemunik (Zemljanik) nasledivši svoga oca Pavla Hrvatinića. Pavlovići su 1357. godine prepustili ugarskom kralju Lajošu Zemunik u zamenu za posede oko Dobre Kuće kod Daruvara. Grgur je umro posle 1360. godine kada se poslednji put pominje u istorijskim izvorima.
Porodica[uredi | uredi izvor]
Grgur je pripadao velikaškoj porodici Hrvatinića koja je od kraja 13. veka upravljala Donjim Krajima. Grgurov deda, Hrvatin, rodonačelnik Hrvatinića, bio je vazal bribirskih knezova Šubića. Hrvatinovi sinovi kasnije menjaju stranu i u borbi bana Mladena II Šubića protiv ugarskog kralja Karla Roberta i pretendenta Stefana II Kotromanića podržavaju Stefana. Izgleda da je Pavle prvi od svoje braće prešao na stranu Stefana II. Njegovo ime prvi put srećemo u ispravi lokalnog velikaša Berislava Skočića iz 1323. godine. Isprava je sastavljena pred Pavlom. Iz ove isprave saznajemo da je Pavle verno služio Stefana II Kotromanića od koga je na upravu dobio župu Zemljanik. Pavle je umro posle 1345. godine. Imao je dvojicu sinova, Grgura i Vladislava[1][2][3].
Biografija[uredi | uredi izvor]
Hrvatinići su se 1351. godine podelili tako da su Vukoslavići (Vuk, Pavle i Vlatko) dobili župu Banjicu, a Pavlovići župu Zemljanik. U ime Vukoslavića nastupao je knez Vlatko, a u ime Pavlovića knez Grgur. Ugarski kralj Lajoš I (1342-1382) nastavio je politiku učvršćenja centralne vlasti koji je sprovodio njegov otac. Na početku vladavine je od Tvrtka uzeo teritorije između Cetine i Neretve (Humska zemlja) potvrdivši mu, za uzvrat, vlast nad Usorom i Soli. Uspeo je svojoj vlasti potčiniti i deo Donjih Kraja. Naime, sinovi kneza Pavla, Grgur i Vladislav, zajedno sa Grgurom Stjepanićem, ponudili su ugarskom kralju vernu službu. Njihovi posedi su 1357. godine izuzeti iz vlasti bosanskog bana. Izgleda da je na kraljevu stranu prešao i Pavle Vukoslavić dok je Vlatko ostao veran bosanskom banu sve do ugarskog pohoda iz 1364. godine kada prelazi na stranu Lajoša[4][5].
U zamenu za posede u Donjim Krajima, Pavlovići su dobili deo grada Dobra Kuća kod Daruvara. Nakon prelaska na stranu ugarskog kralja istupa jedino Grgur Pavlović, dok se njegov brat Vladislav više ne pominje. Grgur je 1358. godine doneo pečuški Kaptol, ispravu o razgraničenju Dobre Kuće. Dve godine kasnije pominje se kao osoba kojoj su neki kraljevi podanici naneli velika nasilja. Tada se po poslednji put pominje u istorijskim izvorima.
Ferdo Šišić je pogrešno smatrao da je Grgur imao sina Pavla čiji se sinovi (Gojislav, Nikola i Nelipić) 1365. godine pominju sa pridevom "od Dobre Kuće"[3].
Porodično stablo[uredi | uredi izvor]
| Stjepan (knez Donjih Kraja) | ||||||||||||||||
| Hrvatin Stjepanić | ||||||||||||||||
| Pavle Hrvatinić | ||||||||||||||||
| Grgur Pavlović | ||||||||||||||||
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mrgić 2002, str. 55.
- ^ Mrgić 2008, str. 69–72
- ^ a b Hrvatski biografski leksikon
- ^ Mrgić 2008, str. 78.
- ^ Mrgić 2002, str. 94.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mrgić, Jelena (2002). Donji Kraji: Krajina srednjovekovne Bosne. Beograd: Filozofski fakultet.
- Mrgić, Jelena (2008). Severna Bosna: 13-16. vek. Beograd: Istorijski institut.
- Hrvatski biografski leksikon, pdf