Grupa zgrada koje čine nedeljivu celinu u Nišu
| Grupa zgrada koje čine nedeljivu celinu u Nišu | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Niš |
| Opština | Medijana |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | spomenik kulture |
| Vreme nastanka | Druga decenija 20. veka |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
Grupa zgrada koje čine nedeljivu celinu jeste grupa objekata koji se nalaze u Nišu. Predstavljaju nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture Srbije.
Opšte informacije[uredi | uredi izvor]
Između Prvog i Drugog svetskog rata Obrenovićeva ulica se brzo razvijala: gradile su se palate, kafane, zanatske radnje evropskog izgleda. Na samom ulazu u Obrenovićevu ulicu u Nišu, sa desne strane, stavljene su pod zaštitu države dve zgrade u duhu moderne: nekadašnja palata Nisim i niz zgrada nad kojom je današnji tržni centar Gorča.
Palata Nisim koju su izgradili braća Nisim (trgovci iz Niša) imala je prizemlje u kome su bile smeštene prodajne prostorije dok su spratovi bili namenjeni za stanovanje. Objekat je izgrađen početkom 20. veka u duhu moderne a njen projektant bio je Josif Albala. Ova trospratna zgrada svojim volumenom ističe namenu objekta i unutrašnju organizaciju prostora. Plitke fasadne kanalure postavljene su između prozorskih otvora, na taj način, zajedno sa igrom prvog i drugog plana fasadnih ravni, zaobljenim uglovima terasa i treće etaže vizualno se smanjuje masivnost i neprobojnost objekta u tada već popularnoj upotrebi betona. Niz zgrada, koje danas nadvisuje tržni centar Gorča, su bogato ukrašene zgrade sajdžije Mihajlovića, čiju je dogradnju projektovao arhitekta Aleksandar Buđevac. Niz ovih zgrada, s obzirom da su građene po principu kuće u nizu, međusobno razdvaja denivelacija u visini venca susednog niza.
Zgrade se sastoje od prizemlja sa visokim portalima i sprata sa ritmički postavljenim prozorima (kojima je naglašena horizontalnost kao i simetričnost objekata). Obrada fasade je u duhu klasicizma sa elementima secesije, koja je najviše vidljiva na grupi zgrada sa centralnom terasom od kovanog gvožđa sa biljnim ornamentima. Prozori su naglašeni imitacijama dekorativnih stubića na bočnim stranama prozora i timpanonima. U gornjim etažama protežu se frizevi, kružni otvori sa gravurama u metalu. Pilastri sa kapitelima čine sledeći niz dekorativnih elemenata na fasadi koji svojom ritmičnošću daju strogost celoj kompoziciji i mogućnost nadovezivanja sa susednim nizom (u kome preovladavaju jasne forme sa pročišćenim i pojednostavljenim elementima na fasadi) u jednu nerazdvojivu celinu.[1]
Upisane su u registar Zavoda za zaštitu spomenika kulture Niš 1983. godine.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Grupa zgrada koje čine nedeljivu celinu, Ul. M.Tita 12, 14 i 16, Niš”. nasledje.gov.rs. Pristupljeno 23. 9. 2022.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Grupa zgrada koje čine nedeljivu celinu u Nišu na sajtu nasledje.gov.rs
- Informacioni sistem
- Spisak svih spomenika
