Despina (mitologija)
.jpg)
Despina Despoina (grč. Δέσποινα) je u grčkoj mitologiji bila nimfa. Ovo je ime koje označava „vladajuću boginju“ ili „gospodaricu“, takođe je epitet Afrodite, Demetre i Persefone.[1]
Etimologija
[uredi | uredi izvor]Despina, Despoina na starogrčkom „Δέσποινα“ znači „gospodarica kuće“. U sadašnjosti ovaj termin se koristi za Bogorodicu, pošto u prenesenom značenju znači i vladičica. U Vizantiji se termin despot koristio za boga, cara, arhiepiskopa i mitropolite. I u savremenoj Grčkoj mitropolite oslovljavaju sa ovim terminom.
Mitologija
[uredi | uredi izvor]Bila je kćerka Posejdona i Demetre i u arkadijskom misterioznom kultu je poštovana kao božanstvo domaćih životinja i plodnosti i kao zaštita od njihovog predatora lisise. Pošto je bila poštovana mnogo više od Artemide, njena sveta životinja je bila jelen kao ekvivalent Artemidi. Njeno pravo ime se otkrivalo samo prilikom inicijacije.[2] Naime, kada je ožalošćena Demetra tražila kćerku Persefonu, koju je oteo Had, Posejdon je poželeo njenu ljubav. Kako bi ga izbegla, preobrazila se u kobilu i sakrila među konje kralja Onka. I Posejdon se preobrazio u pastuva i oplodio je. Tako su rođeni konj Arion i Despina, čije ime nije smelo da se izgovara.[3] Despina je izjednačavana sa Persefonom, Artemidom i Hekatom.[2]
Kult
[uredi | uredi izvor]Pausanija je izveštavao da je u Arkadiji (u Likosuri) postojalo svetilište posvećeno Despini, gde se između ostalog nalazio njen oltar, kao i statue nje i njene majke kako sede na tronu, sa hoklicama ispod nogu, izvajane od jednog jedinog komada kamena. Veličine su odgovarale prikazu Majke u Atini. Despina je u krilima držala palicu, a u desnoj ruci nekakvu kutiju. Iza Despininog hrama sa desne strane, nalazila se dvorana gde su Arkađani proslavljali misterije, gde su velikodušno nudili žrtve Despini, koju su poštovali više od drugih božanstava. Svaki čovek je žrtvovao šta god da je posedovao, ali se žrtve nisu klale, već su se isecali i davali komadi. Nuđeni su i svi plodovi voća osim nara. Iza ove dvorane je bio gaj posvećen ovoj boginji, okružen kamenim zidovima i unutar koga je drveće bilo posađeno.[2]
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ „Greek Myth Index: Despoena”. Arhivirano iz originala 19. 04. 2010. g. Pristupljeno 24. 08. 2010.
- ^ a b v theoi.com: Despoine
- ^ Cermanović-Kuzmanović, A. & Srejović, D. 1992. Leksikon religija i mitova. Savremena administracija. Beograd.
