Dragutin Kojić
| Dragutin Kojić | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Datum rođenja | 20. oktobar 1888. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mesto rođenja | Zakuta, Kraljevina Srbija | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Datum smrti | 26. novembar 1941. (53 god.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mesto smrti | Beograd, Okupirana Srbija | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Porodica | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Supružnik | Olga Kojić | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Politička stranka | Narodna radikalna stranka Jugoslovenska nacionalna stranka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dragutin Kojić (Zakuta, 20. oktobar 1888 – Beograd, 26. novembar 1941) bio je srpski pravnik i političar, u više mandata ministar u vladama Kraljevine Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Zakuti, srezu gružanskom, 20. oktobra 1888. godine. Njegov otac je bio Sreten Kojić, jedan od osnivača Narodne radikalne stranke. Njegova majka je bila Italijanka, ali je prešla u pravoslavlje i uzela ime Danica. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a gimnaziju u Kragujevcu 1905. godine. Diplomirao je na Pravnom fakultetu u Beogradu, a 1908. godine odlazi u Francusku na doktorske studije. Doktorirao je 1910. godine sa tezom L'Annexion de la Bosnie et de l'Herzegovine et le droit intermational public. U Francuskoj je upoznao i svoju buduću suprugu Olgu Gluščević. Nakon završenih studija, neko vreme je proveo u diplomatskoj službi.[1][2]
Kao dobrovoljac borio se u Balkanskim ratovima, a kao rezervni potporučnik učestvovao je u Prvom svetskom ratu. Bio je član Pašićevog kabineta u izbegličkoj vladi na Krfu, potom sekretar Srpskog predstavništva u Londonu. Neko vreme obavljao je i dužnost sekretara srpske delegacije na mirovnoj konferenciji u Parizu.[1]
U politički život stupio je vrlo rano kao član Narodne radikalne stranke. Za narodnog poslanika izabran je prvi put 1923. godine u Kragujevačkom izbornom okrugu, u kojem je biran i na kasnijim izborima 1925. i 1927. godine. Na izborima 1931. godine predstavljao je Gružanski srez.[1]
Bio je ministar trgovine i industrije 1923. godine, ministar saobraćaja i zastupnik ministra šuma i ruda iste godine, ministar šuma i ruda 1924. Kao pristalica dinastije Karađorđevića nakon uvođenja Šestojanuarske diktature napustio je radikale i 1931. godine postao je ministar pravde u vladi Petra Živkovića. Godinu dana kasnije postao je ministar prosvete. U vladi Milana Srškića bio je ministar bez portfelja (1932-1934), a u vladi Nikole Uzunovića ministar poljoprivrede i zastupnik ministra pravde (1934-1935). Brinuo je o poljoprivredi i nastojao je početkom tridesetih da utiče na donošenje opšteg plana razvoja jugoslovenske poljoprivrede. Nakon ubistva kralja Aleksandra u Marselju podneo je ostavku i u novoj vladi Bogoljuba Jevtića postao ministar pravde. Nakon pada Jevtićeve vlade 1935. godine prelazi u opoziciju.[1][2]
Doneo je Privremeni nastavni plan i program za višu narodnu školu u Kraljevini Jugoslaviji 26. avgusta 1932, koji je stupio na snagu septembra iste godine. Na njegov predlog zatvoreno je 13 nepotpunih srednjih škola; 12 potpunih srednjih škola je svedeno na nepotpune; zatvoreno je 5 učiteljskih škola u Kraljevini. Muška i ženska učiteljska škola spojene su u jednu u Zagrebu, Ljubljani i Mariboru; zatvorena je Treća realna gimnazija u Ljubljani i Realna gimnazija u Koprivnici. Štednja, zatvaranje gimnazija i srednjih škola, uvođenje školarine, pooštravanje uslova za upis u gimnazije samo su neke od mera njegove prosvetne politike.[1][2]
Propisao je pravila o vršenju verskih dužnosti učenika srednjih i srednjih stručnih škola pravoslavne, katoličke i drugih veroispovesti; takođe, i pravila o polaganju praktičnog učiteljskog ispita; o polaganju državnog i stručnog ispita za profesore i učitelje veština umetničkih škola (muzičkih i umetničkih akademija i škola i konzervatorija); o nižem i višem tečajnom ispitu u realnim i klasičnim gimnazijama i realkama; o učiteljskom ispitu zrelosti u Višoj domaćičkoj školi u Starom Futogu, i pravilnik o naplati ulaznica za razgledanje državnih muzeja.[1]
Početkom 1938. godine kao poslanik Jugoslovenske nacionalne stranke u Narodnoj skupštini kritikovao je sporazum Udružene opozicije sa Seljačko-demokratskom koalicijom Vlatka Mačeka kao najteži udar državnom jedinstvu.[3] Kandidovao se za narodnog poslanika na izborima u decembru iste godine, ali nije bio izabran.[2]
Kojić je zajedno sa ocem Sretenom pomogao obnovu Crkve Svete Angeline u Zakuti, zdaužbine Tome Vučića Perišića. Njegovim zalaganjem u Zakuti su podignuti nova školska zgrada i spomenik borcima Gruže iz Prvog svetskog rata. Kojić je odlikovan: Karađorđevom zvezdom, Obilićevom medaljom, Ordenom Belog orla sa mačevima, francuskom Legijom časti, britanskim Ordenom kralja Đorđa.[2]
Porodica[uredi | uredi izvor]
Dragutinov otac Sreten Kojić bio je jedan od prvaka Narodne radikalne stranke i dugogodišnji radikalski poslanik za Okrug kragujevački.
Rođak Dragutina Kojića bio je čuveni arhitekta Branislav Kojić. Dragutin je po projektu Branislava Kojića podigao impozantnu vilu u rodnoj Zakuti koja je oduzeta porodici nakon Drugog svetskog rata.
Dragutinova supruga Olga Kojić bila je ćerka poznatog srpskog pisca i prevodioca Okice Gluščevića.[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ „Dragutin Kojić | Forum beogradskih gimnazija”. Forum beogradskih gimnazija. Pristupljeno 9. maj 2023.
- ^ a b v g d Srpski biografski rečnik. Knj.5, Kv-Mao. Novi Sad: Matica srpska. 2011. str. 162. ISBN 978-86-7946-085-1.
- ^ „G. dr. Dragutin Kojić (JNS) izjavljuje da je sporazum UO-SDK najteži udar za državno jedinstvo”. Vreme: 4. 15. februar 1938.
- ^ „Čitulja”. Vreme: 13. 29. mart 1940.