Жути ноћурак
| Žuti noćurak | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | O. biennis
|
| Binomno ime | |
| Oenothera biennis | |
| Sinonimi[1] | |
| |
Žuti noćurak (lat. Oenothera biennis), je lekovita vrsta iz roda Oenothera poreklom iz istočne i centralne Severne Amerike, od Njufaundlenda zapadno do provincije Alberta, na jugoistoku do Floride i na jugozapadu do Teksasa i široko naturalizovana na drugim mestima sa umerenom i suptropskom klimom.[2] od semena noćurka, dobija se ulje, bogato esencijalnim masnim kielinama.[3][4]
Rast i cvetanje[uredi | uredi izvor]
Žuti noćurak je dvogodišnja biljka, stabljike visoke od 30 do 150 cm. Listovi su eliptični, talasasto nazubljenog oboda, dužine 5-20 cm i 1-2,5 cm široki.
Cvetanje traje od kraja proleća do kraja leta. Cvetovi su hermafroditni, mirisni,nalaze se na visokom stablu i traju samo do podneva. Otvaraju se primetno brzo svako veče praveći interesantan spektakl, odakle ime noćurak.
Cveće je žuto 2,5-5 cm prečnika sa četiri latice. Cvet ima, za nas ne vidljiv, putokaz za nektar. Ova šara na cvetu je vidljiva pod ultraljubičastim svetlom i vidljiva je za oprašivače, leptire i pčele.
Plod je čaura 2-4 cm duga i 4-6 mm široka sa puno semena koje je dugo od 1-2 mm i koje se oslobađa kada se zrela čaura otvori u četiri režnja.[5][6][7][8]
Ekologija[uredi | uredi izvor]
Seme biljke je važna hrana za ptice[9]
Rasprostranjenje[uredi | uredi izvor]
U Srbiji, noćurak se gaji ali je čest i podivljao, pored puteva, na peskovitom terenu, obalama reka, na železničkim nasipima.
Upotreba[uredi | uredi izvor]
Zrelo seme sadrži oko 7-10% gama-linolenske kiseline (GLK) koja je esencijalna masna kiselina. Ulje jagorčevine (epo), koje sadrži GLK se često korisiti za lečenje nekih medicinskih oboljenja[10] i smatra se za dodatak ishrani, a ne kao lek.
Listovi biljke su jestivi kada se koriste kao povrće.[11] Koren je jestiv takođe.[9]
-
Rozeta -
cveće i kapsule plodova -
Moljac jagorčevine (Schinia florida) na cvetu -
Stanište, suvo i sunčano mesto
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „The Plant List: A Working List of All Plant Species”. Pristupljeno 7. 12. 2014.
- ^ Germplasm Resources Information Network: Oenothera biennis Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. septembar 2015)
- ^ http://www.umm.edu/altmed/articles/evening-primrose-000242.htm Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. maj 2013) (Retrieved 6/17/13)
- ^ http://nccih.nih.gov/health/eveningprimrose (Retrieved 6/17/13)
- ^ Borealforest: Oenothera biennis Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. jul 2007)
- ^ Plants of British Columbia: Oenothera biennis Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. decembar 2016)
- ^ Jepson Flora: Oenothera biennis
- ^ Ultraviolet Flowers: Oenothera biennis
- ^ a b „Lady Bird Johnson Wildflower Center”. Pristupljeno 7. 12. 2014.
- ^ Mayo Clinic - Drugs and Supplements: Evening primrose (Oenothera spp.
- ^ Gaertner, Erika E. (1968). „Additions to the list of wild edible plants preservable by the deep freeze method”. Economic Botany. 22 (4): 369—370. S2CID 25710135. doi:10.1007/BF02908133.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Profile: Yellow Evening-primrose (Oenothera biennis) Photos, Drawings, Text. (Wild Plants of Winnipeg from Nature Manitoba)
