Incident u Kerčkom moreuzu
| Incident u Kerčkom moreuzu | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Rusko-ukrajinskog rata | |||||||||
 Tegljač Jani Kapu nabijen patrolnim čamcem Don kako ga vidi ukrajinski artiljerijski čamac Giurza-M | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 Rusija |
 Ukrajina | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
|
Vladimir Putin Sergej Šojgu |
 Petro Porošenko | ||||||||
| Jačina | |||||||||
|
10 brodova:
(PS Izumrud & PS Don)
|
2 artiljerijska čamca Gjurza-M (Berdjansk i Nikopolj) 1 tegljač (Jani Kapu) | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 2 broda blago oštećena |
Zarobljene 24 posade 3 broda zarobljena (2 topovnjače, 1 tegljač; dva broda oštećena, izgubljeni motori) | ||||||||
| Napomene: Uzrok smrti je sporan | |||||||||
Incident u Kerčkom moreuzu je međunarodni incident koji se dogodio 25. novembra 2018. godine, tokom kojeg je obalska straža ruske Federalne službe bezbednosti (FSB) pucala i zarobila tri broda ukrajinske mornarice nakon što su pokušali da pređu iz Crnog mora u Azovsko more kroz moreuz na putu ka luci Mariupolj[1]. To je bio prvi put da su ruske snage otvoreno angažovale ukrajinske snage tokom rusko-ukrajinskog sukoba.
Rusija je 2014. anektirala obližnje poluostrvo Krim, koje je pretežno međunarodno priznato kao ukrajinska teritorija. Kasnije je izgradio Krimski most preko moreuza. Prema sporazumu iz 2003. godine, moreuz i Azovsko more su namenjeni da budu zajedničke teritorijalne vode obe zemlje i da im se slobodno pristupi[2][3]. Rusija, zauzvrat, insistira na tome da, dok ugovor iz 2003. ostaje pravno važeći, ukrajinski brodovi moraju tražiti dozvolu pre nego što uđu u ruske vode duž perimetra Krima kao bilo koji transnacionalni vodni prelaz, kako je regulisano Ugovorom o pravu mora[4]. Ukrajina ne priznaje aneksiju Krima od strane Rusije, stoga Ukrajina smatra da je pozivanje na međunarodni ugovor u vezi sa vodama Krima nelegitimno[5].
Dok se flotila, koja se sastojala od dve topovnjače i tegljača, približavala Kerčkom moreuzu, ruska obalska straža je rekla da su više puta tražili od ukrajinskih brodova da napuste ono što su nazivali „ruskim teritorijalnim vodama“. Rekli su da brodovi nisu ispoštovali formalnu proceduru za prolaz kroz moreuz, da su ukrajinski brodovi opasno manevrisali i da ne reaguju na radio komunikaciju[6][7]. Ukrajina je saopštila da je unapred obavestila Ruse da će se brodovi kretati kroz moreuz, da su brodovi uspostavili radio vezu sa Rusima, ali da nisu dobili odgovor, i citirala je sporazum iz 2003. godine protiv tvrdnje da su brodovi ušli Ruske teritorijalne vode[8]. Rusi su pokušali da zaustave ukrajinske brodove, ali su oni nastavili da se kreću u pravcu mosta. Dok su se približavali mostu, ruske vlasti su ispod njega postavile veliki teretni brod, blokirajući prolaz u Azovsko more. Ukrajinski brodovi ostali su usidreni u moreuzu osam sati, pre nego što su se vratili da bi se vratili u luku u Odesi. Ruska obalska straža ih je progonila dok su napuštali to područje, a kasnije je pucala na plovila i zaplenila ih u međunarodnim vodama kod obale Krima[9][10]. U sukobu su povređena tri člana ukrajinske posade, a Rusija je zadržala svih dvadeset četiri ukrajinska mornara sa zarobljenih brodova[11].
Ukrajinski predsednik je incident okarakterisao kao potencijalnu preteču ruske invazije i proglasio vanredno stanje duž granice sa Rusijom i u obalnim oblastima Crnog mora, koje je isteklo 26. decembra 2018. godine[12]. Ruska vlada je incident nazvala namernom provokacijom ukrajinskog predsednika Petra Porošenka uoči ukrajinskih predsedničkih izbora 2019. godine. Incident se dogodio nekoliko dana pre samita G20 u Buenos Ajresu 2018. Zapadni lideri su se na to pozivali kada su govorili o sankcijama Rusiji.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Krimska kriza
- Referendum o statusu Krima 2014.
- Evromajdan
- Revolucija dostojanstva
- Rusko-ukrajinski rat
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Osborn, Andrew; Polityuk, Pavel (25. 11. 2018). „Russia seizes Ukrainian ships near annexed Crimea after firing on them”. Reuters. Arhivirano iz originala 26. 11. 2018. g. Pristupljeno 26. 11. 2018.
- ^ „Agreement between the Russian Federation and the Ukraine on cooperation in the use of the sea of Azov and the strait of Kerch.”. Food and Agriculture Organisation of the United Nations Database. 24. 12. 2003. Arhivirano iz originala 30. 11. 2018. g. Pristupljeno 2. 12. 2018.
- ^ „Ukraine-Russia sea clash: Who controls the territorial waters around Crimea?”. BBC News. 27. 11. 2018. Arhivirano iz originala 19. 12. 2018. g. Pristupljeno 19. 1. 2019.
- ^ [1][mrtva veza]
- ^ Koval, Dmytro (2021). „The Award Concerning Jurisdiction in the Coastal State Rights Dispute Between Ukraine and Russia: What Has Been Decided and What to Expect Next”. Lex Portus (na jeziku: ukrajinski). 7 (1). doi:10.26886/2524-101X.7.1.2021.1
. Arhivirano iz originala 25. 2. 2022. g. Pristupljeno 15. 6. 2021.
- ^ „O provokacionnыh deйstviяh korableй VMS Ukrainы”. fsb.ru (na jeziku: ruski). Russian Federal Security Service. 26. 11. 2018. Arhivirano iz originala 26. 11. 2018. g. Pristupljeno 28. 11. 2018.
- ^ „Russian forces fulfilled 'military duty' in stopping Ukraine ships: Putin”. Agence France-Presse. 28. 11. 2018. Arhivirano iz originala 2. 12. 2018. g. Pristupljeno 19. 1. 2019 — preko New Straits Times.
- ^ Larter, David B.; Bodner, Matthew (28. 11. 2018). „The Sea of Azov won't become the new South China Sea (and Russia knows it)”. Defense News. Arhivirano iz originala 25. 2. 2022. g. Pristupljeno 2. 12. 2018.
- ^ „Russia-Ukraine sea clash in 300 words”. BBC News. 30. 11. 2018. Arhivirano iz originala 5. 12. 2018. g. Pristupljeno 12. 12. 2018.
- ^ Osborn, Andrew; Polityuk, Pavel (25. 11. 2018). „Russia fires on and seizes Ukrainian ships near annexed Crimea”. Reuters. Arhivirano iz originala 7. 12. 2018. g. Pristupljeno 19. 1. 2019.
- ^ Troianovski, Anton; Ferris-Rotman, Amie (27. 11. 2018). „Russia shrugs off Western pressure over Black Sea incident with Ukraine”. The Washington Post. Arhivirano iz originala 14. 1. 2019. g. Pristupljeno 19. 1. 2019.
- ^ Hodge, Nathan; Berlinger, Josh (26. 11. 2018). „Ukrainian lawmakers approve martial law as tensions with Russia escalate”. CNN. Arhivirano iz originala 26. 11. 2018. g. Pristupljeno 26. 11. 2018.
