Ist End
Ist End Londona (engl. East End of London, u prevodu Istočni kraj Londona ili prosto Istočni kraj) je deo Londona koji se proteže istočno od zidina srednjovekovnog Londona i severno od Temze. Iako nije univerzalno prihvaćena kao zvanična granica, reka Lea može se uzeti za još jednu granicu.[1] Istočni kraj Londona nije isto što i Istočni London, koji obuhvata daleko širu oblast.
Termin istočni London ulazi u upotrebu krajem 19. veka,[2] kada je porast populacije Londona doveo do ekstremnog prenaseljavanja oblasti i visoke koncentracije siromašnih ljudi i imigranata.[3] Tokom vremena Istočni kraj postaje sinonim za siromaštvo, prenaseljenost, bolesti i kriminal.[4]
Istočni kraj se ubrzano razvijao tokom 19. veka. U početku to je bila oblast pokrivena naseljima pozicioniranim oko gradskih zidina i oko glavnih puteva. Okolo se nalazilo obradivo zemljište, močvare i male zajednice pored reke koje su služile za potrebe špedicije i Kraljevske mornarice. Pre pojave pravih pristaništa, istovar robe se vršio na Bazen Londona. Oblast je privlačio veliki broj ljudi iz unutrašnjosti, koji su dolazili u potrazi za poslom. Talasi imigranata počeli su da pristižu počevši od Hugenota, koji su se doselili u 17. veku[5] preko Iraca,[6] Aškenaza[7] i u 20. veku imigranata iz Bangladeša.[8] Mnogi od ovih imigranata posao su našli u tekstilnoj industriji. Gomilanje polukvalifikovane i nekvalifikovane radne snage dovelo je do niskih plata i loših životnih uslova širom istočnog kraja. To je privuklo pažnju društvenih reformatora tokom sredine 18. veka i dovelo do formiranja saveza i radničkih sindikata. Radikalizam Ist Enda doveo je do stvaranja Laburističke partije, takođe i Silvija Pankhurst je vodila kampanje za ženska prava i takođe ovde je nastala prva Komunistička partija Engleske.
Zvanični pokušaji za dodeljivanjem adresa prenaseljenim domaćinstvima počeli su početkom 20. veka. Tokom Drugog svetskog rata veći deo Istočnog kraja je uništen, s obzirom na to da su luka, železnica i industrija bili stalna meta bombardovanja, posebno tokom akcije Blic. Sve to je dovelo do osipanja populacije ka novim predgrađima. Nove kuće su izgrađene 1950-ih godina.[4] Zatvaranje poslednjeg pristaništa Istočnog dela 1980. godine predstavlja novi izazov i vodi do stvaranja London Docklands Development Corporation. Stvaranje poslovnih zona i Olimpijski park[9] predstavljaju pokazatelje razvoja Istočnog dela, ali su neki njegovi delovi i dalje ostali najsiromašniji u Britaniji.[10]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Istočni deo je nastao širenjem razdvojenih naselja istočnog Londona. Procesu koji se odvijao tokom kraja 18. i početka 19. veka. Istočni deo je od samog nastanka sadržao neke od najsiromašnijih oblasti Londona. Glavni razlozi za to su sledeći:
- srednjovekovni sistem zakupa zemljišta, koji je preovladavao u Istočnom delu.[4]
- pozicioniranje zagađujuće industrije izvan gradske zone a time i izvan zvanične kontrole
- položaj radnika u delatnostima u pristaništu i povezanim delatnostima koji su ionako bili slabo plaćeni, postao je još gori uvođenjem rada na privremeno, nadničenja i sl.
- činjenica da su se sve bitne državne ustanove nalazile na suprotnom, zapadnom delu grada
Politika i društvene reforme[uredi | uredi izvor]
Krajem 17. veka oblast je naseljavao veliki broj Hugenota, koji su se naseljavali radi mogućnosti zaposlenja u industriji. Sa sobom su doneli tradiciju ‘čitalačkih klubova’, okupljanja koja su često bila održavana u pabovima a u cilju čitanja knjiga. Vlasti su bile sumnjičave oko takvih okupljanja imigranata, vremenom se pokazalo da su imali razlog za sumnju, s obzirom na to da su ta okupljanja prerasla u radničke sindikate i političke partije. Tokom sredine 18. veka, kada je industrija svile počela da ustupa mesto tekstilnoj industriji dolazi do prvih pobuna. Situacija je kulminirala time da su dvojica pobunjenika bili javno obešeni 1769. godine.
Godine 1844. osnovano je “udruženje za promovisanje higijene među siromašnima”. Napravljena su javna kupatila i vešeraji. Za samo jedan peni ljudi su mogli da se okupaju ili operu veš i do juna 1847. godine dolazilo je 4284 ljudi godišnje. Država je počela da podstiče i ostale opštine Istočnog dela da naprave sopstvena javna kupatila i vešeraje i model se brzo proširio kroz Istočni deo.
Vilijam But je počeo svoju misiju “hrišćanskog preporoda društva” 1855. godine. I drugi su se pridružili “hrišćanskoj misiji” i 7. avgusta 1978. formirana je Vojska spasa.[11] U njegovu čast je podignuta statua.
Tomas Džon Bernand je došao u Londonsku bolnicu iz Dablina u cilju obuke za misionarski rad u Kini. Nedugo nakon njegovog dolaska godine 1866. nastupila je epidemija kolere koja je odnela oko 3000 života u Istočnom delu. Mnoge porodice su ostale osiromašene, sa hiljadama dece koja su ostali siročad te su bili primorani da prose i traže posao u fabrikama. Barnando je organizovao i školu u cilju pružanja osnovnog obrazovanja deci. Godine 1870. osniva i prvo sirotište za dečake.[12]
Godine 1884. osnovan je Pokret za izjednačavanje i aktivisti su ohrabrivali studente da rade u siromašnim delovima u cilju razumevanja teškog života, siromaštva i nesreće Istočnog dela. Aktivistički rad i protesti u luci čine Istočni deo ključnim za razvoj socijalističkih i trgovačkih saveza.[13]
Krajem 19. veka novi talas radikalizma je došao u Istočni deo, zajedno sa jevrejskim imigrantima, koji su dolazili prognani iz Istočne Evrope i ruskim i nemačkim radikalima koji su bežali da bi izbegli hapšenje.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ The New Oxford Dictionary of English. 1998. ISBN 978-0-19-861263-6. str. 582. "East End the part of London east of the City as far as the River Lea, including the Docklands".
- ^ Oxford Dictionary of London Place Names A Mills (2000).
- ^ From 1801 to 1821, the population of Bethnal Green more than doubled and by 1831 had trebled (see table in population section). These newcomers were principally weavers. For further details, see Andrew August Poor Women's Lives: Gender, Work, and Poverty in Late-Victorian London. . Fairleigh Dickinson University Press. 1999. pp. 35-6. ISBN 978-0-8386-3807-1.
- ^ а б в The East End Alan Palmer, (John Murray, London). 1989. ISBN 978-0-7195-5666-1.
- ^ Bethnal Green: Settlement and Building to 1836, A History of the County of Middlesex: Volume 11: Stepney, Bethnal Green (1998). str. 91—5. Date accessed: 17 April 2007
- ^ Irish in Britain John A. Jackson. str. 137-9, 150 (Routledge & Kegan Paul, 1964)
- ^ The Jews Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. septembar 2007), A History of the County of Middlesex: Volume 1: Physique, Archaeology, Domesday, Ecclesiastical Organization, The Jews, Religious Houses, Education of Working Classes to 1870, Private Education from Sixteenth Century (1969). str. 149—51. Date accessed: 17 April 2007
- ^ The Spatial Form of Bangladeshi Community in London's East End Iza Aftab Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. фебруар 2008) (UCL) (particularly background of Bangladeshi immigration to the East End). Date accessed: 17 April 2007
- ^ Olympic Park: Legacy (London 2012) accessed 20 September 2007
- ^ Chris Hammett Unequal City: London in the Global Arena Routledge. 2003. ISBN 978-0-415-31730-6.
- ^ 1878 Foundation Deed Of The Salvation Army Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. maj 2012) (Salvation Army history) accessed 15 February 2007
- ^ History of Barnardo's Homes Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. мај 2010) (Barnardo's 2007) accessed 29 May 2007
- ^ East End 1888 William Fishman (Duckworth 1998). ISBN 978-0-7156-2174-5.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Black, Gerry (2003). Jewish London: An Illustrated History. Derby: Breedon. ISBN 978-1-85983-363-6.
- East End 1888: a year in a London borough among the labouring poor. London: Duckworth. 1988. ISBN 978-0-7156-2174-5.
- Fishman (1979). The Streets of East London. London: Duckworth. ISBN 978-0-7156-1416-7. (with photographs by Nicholas Breach)
- Gerzina, Gretchen (1995). Black London: life before emancipation. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-2259-3.
- Glendinning, Nigel; Griffiths, Joan; Hardiman, Jim; Lloyd, Christopher; Poland, Victoria (2001). Changing Places: a short history of the Mile End Old Town RA area. London: Mile End Old Town Residents' Association. ISBN 978-0-9541171-0-8.
- Marriott, John (2012). Beyond the Tower: A History of East London. Padstow, Cornwall: Yale University Press. ISBN 978-0-300-18775-5.
- Morris, Derek (2007). Mile End Old Town, 1740–1780: a social history of an early modern London Suburb (2nd izd.). London: East London History Society. ISBN 978-0-9506258-6-7.
- Palmer, Alan (1989). The East End. London: John Murray. ISBN 978-0-7195-5666-1.
- Tames, Richard (2004). East End Past. London: Historical Publications. ISBN 978-0-948667-94-7.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Ist End turistički vodič sa Vikiputovanja
- The East End of London
- Jewish East End of London
- Stepney and Bethnal Green Victoria County History of Middlesex Vol 11 Архивирано на сајту Wayback Machine (27. септембар 2007)
- East London History
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
