Kanjon Dad
| Kanjon Dad | |
|---|---|
.jpg) | |
| Geografski položaj | |
| Koordinate | 31.331 N 5.542 W |
| Lokacija | grad Bumalne |
| Država |  Maroko |
| Fizičke karakteristike | |
| Klima | mediteranska |
| temperatura | od 5°C do 37°C |
Kanjon Dad nastao je od istoimene reke, prilikom zimske bujice, koja je oblikovala visoke litice urezane u planinski venac Visoki Atlas u Maroku. Ovaj kanjon nije ni najdublji ni najveći kanjon na svetu, ali po svom izgledu spada u najlepše kanjone sveta.
Geografski položaj[uredi | uredi izvor]
Planinski venac Visoki Atlas je dug 740 km i deli Maroko na dva dela. Reka Dad izvire u delu planina čiji su najviši vrhovi uvek pod snegom i teče jugozapadno 350 km, nakon čega se spaja sa rekom Dra kod Uarzazatea, oaze i nekadašnjeg francuskog utvrđenja, na severu Sahare. Donji tok reke Dad teče između plantaža palmi i badema. Sam kanjon reke Dad nalazi se na 24 km uzvodno od trgovačkog grada Bumalnea, a između grada i kanjona, na obalama reke nalaze se kazbasi (utvrđenja) i ksouri (utvrdđena sela). „Brda od ljudskih tela“ nalaze se na 15 km od Bumalnea.
Istorija nastanka[uredi | uredi izvor]
Pre oko 200 miliona godina današnje stene su zapravo bile koralni grebeni koji su se nalazili na dnu mora. U poslednjih nekoliko desetina miliona godina kretanje Zemljine kore je ove grebene izdiglo i naboralo. Vode koje hiljadama godina unazad donose zimske oluje usekle su ovaj duboki kanjon. Kiše u tom periodu, tačnije od novembra do januara, a ponekad i do marta, padaju u predelu Visokog Atlasa, a reku, koja u sušnom predelu godine gotovo presuši, pretvaraju u bujicu, koja se nakon par sati u potpunosti smiri i vrati u prvobitano stanje. Bujica ove reke, prilikom obimnih padavina, ima čak 20 puta više vode, a njeni nanosi iz viših predela planina udaraju u stenu, koja čini korito reke, i dodatno je produbljuju. Reka je u jednom delu toliko preoblikovala stene, da danas podsećaju na stolove, piramide, pa čak i na čovekolika bića, toliko da ih u Maroku nazivaju „brda od ljudskih tela. [1]
Geologija[uredi | uredi izvor]
Kanjon Dad smatra se jednim od čuda sveta, upravo zbog svog izgleda. Prilikom izlaska Sunca, njegovi zrakovi udaraju direktno na vertikalne zidove kanjona, zbog čega stene menjaju boje od crvene preko zelene ili pak zlatne nijanse, u zavisnosti od godišnjeg doba. S obzirom na svoju dugu istoriju nastanka, Visoki Atlas danas se odlikuje mnogobrojnim slojevima peščara, krečnjaka i laporca (gline) koji ukrašavaju vertkalne zidove kanjona.[2]
Klima[uredi | uredi izvor]
Klima predela Maroka u kome se nalazi kanjon reke Dad je pretežno mediteranska. Najtopliji mesec u godini je jul, a najviša prosečna temepratura iznosi oko 29 °C. Najniža temperatura u godini je u januaru, kada u proseku ima 13 °C. S obzirom da vrhovi na Visokom Atlasu dostižu visinu i do 4.165 m postoje vrhovi koji se nalaze iznad snežne granice, te se na tim mestima sneg zadržava tokom cele godine. [3]
Priroda[uredi | uredi izvor]
Flora[uredi | uredi izvor]
Biljni svet u predelu Kanjona nije raznolik, ali je veoma bitan, jer su u pitanju endemične i veoma retke vrste. Ovaj predeo predstavlja prirodno stanište atlaskom kedru , koji je veoma značajna biljka za ovo područje.
Fauna[uredi | uredi izvor]
Faunu koja živi u predelu kanjona Dad, kao i u širem predelu Visokog Atlasa čine pretežno: različite vrste ptica, majmuna i insekata. Ono što je karakteristično za sam Kanjon jeste da predstavlja prirodno stanište mnogim zmijama, kako zbog stenovite podloge, tako i zbog vode u blizini. Najvažnija zmija ovog područja jeste Atlaska zmija, endemična vrsta i otrovnica. [4]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Visoki Atlas, kao i sam predeo oko kanjona naseljavali su Berberi, vekovima pre nego što su Arapi došli na ovo područje. Ovaj narod je tu gradio planinska utvrđenja, koja se i danas nalaze na istom mestu. Za lokalno stanovništvo karakteristična je hrabrost, borbenost, veselje. Brak im nije predodređen kao drugim arapskim ženama, a imaju i specifične načine oblačenja, lečenja i svakodnevne rituale.[5]
Turizam[uredi | uredi izvor]
Turističke organizacije i agencije širom sveta organizuju posete Maroku, gde se poseta Visokom Atlasu, kao i samom kanjonu Dad, organizuje kao fakultativna ekskurzija. Većina agencija, takođe, prave različite aranžmane za ovo područje, namenjene avanturistima ili pak turistima koji žele samo da vide pejzaž i upoznaju se lokalnim stanovništvom.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ grupa autora, Sva čuda sveta, Mladinska knjiga, Beograd, 1998
- ^ Geologija planine Atlas
- ^ Raspored temperature tokom godine u predelu plaline Atlas
- ^ Atlas Mountains | mountains, Africa | Britannica.com
- ^ „Dadés Gorge, Morocco - Lonely Planet[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 22. 03. 2017. g. Pristupljeno 31. 05. 2016. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
