Kozačke pesme
Kozačke pesme su narodne, istorijske pesme i dume u kojima se slavi kozačko doba. Teme su uglavnom herojska dela i pogibije Kozaka, odlazak u tuđinu i tuga za domovinom, slavne vojvode i bitke, tragedija rata, lični odnosi kozačkih vojnika i slične.[1] Kasnije su žanru dodata dela hajdamačke[a] tematike.[3] U ovim pesmama ugrađena su melodijska obeležja Rusa, Ukrajinaca, Čerkeza i drugih etničkih grupa koje su učestvovale u formiranju kozačkih ratničkih zajednica. Ne bi bilo preterano reći da su kozačke pesme jedan od najvažnijih elemenata njihovog etničkog identiteta.[4]
Kozačke pesme dnjepropetrovske oblasti uvrštene su 2016. godine na Uneskovu listu ematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva.[1]
Karakteristike kozačkih pesama[uredi | uredi izvor]
Kozaci kao posebna etnička grupa više ne postoje, pa su kriterijumi prema kojima se ove pesme svrstavaju pod kozačke tekst (sadržaj pesme) i muzički jezik (način izvođenja).[5] Tradicionalna muzika kubanjskih kozaka je prilično neobična. Može se podeliti na dva glavna stila:
- Crnomorski (sa jakim ukrajinskim uticajem) i
- Linearni (sa jakim ruskim uticajem).
Najtipičnija u kozačkoj muzici je „indokineska“, odnosno „škotska“ skala, koja se izvodi samo na crnim klavirskim dirkama. Ova pentatonika dodaje melodiji posebnu boju, neuobičajenu za uho naviklo na hromatsku muzičku lestvicu.[4]
Istraživanja[uredi | uredi izvor]
Prvu transkribovanu zbirku kozačkih pesama objavio je 1997. godine bandurist Viktor Kirilenko. Početkom 2000-ih Dnjepropetrovski nacionalni univerzitet organizovao je ekspedicije u Dnjepropetrovsku oblast kako bi se prikupilo još ovih narodnih pesama.[5]
Tradicija[uredi | uredi izvor]
Neke od kozačkih pesama su toliko popularne među nekozačkim Rusima, da se više niko ne seća da su to zapravo kozačke pesme. Nasuprot tome, postoje pesme o kozacima koje su prvobitno bile urbane pesme, ali većina ljudi misli da su one kozačke. Vrlo često se ista pesma može neznatno razlikovati u tekstu i aranžmanu od regiona do regiona.[4]
Kozačke pesme Dnjepropetrovske oblasti[uredi | uredi izvor]
Kozačke pesme Dnjepropetrovske oblasti uvrštene su 2016. godine na Uneskovu listu ematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva. One se pevaju u zajednicama Dnjepropetrovske oblasti govore o tragediji rata i kozačkim junacima. Ova tradicijase prenosi u porodicama, ali je njen kontinuitet doveden u pitanje zbog starenja iskusnih pevača i nedostatka drugih izvora iz kojih bi nove generacije mogle da uče. Zbog toga su kozačke pesme Dnjepropetrovske oblasti uvrštene na listu nematerijalnog kulturnog nasleđa kome je potrebna hitna zaštita.[1]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Haidamaki su bili učesnici spontanih, narodnih ustanaka protiv poljskog režima u Ukrajini u 18. veku. Poreklo izraza je tursko (hajdemak - goniti) i označava nemirnog, buntovnog pojedinca. Balkanski Sloveni imaju odgovarajući termin — hajduk.[2]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Cossack’s songs of Dnipropetrovsk Region”. Intangible cultural heritage. UNESCO. Pristupljeno 11. 6. 2022.
- ^ „Haidamaka”. Internet Encyclopedia of Ukraine. Pristupljeno 11. 6. 2022.
- ^ „Kozacьkі pіsnі”. Ukraїnsьka muzična enciklopedія. T. 2: (E – K). Kijev: Vidavnictvo Іnstitutu mistectvoznavstva, folьkloristiki ta etnologії NAN Ukraїni. 2008. str. 466. Pristupljeno 11. 6. 2022.
- ^ a b v „COSSACK SONGS”. Cossack Web. Pristupljeno 11. 6. 2022.
- ^ a b „Cossack songs of Dnipropetrovsk region”. Authentic Ukraine. Pristupljeno 12. 6. 2022.
Spoljašnji izvori[uredi | uredi izvor]
- „Folk songs”. Internet Encyclopedia of Ukraine. Pristupljeno 12. 6. 2022.
- „Kozaci i dalje „haraju“ Zaporožjem”. RTS. 5. 12. 2018. Pristupljeno 12. 6. 2022.